معراج های پیامبر(ص)

طبق اعتقاد شیعه، پیامبر (صلی الله علیه و آله) چند بار به معراج رفتند؟ اولین و آخرین معراج در چه سالی بوده؟ آیا همه در مکه بود؟ هدف از معراج چه بود؟

 آنچه مسلم و قطعی است اینکه پیامبر (صلی الله علیه و آله) ح اقل دو بار به معراج رفتند. از آیات قرآن استفاده می گردد که معراج دو بار اتفاق افتاده است. خداون" می فرماید: «ثُمَّ دَنا فَتَدَلّی فَکانَ قابَ قَوسَیِ اَو اَدنی»(1) پیامبر (صلی الله علیه و آله) نزدیک شد سپس نزدیک شد به اندازه دو کمان یا نزدیکتر.
هم چنین در آیات بعدی می خوانیم: «وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَىٰ عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى»(2) پیامبر "جبرئیل امین" را مرتبه دیگری در نزد "سدرة المنتهی" دید.
در روایتی از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد پیامبر (صلی الله علیه و آله) را چند بار به معراج بردند آن حضرت فرمود: دو بار.(3)
"علامه طباطبایی" بر این باور است که معراج پیامبر (صلی الله علیه و آله) دو بار رخ داد یک بار از "مسجدالحرام" و بار دیگر از خانه "ام هانی".(4)
البته از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) یکصد و بیست بار به معراج رفتند(5)، که البته منافاتی با آن چه گذشت ندارد. مرحوم "مجلسی" چند وجه را برای دفعات معراج پیامبر (صلی الله علیه و آله) ذکر کرده است، وی معتقد است دو معراج اصلی در "مکه" بوده و مابقی در "مدینه" رخ داده است.؛ یا دو معراج اصلی به عرش بوده و مابقی به آسمان، یا دو معراج اصلی جسمانی بوده و مابقی روحانی، یا دو معراج اصلی خبرش به ما رسیده و مابقی خبرش به ما نرسیده است. (6)

اما این که معراج در چه زمانی اتفاق افتاده است بنابر نظر مرحوم "علامه" این اتفاق در سال های آخر اقامت پیامبر در "مکه" و قبل از هجرت به "مدینه" به وقوع پیوسته است.(7) برخی از علما از جمله "ملا فتح الله کاشانی" و "احمد بن علی طبرسی" وقوع معراج را در سال دوازدهم بعثت دانسته ­اند.(8)

هدف از معراج مشاهده آثار عظمت خدا در جهان بالا بوده است تا قلب نورانی پیامبر (صلی الله علیه و آله) در پرتو مشاهده این آثار حیرت انگیز، نورانی تر گردد. فکر و روح بلند او وسیع تر شود. برای رهبری و هدایت خلق به سوی خدا آمادگی بیش تری پیدا کند. بدیهی است مشاهده حضوری بوده است.
مشاهده حضوری برای موجودی که جسم دارد جز با حضور او کنار موجودی که می خواهد آن را مشاهده کند ممکن نیست. این که پیغمبر (صلی الله علیه و آله) بدون سیر به آسمان ها از وضع آن ها باخبر است، این گونه علم و اطّلاع با مشاهده از نزدیک فرق بسیار دارد. امام صادق(علیه السلام) علّت معراج را چنین نقل می کند: «خداوند هرگز مکانی ندارد و زمان بر او جریان نمی گیرد، لیکن می خواست "فرشتگان" و ساکنان آسمانش را با قدم گذاشتن پیامبر (صلی الله علیه و آله) به آن جا احترام کند. نیز شگفتی های عظمتش را به پیامبر (صلی الله علیه و آله) نشان دهد تا پس از بازگشت برای مردم بازگو کند.»(9)

پی نوشت ها:
1. نجم/ 8-9.
2. نجم/ 13-14.
3. مجلسی، بحارالانوار، دار احیاء التراث العربی، 1403ق، بیروت، ج 18، ص 306.
4. طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، جامعه مدرسین، 1417ق، قم، ج13، ص27-28 و 32.
5. مجلسی، همان، ج 18ص 387.
6. همان، ج 18، ص 307.
7. علامه طباطبایی، همان، ج 13، ص 23-30.
8. کاشانی، ملا فتح الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، کتابفروشی محمدحسن علمی، 1336ش، تهران، ج 5، ص 236.
9. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، 1371ش، تهران، ج 12، ص 17

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید