امام علی (ع)و انتخاب حاکم ضعیف

پرسش:

در مورد محمد بن ابی بکر که از طرف امام علی(علیه‌السلام) حاکم مصر بود، گفته می‌شود که محمدبن ابی بکر خیلی در کشورداری مهارت نداشته است. اگر اینطور بوده چرا امام علی(علیه‌السلام) ایشان را به یک مقام به این مهمی برمی‌گزیند؟!

پاسخ:

این که حضرت علی(علیه‌السلام) او را پس از مدتی از حکومت مصر برکنار کرد به این معنا نیست که او ضعیف بود و توانایی کمی داشت، بلکه اوضاع مصر به خاطر برخی از طرفداران عثمان و خونخواهان او متشنج شده بود.
محمد بن ابوبکر، ابتدا با آنان از در صلح و مصالحه بیرون آمد و اتفاقا، تدبیر خوبی هم بود. اما به مرور زمان و با تحریک معاویه، مخالفان محمد، زیاد شدند. از جمله، همین عزلت نشینان در مصر، علناً با محمد مخالفت کرده و او را آزار می‌دادند و برخی از مردم مصر هم او را جوان و کم تجربه می‌دانستند. این شد که حضرت علی(علیه‌السلام)، مالک را که قوی‌تر بود به جای محمد به مصر فرستاد.(۱)

ظاهرا محمد هم از این جابجایی، دلخور شده بود که حضرت علی(علیه‌السلام) با نامه‌ای از او دلجویی نمود و فرمود: «خبر یافتم که از فرستادن اشتر برای تصدی کاری که در عهده داری دلتنگ شده‌ای. آنچه کردم نه برای آن است که تو را کندکار شمردم، یا انتظار کوشش بیشتری بردم، و اگر آنچه را در فرمان توست از دستت گرفتم، بر جایی حکومتت دادم که سر و سامان دادن آن بر تو آسان‌تر است و حکمرانی‌ات بر آن تو را خوش‌تر.»(۲)
البته مالک هم به مصر نرسید و در مسیر مصر به دست ایادی معاویه، مسموم و به شهادت رسید.

پی نوشت‌ها:
۱. سیوطی، حسن المحاضرة فی تاریخ مصر و القاهره، ج۱، ص۵۸۳.
۲. نهج البلاغه، نامه ۳۴