اربعین کلیمی

نسبت به اربعین کلیمی و آداب و اعمال آن توضیحاتی را بفرمایید.

اربعین را اربعین کلیمی می نامند چون منسوب به حضرت موسی (علیه السلام) است.
خداوند در قرآن می فرماید: «وَ وَاعَدْنَا مُوسَىٰ ثَلَاثِينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ۚ (1) یا موسی برای سی شب قرار گذاشتیم و آن سی شب را با ده شب دیگر کامل کردیم، پس میقات پروردگارش در چهل شب به سر آمد.»
هم چنین خداوند می فرماید: «وَ إِذْ وَاعَدْنَا مُوسَىٰ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً (2) و آن گاه که با موسی چهل شب قرار گذاشتیم.»
هنگامی که به «بنی اسرائیل» گفته شد، قرار است حضرت موسی (علیه السلام) برای دیدار و سخن گفتن با خدا به کوه طور برود، مدت این وعده را بنابر مصلحتی سی شب اعلام کردند، و قرار بود حضرت موسی (علیه السلام)، بعد از سی شب به سوی قومش بازگردد، ولی خداوند بر آن مدت، ده شب دیگر را افزود، و سرّش آزمودن «بنی اسرائیل» بود، که در نبودن پیامبرشان و دیرکردن او، آیا بر ایمان خودشان ثابت قدم می مانند، یا این که به بهانه دیرکردن حضرت، دست از ایمان خود می‌کشند، و دنبال گوساله پرستی و بت پرستی و... می روند؟، که متأسفانه از این آزمون، سربلند بیرون نیامدند.
آن سی شب و ده شب، عبارت است از ماه «ذی القعده» و دهه اول «ذی الحجه».
اهل سیر و سلوک، به پیروی از حضرت موسی (علیه السلام) که در این مدت به عبادت خدا پرداخت، تا شایسته شد «تورات» را از خداوند بگیرد؛ از اول ماه «ذی القعده» تا پایان دهه اول «ذی الحجه» خود را به آداب و اعمالی ملزم می کنند، تا شایسته درک فیوضات الهی گردند، و همه این روزها و شب هایی را که آداب و اعمالی دارد، و التزام به آن اعمال و آداب، نقش بسیاری در تلطیف باطن دارد، و سالک را تجرید می کند، و از امور زاید دور می نماید، اربعین کلیمی می نامند.

نکاتی در مورد اربعین کلیمی
الف: اهمیت شب های اربعین کلیمی
اگر چه روز و شب این اربعین هر دو اهمیت دارند، و برای شب و روز آن هر دو آداب و اعمالی آورده شده، ولی آن چه در این اربعین اهمیت بیشتری دارد، شب های این اربعین است، که زمان تمرکز و آرامش، اطمینان و توحد پیدا کردن است.
در روزهای این اربعین، انسان بیشتر به کارهای روزمره می پردازد، که توحد و تمرکز او را کم می کند، ولی در شب، برای ایجاد تمرکز و برطرف کردن پراکندگی موفق تر است، از این رو خداوند در آیه فوق، درباره اربعین کلیمی می فرماید:«وَاعَدْنَا مُوسَىٰ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً» در این عبارت صحبت از چهل شب است و بر روز تاکیدی صورت نمی گیرد.
ب: مراقبه روزهای اربعین کلیمی
سالک باید بداند هر چند در اربعین کلیمی، و سایر اربعین ها، شب ها اهمیت بسیاری دارد، ولی چیزی که شب ها را برای سالک پربار و ثمربخش می کند، مراقبه ای است که سالک در طول روز دارد؛ به این معنی که اگر سالک در روزها مراقبه داشته باشد، و در هر حالتی که هست از خداوند حاضر و ناظر و حضور و مراقبه او غافل نشود، و مواظب رفتار خودش باشد، این امر موجب می شود، در شب هنگامی که برای او تمثلاتی رخ می دهد، و مشاهدات و معایناتی نصیبش می شود، تمثلات او شریف تر و مشاهدات و معاینات او زلال تر و واردات او صاف تر و پاک تر باشد.
ج: تعادل در آداب اربعین
نکته دیگر این است که سالک در اربعین باید میانه رو باشد، و راه افراط را پیش نگیرد، و به جسم و روحش صدمه وارد نکند، چون همان گونه که تفریط سالک را محروم می کند، افراط نیز در نهایت، به ضرر سالک تمام می شود.

پی نوشت ها:
1. اعراف/ .142
2. بقره/ 51.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید