مذهب سعدی و فردوسی و مولانا

مولانا و سعدی و فردوسی تابع کدام فرقه اسلامی بوده اند؟ در مورد سه شخصیت مذکور بین علما و صاحب نظران اختلاف است و هر سه شخصیت را عده ای شیعه و عده ای سنی دانسته اند. علاوه بر این با توجه به وضعیت حاکم بر جامعه اسلامی در قرونی که این شاعران در آن می زیستند، نمی توان از آنان انتظار داشت که عقیده قلبی خود را به تشیع، صراحتاً ابراز داشته و رسماً با تفکر حاکم در آن زمان درگیر شوند.بر این اساس، هر اندیشمند، شاعر و ... تنها زمانی می توانست آزادانه به نشر افکار و آثار خود بپردازد که به نوعی خود را موافق با اندیشه رایج در جامعه معرفی کند و در غیر این صورت، فعالیت های فرهنگی او دچار چالش شده و یا متوقف می گشت. به همین دلیل و با توجه به حساسیت بیش از اندازه ای که نسبت به دیگر مذاهب و به ویژه، شیعیان وجود داشت، مشاهده اشعاری که در ظاهر، مخالف تفکرات شیعی بوده، به تنهایی نمی تواند دلیلی بر سنی بودن سراینده آنها ارزیابی شود. از طرفی، موضوع انتخاب شده در بسیاری از این اشعار، موضوعاتی هستند که چون مدح سخاوت و ذم بخل، مورد پذیرش تمام فرقه های اسلامی بوده و به دنبال آن، قابل استفاده برای همگان خواهد بود و اثبات شیعه یا سنی بودن شاعر، آسیبی به مفاهیم ارزشمندی که از راه شعر به مخاطب منتقل می شوند، نخواهد رساند. با این وجود برخی اشعاری را برای اثبات سنی بودن برخی شاعران ارائه می کنند،ولی باید گفت که می توان از اشعار همین شاعران، مستنداتی در مورد تمایل آنان به مکتب اهل بیت(ع) مشاهده کرد که به برخی از این موارد اشاره می کنیم: سعدی در بوستان، بعد از آنکه با اشعاری به مدح خلفای چهارگانه پرداخته و می گوید: نخستین ابوبکر پیر مرید * عمر، پنجه بر پیچ دیو مرید خردمند عثمان شب زنده‌دار * چهارم علی، شاه دلدل سوار در همان قسمت، دعایی را به جانب پروردگار عرضه می دارد: خدایا به حق بنی فاطمه * که بر قول ایمان کنم خاتمه اگر دعوتم رد کنی ور قبول * من و دست و دامان آل رسول "قول ایمان" چیست که خاتمه سخن سعدی قرار گرفته؟! چرا او به بنی فاطمه سوگند یاد کرده و به دامان آل رسول پناه برده است؟! از برخی از ابیات سروده شده توسط فردوسی هم می توان به گرایشات شیعی او استناد کرد: منم بنده ی اهل بیت نبی * ستاینده خاک پای وصی با این وجود، تأکید می کنیم که بحث و جدل در مورد شیعه و یا سنی بودن این فرهنگ سازان ایرانی، مانع از آن خواهد شد که حتی اشعار پذیرفته شده توسط هر دو گروه، مورد استفاده همگان قرار گیرد.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید