نماز مقبول

چطور می شود دو رکعت نماز مقبول خواند؟ خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «أَقِمِ الصَّلَاةَ؛ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَر»؛ بخوان و نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى‏ دارد.(1) با توجه به این آیه، در می‌یابیم که شرط قبولی نماز این است که نماز، انسان را از کارهای زشت و ناپسند باز دارد. امام صادق (علیه‌السلام) نیز می‌فرمایند: «اللّه جل و عزّ فى بعض ما اوحى: انما اقبل الصلاة ممّن یتواضع لعظمتى و یكف نفسه عن الشهوات من اجلى و یقطع نهاره بذكرى و لایتعظم على خلقى و یطعم الجائع و یكسو العارى و یرحم المصاب و یۆوى الغریب»؛ خداوند فرمود، نماز کسی را می‌پذیرم که در پیشگاه عظمت من خشوع کرده و خویش را از شهوات، بخاطر من باز دارد و روزش را با یاد من سر کند و بر مخلوقات من تکبر نورزد و گرسنگان را سیر و برهنگان را بپوشاند و بر گرفتاران، لطف نماید و آوارگان را پناه دهد.(2) آیت الله بهاءالدینی در این رابطه می‌گویند: «اگر می‌خواهید بدانید نماز شما مورد قبول است، ببینید نماز شما جلوی فساد، تباهی، دروغ و منکرات را می‌گیرد یا نه. کار نماز این است، همان طور كه آتش می‌سوزاند و آب، خاموش می‌کند، نماز هم انسان را از منکرات نجات می‌دهد. آن زمان که انسان به فکر منکر افتاد، اگر دید نمازش مانع دروغ گفتن اوست و نماز به وی گفت: تو نماز می‌خوانی و عبادت خدا را می‌کنی، این کار را نکن! و او این کار را نکرد، بداند نمازش مورد قبول است.»(3) البته باید بین صحت نماز و قبولی نماز فرق قائل شد. نماز دارای دو مرحله است: مرحله صحت و مرحله قبول. مرحله صحت عمدتا به كميت عمل مربوط است و مرحله قبول به كيفيت آن. صحت به دو صورت تعريف شده است: صحت يعني مطابق بودن"مأتی به" با "مأمور به" يعني آن عملي كه مكلف انجام مي دهد، مطابق باشد با آن چيزيی كه به آن امر شده است. مثلا فرض كنيم نماز دارای یازده جزء است، از نيت و قيام گرفته تا تشهد و سلام. اگر شارع مقدس به اين یازده جزء امر نموده است، مكلف هم بايد همان را بدون كم و كاست انجام بدهد. اكنون اگر مكلف تمام یازده جزء را بی كم و كاست انجام بدهد، در اين حال گفته می شود كه "مأتی به" مطابق با "مأمور به" است و در نتيجه صحت محقق مي شود. چون فرض بر اين است كه "مأمور به" یازده جزء است و مكلف هم تمام یازده جز را به جا آورده است، پس نمازش صحيح است. تعریف دوم صحت به معنای "اسقاط القضاء" است، یعنی چون عمل انجام گرفت، ديگر تكرار آن، يعنيی دوباره انجام دادن اين عمل در وقت و يا در خارج وقت، لازم نيست. مثلا اگر كسی نماز را آن چنان كه بايد انجام داد، ديگر لازم نيست دو باره آن را تكرار كند، نه در وقت و نه در خارج وقت؛ يعنی هم اعاده و هم قضا از او ساقط می شود؛ اما قبول يک مرحله بالاتر است. تعريف قبول: قبول، يعنی اين كه عمل مورد عنايت و پذيرش مولا قرار گيرد و در نتيجه از مولا اجر و پاداش بگيرد. برای قبولی عمل، بايد عمل به كيفيتی انجام گيرد كه نظر مولی را تامين كند و مولا ازآن خوشنود شود. با توجه به اين مقدمه، برای آن كه نماز نشان قبول به خود بگيرد، بايد دارای آب و رنگ خاصی باشد و روح نماز كه همان حضور قلب است در كالبدش وجود داشته باشد. حضور قلب آن است كه نمازگزار، هيچ آنی در حال نماز از معبود خود غفلت نداشته باشد؛ از ابتدا تا انتهای نماز بداند كه چه می گويد و در برابر چه كسی قرارگرفته است و با كه سخن می گويد. حضور قلب و عدم حضور قلب، به معرفت انسان وابسته است؛ هر قدر معرفت و شناخت انسان به حضرت معبود بيشتر باشد توجه انسان زيادتر خواهد بود و هر اندازه معرفت كمتر باشد، به همان اندازه و تناسب توجه كمتر می شود و از آن جا كه معرفت و شناختی كه آن حضرت داشته در ما نيست، لذا به هنگام نماز، خدای را حاضر و ناظر نمی بينيم. پس وقتی شما نماز را به نحو صحیح می خوانید خیلی ارزش دارد، حالا در کنار این نماز صحیح، سعی کنید مراقبت بیشتری نسبت به اعمال و رفتار خود داشته باشید و خدا را در همه جای زندگی خود در نظر بگیرید و این که همه جا در محضر خدا هستید، تا در موقع نماز هم حضور قلب را داشته باشید، و در نتیجه این نماز مورد قبول درگاه حق تعالی قرار گیرد.

__________

(1) عنكبوت/ 45.

(2) محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 78، ص 285، روایت 1، باب 24.

(3) بوی باران، ص 39.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید