حقوق استاد بر شاگرد

قطعا براتون اتفاق افتاده که شما شاگرد کسی باشید و بعد از استادتون مطالبی را بیشتر بفهمید(یا بخواطر کهولت سن یا افزایش اطلاعات شما)وظیفه من شاگرد نسبت به استادی که به گردن من حق داره و حتی از دولت حقوق گرفته (در هر حالت احترام استاد واجب) چه پدر و چه کسانی دیگر، حال چگونه رفتاری باید داشت در این قبیل واکنش ها . مثلا در یک موضوع حال مالی یا معنوی باید ضمن احترام گذاشتن به استاد از حق و حقوق خود گذشت (با شرم و کم رویی) یا اینکه باید محکم بر عقیده خود استوار بود و از حق خود ولو خدای ناکرده با تحکم و زور دفاع کرد . شما چه نظری دارید و اسلام چه بیان کرده؟ خوشحال میشم منو راهنمائیم کنید. به نظر می رسد که اگر حقوقی که استاد بر شاگرد دارد را بیان کنیم جواب سوال شما روشن می شود. در روایات حقوقی که استاد بر شاگرد دارد بیان شده است . با استفاده از روایات ، حقوق استاد بر شاگرد را چنین می توان بر شمرد : 1. تواضع در مقابل استاد 2. احترام به استاد و سلام کردن به او 3. سكوت و فراگيرى مطالب 4. حضور و تشرف به محضر استاد 5. يارى و كمك خواستن در فراگيرى علم 6. ياد دادن آموخته ها به ديگران 7. بلند صحبت نكردن با استاد 8. اجازه خواستن برای پرسیدن 9. پیشدستی نکردن بر استاد در پاسخ به سؤالات 10. پوشاندن عیب ها و آشکار کردن محاسن استاد در نزد دیگران 11. رعایت زمان سوال پرسیدن (در هنگام خستگی بر سوال اصرار نکردن) 12. کم و گزیده سوال پرسیدن و افراط نکردن در پرسش (1) 13. سوال را کوتاه و مختصر پرسیدن.امام علی علیه السلام می فرمایند: «خَیْرُ الْکَلَامِ مَا لَا یُمِلُّ وَ لَا یُقِلُّ (2) بهترین سخن آنست که ملالت نیاورد و کم نباشد». 14. خوب و واضح پرسیدن . پیامبر اکرم : «حُسْنُ السُّؤَالِ نِصْفُ الْعِلْمِ (3) خوب سوال پرسیدن ، نیمی از علم است.» 15. پرسیدن، برای فهمیدن باشد چناچه امام علی علیه السلام در نهج البلاغه می فرمایند : «سَلْ تَفَقُّهاً وَ لَا تَسْأَلْ تَعَنُّتا؛ بپرس؛ اما برای فهمیدن، نه برای به سختی و دشواری انداختن [پاسخگو].» 16. توجه دقیق به پاسخ داشتن. امام کاظم(علیه السلام) : «إِذَا سَأَلْتَ عَنْ شَیْ ءٍ فَفَرِّغْ قَلْبَکَ لِتَفْهَم؛ (4) وقتی از مطلبی پرسیدى، قلب خودت را برای فهمیدن آماده کن.» 17. در هنگام پرسیدن سوال ، نوبت را رعایت کردن. یکی از انصار برای طرح پرسش، حضور پیامبر اکرم رسید. در این اثنا مردی از قبیلة ثقیف وارد شد، [و در حین گفتگوی مرد انصاری با آن حضرت، شروع به سخن کرد]، حضرت به او فرمود: « یَا أَخَا ثَقِیفٍ إِنَّ الْأَنْصَارِیَّ قَدْ سَبَقَکَ بِالْمَسْأَلَةِ فَاجْلِسْ کَیْمَا نَبْدَأَ بِحَاجَةِ الْأَنْصَارِیِّ قَبْلَ حَاجَتِکَ (5) ؛ ای برادر ثقیفى!‌این مرد انصارى، پیش از تو مسئله‌ای پرسید. [کمی درنگ کن و در جای خویش] بنشین تا قبل از رسیدگی به خواستة تو، حاجت او را برآورده کنیم.» 18. جدال نکردن با استاد.پـیـامبر خدا : هیچ بنده اى كاملا به حقیقت ایمان نرسد, مگر آن گاه كه مجادله را رها كند, هرچند بر حق باشد.(6) ==> احترام استاد در همه حال واجب است اما این به معنای این نیست که همواره موافق نظر استاد باشید. هر گاه با نظر و دیدگاه استاد مخالف بودید می توانید با رعایت ادب و احترام شبهه و سوالتان را بپرسید و دیدگاه استاد را نقد کنید ولی هرگز با استاد خود مجادله نکنید هرچند حق با شما باشد.

----------------------------------------

1. ر.ک:الكافى ،ج 1 ، ص 37. وسائل ‏الشيعة ، ج 12 ، ص :215-214. مستدرك‏ الوسائل ، ج 9 ، ص 52. بحارالأنوار ،ج 2 ،ص 43.كنزالعمّال : 29363 منتخب ميزان الحكمة : 400.رساله حقوق امام سجاد علیه السلام.

2. تصنیف غرر الحکم و دررالکلم، ص210.

3. بحار الانوار، ج1، ص224.

4. علل الشرائع، ج2، ص334.

5. بحار الانوار، ج2، ص64؛ منیة المرید، ص272؛ میزان الحکمة، ج2، ص1227.

6. میزان الحکه،جلد11،باب مجادله.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید