یزید و توبه

آیا یزید توبه کرد و آیا اصولاً توبه چنین شخصی پذیرفته می ‏شود؟ در مباحث مربوط به توبه می گویند توبه سه رکن دارد: رکن اول: پشیمانی از قبل. رکن دوم: تدارک مافات(جبران گذشته). رکن سوم: تصمیم بر عدم ارتکاب. در رفتار یزید پس از حادثه کربلا هیچ کدام از این سه دیده نمی شود. روایاتی که پشیمانی یزید را نقل کرده اند بدین گونه گفته اندکه یزید گفته است: خداوند پسر مرجانه (عبيدالله بن زياد) را لعنت كند كه مرا نزد مسلمانان، مبغوض و منفور كرد و در دل‏ هاى آنان، كينه مرا كاشت(1) یعنی من از کشته شدن امام حسین خبر نداشته ام و دستور آن را صادر نکرده ام و ابن زیاد، از جانب خود چنین جرمی را مرتکب شده است. اگر خلاف این ثابت شود، یعنی در تاریخ ذکر شود که یزید دستور قتل امام حسین(علیه السلام) را صادر کرده است، معلوم می شود او در این پشیمانی ادعایی، صادق نیست، و جهت عوام‌ فریبی و به دست آوردن موقعیت از دست رفته خود، بعد از خطبه حضرت سجاد (علیه السلام) و حضرت زینب (سلام الله علیها)، به این پشیمانی دروغین پناه آورده است. اما با نگاه به تاریخ معلوم می شود یزید بارها دستور قتل امام حسین(علیه السلام) را صادر کرده بود. الف: یزید خطاب به حاکم مدینه نامه ای می نویسد: هنگامى كه نامه من به دستت رسيد، حسين و ابن زبير را احضار كرده، از آن دو، براى من بيعت بگير و اگر نپذيرفتند، گردن آن دو را زده، سرهایشان را نزد من بفرست.(2) ب: يزيد هنگام حضور امام(عليه‏ السلام) در مكه، عده‏ اى به سرکردگی عمرو بن سعید بن عاص را مخفيانه به حج فرستاد تا در حين اعمال حج، در كنار كعبه، امام (عليه ‏السلام) را به قتل برسانند.(3) ج: ابن عباس نيز در نامه خود به يزيد، به اين مطلب اشاره مى‏ كند. همچنين در گزارش‏ هاى تاريخى آمده است كه هنگام حركت امام(عليه‏ السلام) به سمت عراق، يزيد به ابن زياد نامه نوشت و از او خواست تا در مقابل امام(عليه‏ السلام) با شدت عمل تمام بايستد.(4) با توجه به این عبارات مشخص می شود: کسی که به دروغ متوسل می شود پشیمانی در کارش نیست، در صدد جبران مافات هم نیست، چون اصل جنایت را به نام خود قبول ندارد و به نام کسی دیگر رقم می زند و حتی عملکرد وی بعد از جریان کربلا نشان داد که نه تنها از کرده خود پشیمان نیست بلکه برای از دست ندادن حکومت خود حاضر است هر جنایتی را انجام دهد. جریان لشکر کشی به مدینه و به خاک و خون کشیدن مردم مسلمان مدینه در قیام حره(5) و به آتش بستن خانه خدا درفتنه ابن زبیر(6) نشان داد که یزید از کرده های گذشته خود پشیمان نبوده است. شهید مطهری نیز در این باره می فرمایند: یزید بن معاویه بعد از حادثه کربلا به علی بن الحسین(علیه‌ السلام) گفت: اگر من توبه کنم، قبول می‌شود؟ امام فرمود: بله؛ اگر واقعاً توبه کنی قبول می‌شود. ولی او هرگز توبه نکرد. (و هیچگاه موفق به توبه نشد، و از اینجا نادرستی این عقیده روشن می شود که عده ای می پندارند وقتی می توانیم توبه کنیم پس چرا گناه نکنیم؟ غافل از اینکه خداوند اگر چه از روی رحمتش دری به سوی بندگان گشوده به نام توبه؛ اما از روی حکمتش تنها عده ای خاص را موفق به توبه می کند کسانی که از روی جهالت و استضعاف فکری به گناه آلوده شدند.(7)

____________

(1) كامل تاريخ بزرگ اسلام و ايران، عز الدين على بن اثير (م 630)، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خليلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى،1371ش،الكامل/ترجمه،ج ‏11،ص 202.

(2) تاريخ اليعقوبى، احمد بن أبى يعقوب بن جعفر بن وهب واضح الكاتب العباسى المعروف باليعقوبى (م بعد 292)، بيروت ، دار صادر، بى تا، ج 2، ص 241.

(3) مفید، ارشاد ترجمه رسولی محلاتی، اسلامیه، تهران، چاپ دوم، ج 2، ص 69.

(4) مقرم عبدالرزاق، مقتل مقرم، مترتجم محمدمهدی عزیز، نوید اسلام، قم، ص 115.

(5) الكامل في التاريخ ، عز الدين أبو الحسن على بن ابى الكرم المعروف بابن الأثير (م 630)، بيروت، دار صادر - دار بيروت، 1385، ج ‏4، ص 111.

(6) الكامل،ج ‏4،ص 123.

(7) مجموعه آثار استاد شهید مطهری، مطهری، مرتضی، صدرا، قم – ایران، ١٣٧٧، ج‏ 22، ص 683. کلید واژه: یزید بن معاویه، توبه

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید