معنای دل کندن از دنیا

در مورد این حدیث راهنمایی بفرمایید: امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمود: همه خوبی ها در خانه ای قرار داده شده که کلید آن دل برکندن از دنیا است.

دل بر کندن از دنیا به این معناست که دنیا هدف انسان نگردد.
در واقع دنیا و مظاهر آن مذموم نیست. حتی دوست داشتن دنیا و مظاهر آن نیز مذموم نیست. بلکه آنچه که مذمت شده، هدف واقع شدن دنیاست که انسان برای رسیدن به آن، حق و ناحق کند، به رشوه و نزول و حرام خواری و... روی بیاورد. از این نوع نگاه به دنیا که باعث غفلت از آخرت می گردد، باید دل برکند.
به عنوان مثال، ورزش کردن برای یک بچه بد نیست. حتی دوست داشتن ورزش هم بد نیست. زمانی ورزش مذموم است که تمام فکر و ذهن او را درگیر کند. تا جایی که از درس خواندن غافل شود.
«چیست دنیا از خدا غافل شدن * نی قماش و نقره و فرزند و زن
مال را کز بحر دین باشی حمول * نعم مال صالح خواند آن رسول
آب در کشتی هلاک کشتی است * آب در بیرون کشتی پشتی است
چون که مال و ملک را از دل براند * زان سلیمان خویش جز مسکین خواند»(1)
پس نوع نگاه انسان به دنیا موضوعیت دارد. گاهی اوقات همین لباس خشن و غذای اندک و گوشه نشینی هم حجاب انسان می گردد، و باعث فراموشی خدا و آخرت و ایجاد حالت عجب و ریا و... می گردد. گاهی هم داشتن مال فراوان، تفریح و ... چون هدف نیست و وسیله است برای رسیدن به کارهای اخرتی، هیچ مانعیتی ایجاد نمی کند.
آن دنيايى بد و مذموم است كه هدف و غايت انسان قرار گيرد و انسان به آن «نگاه استقلالى» داشته باشد؛ اما دنيايى كه در جهت كسب آخرت و مقامات معنوى مورد استفاده واقع شود و با«نگاه ابزارى» به آن، وسيله‌ اى براى رسيدن به قرب الى الله قرار گيرد، نه تنها مذموم نيست كه توصيه هم مى‌شود.
حضرت امیر(علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ اَبْصَرَ بِها بَصَّرَتْهُ وَ مَنْ اَبْصَرَ اِلَيْها اَعْمَتْه»؛ كسى كه (به ديده عبرت) به آن نگريست دنيا او را آگاه كرد، و كسى كه به سوى (زينت‌هاى آن) خيره شد دنيا او را نابينا گردانيد.(2)
اگر با ديده عبرت بين به دنيا نگاه كرديم، دنيا پندها ودرس‌هاى فراوانى به ما خواهد داد، اما اگر در خود آن خيره شديم و غرق در لذت‌ها و شهوات آن گشتيم ما را كور خواهد كرد.
عينك براى آن است كه انسان بهتر ببيند. راه بهتر ديدن با عينك هم آن است كه از پشت شيشه‌ هاى آن به اشيا و دنياى اطرافمان نگاه كنيم. اگر كسى به جاى نگاه از پشت عينك، به خود عينك و شيشه‌ هاى آن خيره شود چه خواهد شد؟ آيا چيزى و كسى و جايى را خواهد ديد؟ هرگز.
بنابراین دنيا به خودى خود بد نيست، آنچه این امور را بد جلوه می دهد، استفاده ناصحيح ما از آن است.

پی نوشت ها:
1. مولوی.
2. شريف الرضي، محمد بن حسين‏، نهج البلاغه، هجرت، قم،1414ق، خطبه 82، ص 106.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید