پدر حضرت ابراهيم
آيا پدر حضرت ابراهيم كافر بود؟
در مورد موحد بودن پدر حضرت ابراهیم (علیه السلام) چند دلیل آورده می شود: 1- دلیل روايی و اعتقاد شيعه:بنا بر اعتقاد شیعه امامیه ، پدر و مادر و تمامی اجداد پیامبر تا به آدم ابو البشر همگى مسلمان(و معتقدبخداى یکتا)بوده اند. همچنین می دانیم که پيامبر اعظم از نسل آن حضرت ابراهیم (علیه السلام) است.پس پدر حضرت ابراهیم علیه السلام موحد بوده اند. پیامبر فرموند:«لم ازل انقل من اصلاب الطاهرین الى ارحام الطاهرات» (1) پیوسته من از صلبهاى مردان پاک به رحم هاى زنان پاک منتقل شدم. 2- دلیل كلامی، انبيای الهی همگی معصوم هستند مخصوصاً در عقايد شيعه و هيچ گاه معصوم پدری مشرك و كافر نخواهد داشت و اصولاً تمام پيامبران از پدران موحد و خداپرست به وجود آمده‌اند. 3- دلیل قرآنی:وَ إِذْ قَالَ إِبْرَهِيمُ لاَبِيهِ ءَازَرَ أَ تَتَّخِذُ أَصنَاماً ءَالِهَةً إِنى أَرَاك وَ قَوْمَك فى ضلَلٍ مُّبِينٍ(2) (به خاطر بياوريد) هنگامى كه ابراهيم به مربيش (عمويش ) آزر گفت آيا بتها را خدايان خود انتخاب مى كنى ، من تو و جمعيتت را در گمراهى آشكار مى بينم !. كلمه((اب )) در لغت عرب غالبا بر پدر اطلاق مى شود وگاهى بر جد مادرى و عمو و همچنين مربى و معلم و كسانى كه براى ترتيب انسان به نوعى زحمت كشيده اند نيز گفته شده است ، ولى شك نيست كه به هنگام اطلاق اين كلمه اگر قرينه اى در كار نباشد قبل از هر چيز ((پدر)) بنظر مى آيد. تمام مفسران و دانشمندان شيعه معتقدند آذر پدر ابراهيم نبود، بعضى او را پدر مادر و بسيارى او را عموى ابراهيم دانسته اند. قرائنى كه نظر دانشمندان شيعه را تاييد مى كند چند چيز است : 1 - در هيچ يك از منابع تاريخى اسم پدر ابراهيم ،)آزر( شمرده نشده است ، بلكه همه )تارخ ( نوشته اند، در كتب عهدين نيز همين نام آمده است ، جالب اينكه افرادى كه اصرار دارند پدر ابراهيم آزر بوده در اينجا به توجيهاتى دست زده اند كه بهيچ وجه قابل قبول نيست از جمله اينكه اسم پدر ابراهيم تارخ ، و لقبش آزر بوده ! در حالى كه اين لقب نيز در منابع تاريخى ذكر نشده است . و يا اينكه آزر بتى بوده كه پدر ابراهيم او را پرستش مى كرده است در حالى كه اين احتمال با ظاهر آيه فوق كه مى گويد پدرش آزر بود به هيچ وجه سازگار نيست ، مگر اينكه جمله يا كلمه اى در تقدير بگيريم كه آن هم بر خلاف ظاهر است . 2 - قرآن مجيد مى گويد: مسلمانان حق ندارند براى مشركان استغفار كنند اگر چه بستگان و نزديكان آنها بوده باشند، سپس براى اينكه كسى استغفار ابراهيم را درباره آزر دستاويز قرار ندهد چنين مى گويد: و ما كان استغفار ابراهيم لابيه الا عن موعدة وعدها اياه فلما تبين له انه عدو لله تبرء منه(3): استغفار ابراهيم براى پدرش (آزر) فقط به خاطر وعده اى بود كه به او داده بود (آنجا كه گفت ساستغفر لك ربى - (4)يعنى : ((بزودى براى تو استغفار خواهم كرد)) به اميد اينكه با اين وعده دلگرم شود و از بت پرستى برگردد) اما هنگامى كه او را در راه بت پرستى مصمم و لجوج ديد دست از استغفار درباره او برداشت . از اين آيه به خوبى استفاده مى شود كه ابراهيم بعد از مايوس شدن از آزر ديگر هيچ گاه براى او طلب آمرزش نكرد و شايسته هم نبود چنين كند، و تمام قرائن نشان مى دهد اين جريان در دوران جوانى ابراهيم و زمانى بود كه در شهر بابل مى زيست و با بت پرستان مبارزه داشت . ولى آيات ديگر قرآن نشان مى دهد كه ابراهيم در اواخر عمر خود و پس از پايان بناى كعبه براى پدرش از خداوند طلب آمرزش كرد.آنجا كه مى فرمايد: الحمد لله الذى وهب لى على الكبر اسماعيل و اسحاق ان ربى لسميع الدعاء...ربنا اغفر لى و لوالدى و للمؤ منين يوم يقوم الحساب (حمد و سپاس براى خدائى است كه در پيرى به من اسماعيل و اسحاق را بخشيده پروردگار من دعا را اجابت مى كند، پروردگارا! من و پدر و مادرم و مؤ منين را در روز رستاخيز بيامرز.( از انضمام اين آيه به آيه سوره توبه كه مسلمانان را از استغفار براى مشركان بر حذر مى دارد و ابراهيم را از انجام چنين كارى جز براى يك مدت محدود آن هم براى يك هدف مقدس ، بركنار مى شمرد، به خوبى استفاده مى شود كه منظور از ((اب)) در آيه مورد بحث(آیه74سوره انعام) ، پدر نيست ، بلكه عمو يا پدر مادر و يا مانند آن است . همچنین تعبير ((والد)) در بيان معنى پدر صراحت دارد، در حالى كه ((اب))صراحت ندارد. (5)
--------------------------
1. بحار الانوار ج 15 ص 118(متن)و 119(پاورقى).
2. انعام/74.
3. توبه /114.
4. مريم/47 .
5. تفسير نمونه ،ج 5 ،ص303-305.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید
