همسران پیامبر ( صلی الله علیه و اله ) ، مادران مومنین

پرسش:

درباره لقب «ام المؤمنین» که به همسران پیامبر( صلی الله علیه و اله ) گفته می‌شود، آیا این برای همه آنها فضیلت و امتیاز است؟ 

پاسخ:

در آیات قرآن همسران رسول خدا ( صلی الله علیه و اله ) «اُمُّ الْمُؤمنین» یا «مادر مؤمنین» معرفی شده‌اند: «اَلنَّبِی أَوْلَیٰ بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ». برخی از اهل سنت معتقدند لقب «ام المؤمنین» نوعی افتخار برای همسران پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) محسوب می‌شود؛ ولی ما معتقدیم طبق آیات قرآن «ام المؤمنین» به تنهایی فضیلتی نیست؛ بلکه زنان رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فقط اگر تقوی پیشه کنند و از خدا بترسند، دارای ارزش و مقام می‌باشند. به همین جهت است که قرآن می‌فرماید: «یا نِساءَ النَّبِی لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَیتُنَّ؛ ای همسران پیامبر! شما اگر پرهیزکاری پیشه کنید [از نظر منزلت و موقعیت‌] مانند هیچ یک از زنان نیستید»(۲)
همچنین می‌فرماید: «یانِسَاءَ النَّبی مَن یأْتِ مِنکُنَّ بِفَحِشَهٍ مُّبَینَهٍ یضَعَفْ لَهَا الْعَذَابُ ضِعْفَینْ وَ کاَنَ ذَالِکَ عَلی اللَّهِ یسِیرًا؛ ای همسران پیامبر! هرکس از شما کار بسیار زشت آشکاری مرتکب شود [قطعاً پیوند همسری با پیامبر به او مصونیت نمی‌دهد، بلکه‌] عذاب برای او دو چندان خواهد شد، و این [کار] بر خدا آسان است»(۳)
پس ام المؤمنین تنها به این معناست که رابطه بین مسلمانان و زنان پیامبر (صلی الله علیه و آله) مانند رابطه مادر و فرزند می‌باشد؛ یعنی همانطور که فرزند نمی‌تواند با مادر خویش ازدواج کند، مسلمانان نیز بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله) نمی‌توانند با زنان ایشان ازدواج کنند. به همین دلیل است که قرآن می‌فرماید: «وَ مَا کاَنَ لَکُمْ أَن تُؤْذُواْ رَسُولَ اللَّهِ وَ لَا أَن تَنکِحُواْ أَزْوَاجَهُ مِن بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِکُمْ کَانَ عِندَ اللَّهِ عَظِیمًا؛ و شما حق ندارید که پیامبر خدا را آزار دهید و بر شما هرگز جایز نیست که پس از او با همسرانش ازدواج کنید که این [کار] نزد خدا بزرگ است»(۴)

پی‌نوشت‌ها:
۱. احزاب، ۶.
۲. احزاب، ۳۲.
۳. همان، ۳۰.
۴. همان، ۵۳.