تغيير شيوه مبارزه امامان پس از سيد الشهداء (ع)

 چرا شكل مبارزه امامان معصوم (عليهم السلام) بعد از امام حسين (عليه السلام) بيشتر مبارزه پنهاني بود؟ بررسي مشي سياسي و سيره حکومتي امامان (ع) ، موضوعي مهم و در عين حال کلي و داراي ابعاد مختلفي نظير شرايط محيطي و امکان برقراري حکومت ، ساختار حکومتي ، روش تمرکز غير متمرکز، کارکردهاي قضايي و حقوقي ، اقتصادي ، فرهنگي ، سياست داخلي و خارجي، نقش مردم در امور حكومتي، و ...است كه اينجا مجال آن نيست.لذا به اختصار مطالبي خدمت شما عرض مي كنم: شرایط سیاسی اجتماعی دوران امامت امام بعد از امام حسين(علیه‌السلام) به گونه‌ای بود که برای آن‌حضرات امکان فعالیتهای سیاسی و قیام مسلحانه علیه نظام حاكم فراهم نبود و حتی تأیید و حمایت علنی از قیامهای مسلحانه علیه حکومت نیز به مصلحت آن حضرا ت و پیروانش نبود. با توجه به اين اوضاع و شرايط بود كه ائمه(عليهم‌السلام) از زمان امام سجاد(عليه‌السلام) به بعد، خط مشي سياسي خود را تغيير دادند؛ يعني به جاي مبارزه و قيام مسلحانه، اقدام به كارهاي فرهنگي كردند و يك نهضت علمي ـ فكري را در پيش گرفتند كه به تعليم و تربيت شاگردان و نشر احكام و معارف ديني مي‌پرداخت. از اين‌رو، آنان در هيچ قيام و حركت ضدحكومتي شركت نكردند و حتي برخي ياران خود را نيز از شركت كردن در چنين حركاتي منع مي‌كردند. زيرا اين قيامهاي پراكنده كه از سوي شيعيان صورت مي‌گرفت، چندان سنجيده و حساب شده نبود و اتفاقاً به آن حركت حساب شده ائمه(عليهم‌السلام) كه به شكل ديگري (نهضت علمي ـ فرهنگي) نمود پيدا كرده بود، ضربات سختي وارد كرد و قيام آنان را ناكام گذاشت و موجبات تفرقه نيروها و از دست رفتن آنها را فراهم كرد. از سوي ديگر ائمه عليهم السلام در دو حال اختيار و اضطرار قرار داشته ‏اند، برخي مبسوط اليد و برخي غير مبسوط اليد بوده‏اند . و عدم تاسيس حکومت و مبارزه مسلحانه و قيام از سوي برخي از ائمه عليهم السلام به جهت وجود مانع بوده است؛ يعني يا مردم عصر آنها آمادگي چنين حکومتي را نداشته‏اند، چنان که اين امر منجر به خانه نشين کردن حضرت علي عليه السلام تا 25 سال گرديد و يا اين که موانع موجود ديگر، اجازه تشکيل حکومت‏به آنها را نمي‏داده است . نگاهي اجمالي به زندگي ائمه عليهم السلام و سيره و سنت آنها، هر حقيقت‏ جويي را به اين واقعيت رهنمون مي‏سازد . نکته ديگر اينکه هر چند برخي از ائمه عليهم السلام در ظاهر به سبب عدم وجود شرايط لازم براي تشکيل حکومت‏ به اين امر اقدام نکردند، اما اين گونه هم نبود که اعمال ولايت نسبت‏ به امور مسلمين نداشتند، چرا که در همان حال اضطرار و مبسوط اليد نبودن نسبت ‏به تشکيل حکومت، افرادي را به عنوان نمايندگان خويش براي رتق و فتق امور مسلمين گماشته و از اين طريق ولايت‏ خود را اعمال مي‏کردند و در مقابل حکومتهاي جور ساکت نمي‏ نشستند . و اين در واقع نوعي از حکومت‏داري آنها بوده است .

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید