افزایش ظرفیت وجودی

چگونه می توانيم ظرفيت وجودی را آنچنان افزايش داد كه از هدايت معنوي ائمة اطهار (عليهم السّلام) بيشتر از آنچه كه هست برخوردار شد؟ در ذیل به برخی راهکارها جهت افزایش ظرفیت وجودی اشاره می کنیم: 1- شناخت خدا: امام رضا (علیه السلام) مى فرمایند: «اول عبادة الله معرفته»؛ ‏اولین مرتبه عبادت خدا، معرفت و شناخت خدا مى باشد.(1) بنابر این اولین و مهم ترین حرکت ما جهت رشد ظرفیت های وجودی مان، شناخت آفریدگار و خالقمان است؛ زیرا بدون شناخت حضرت حق تعالی و کسب معرفت نسبت به ذات اقدس الهی، ارتقاء وجودی ممکن نیست. در این زمینه مطالعه کردن می تواند بسیار مفید باشد. برای شروع کتاب های اعتقادی آقای قرائتی و پس از آن کتاب های شهید مطهری بسیار سودمند است. 2- شناخت دستورات خدا و عمل به آنها: جهت شناخت دستورات عملى باید به رساله هاى عملیه مجتهدین کرام رجوع شود. بنابر این با رجوع به رساله مى توان واجب و حرام الهى را شناخت. بسیاری از افراد ممکن است با دستورات الهی کاملاً آشنا بوده و از حرام و حلال الهی مطلع باشند، ولی به هنگام بروز خواهش های نفسانی و وسوسه های شیطان از فرامین الهی سرپیچی نمایند. اما افرادی که تصمیم به کسب سعه ی وجودی دارند، دستورات الهی را بر دستورات نفس و شیطان، در عمل ترجیح می دهند. امام سجاد (علیه السلام) مى فرمایند: «من عمل بما افترض الله علیه فهو من اعبد الناس»؛ هر کس به آنچه خدا بر او واجب کرده عمل کند از عابدترین مردم مى باشد.(2) بنابر این انجام واجبات و ترک محرمات بر هر چیزى ترجیح دارد. هیچ وسیله ای به اندازه انجام واجبات و ترک معاصی، انسان را به خدا نزدیک نمی کند و قلب مؤمن را پالایش نمی دهد. قال الله تبارک و تعالی: «ما تحبب الی عبدی شیء احب الی مما افترضته علیه»؛ خداوند فرمود: بنده ام با هیچ وسیله ای دوست داشتنی تر از فرائض محبوب من نمی شود.(3) 3- استقامت در مسیر بندگى: مهم ترین نکته در رسیدن به هدف مذکور، بندگى مادام العمرى و همیشگى خدا می باشد. خداوند تبارک و تعالى به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در قرآن چنین خطاب مى کند: «فَاعْبُدْهُ‏ وَ اصْطَبِرْ لِعِبادَتِه»؛ او را عبادت کن و در راه پرستش او شکیبا باش.(4) حضرت على (علیه السلام) مى فرمایند: «دوام العباده برهان الظفر بالسعاده»؛ عبادت دوام دار و همیشگى، دلیل قاطع ظفر و دستیابى به سعادت و خوشبختى است.(5) رعایت توصیه های ذیل، زمینه ساز سعه وجودی انسان است: الف) تقویت ارتباط عاشقانه با خداوند و اولیای معصومین (علیهم السلام) از طریق انجام مستحبات و زیارات و مانند آن، چرا که اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) واسطه های فیض الهی هستند؛ یعنی هر خیری، از کانال آنها به بندگان می رسد. همچنین آنها باب الله هستند؛ یعنی راه گسترش ظرفیت وجودی، از طریق آنها حاصل می شود. بنابر این با تمام وجود به آن ذوات نورانی بویژه امام عصر (علیه السلام) توسل جویید و از آنها کمک بخواهید. ب) ارتباط عمیق با قرآن و استفاده از تفاسیر قرآن، نقشه راهی است که از طرف محبوب به سمت محب فرستاده شده است، تا بندگان، با خواندن آن و حرکت در مسیری که توسط قرآن راهنمایی شده، به خدای مهربان برسند. بنابر این سعی کنید حداقل روزی چند آیه را با دقت در معانی و تدبّر بخوانید و از تفاسیری همچون «نمونه» استفاده کنید؛ زیرا توضیح و شرح آیات الهی و نیز سخن ائمه اطهار (سلام الله علیهم) در باره آیات قرآن کریم، در تفاسیر ذکر شده است. ج) اصلاح صفات شخصیتی و پاک سازی دل و درون از رذایل اخلاقی و آراسته شدن به فضایل اخلاقی از طریق راهکارهای علم اخلاق و تمرین آن ها در معاشرت با مردم و رعایت اخلاق اجتماعی. مثلا اگر خدای ناکرده گاهگاهی به جای سخن راست، به دروغ متوسل می شوید، با مطالعه احادیث وارده در مذمت دروغ و کتب اخلاقی در این زمینه و عمل کردن به راهکارهای سفارش شده، برای ترک رذیله دروغ، تلاش کنید این خصلت را از خود دور کنید. د) توجه به نماز؛ در کارهای خود، اعمال عبادی همچون نماز را در اول وقت خود قرار دهید. ه) بیداری در ساعات اولیه صبح: ساعات اولیه صبح را نخوابید و از آن لحظات استفاده کنید. البته توجه داشته باشید که تدریجی اقدام نمایید. اگر تاکنون بعد از نماز صبح استراحت می کرده اید، الان مدت 10 دقیقه بعد نماز بیدار بمانید تا زمانی که بیدار ماندن 10 دقیقه برایتان آسان شود؛ آنگاه به تدریج 10دقیقه -10 دقیقه اضافه نمایید. و) برنامه مدون مشتمل بر تنبیه و تشویق: براى پایبند بودن و عمل کردن به برنامه هاى طراحى شده خود، از یک برنامه تنبیه و پاداش کمک بگیرید و در پایان هر روز یا هر هفته به میزان موفقیت ها و عملى کردن برنامه هاى طراحى شد، خود را تشویق کنید و به میزان تنبلى ها و عمل نکردن به آن برنامه، خود را تنبیه کنید. نتیجه: گسترش سعه وجودی، امری تدریجی و قدم به قدم است. گمان نکنیم که در مدت زمان کوتاه به همه اهداف و خواسته هایمان می رسیم؛ بلکه مهم این است که در مسیر الهی حرکت کرده و در این راه استقامت داشته باشیم. در این راه باید عاشق بود باید از لذت های زودگذر کَند و سختی ها را به جان خرید و نتیجه اش می شود نزدیکی به کسانی که آرزو داشته ایم چون ایشان باشیم.

_______________

(1) علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج 4، ص 227.

(2) همان، ج 67، ص 257.

(3) محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، ج 2، ص 691.

(4) مریم/ 65.

(5) عبدالواحد بن محمد تميمى آمدى، غرر الحكم و درر الكلم، انتشارات دفتر تبليغات اسلامى قم، 1366 هجرى شمسی، ص 198.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید