فرقه واقفیه

فرقه واقفه چه گروهی هستند؟

واقفیه به گروهی گفته می شود که در امامی توقف کنند و به امامت امام بعدی معتقد نشوند. مهمترین آنها گروهی از شیعیان که بر امامت امام موسی کاظم (علیه السلام) توقف کردند و از اعتراف به امامت امام رضا (علیه السلام) سرباز زده و معتقد بودند که امام کاظم (علیه السلام)، مهدی موعود است که در غیبت به سر می برد و رجعت خواهد کرد بنابراین گرچه عنوان واقفیه بر کسانی که بر امامت همه امامان توقف کرده‌اند اطلاق می‌شود، اما هر گاه به طور مطلق و بدون اشاره به امامی خاص بیان شود. پس از شهادت امام موسی بن جعفر (علیه السلام) امام هفتم شیعیان، با توجه به شرایط و موقعیت خاصّ حاکم بر این دوره، شیعیان و اصحاب آن حضرت در مسئله امامت و جانشینی ایشان به دو دسته تقسیم شدند: یک گروه که بخش اعظم شیعیان را شامل می‌‏شد با توجه به وصیت امام (علیه السلام) و دلایل و شواهد کافی، امامت فرزند ایشان، امام رضا (علیه السلام) را پذیرفتند و وی را به عنوان امام هشتم تأیید نمودند. این دسته که بزرگان اصحاب امام کاظم (علیه السلام) را هم شامل می‌شد به نام قطعیه مشهور شدند.(1) امّا گروه دیگری از اصحاب امام هفتم (علیه السلام) بنا به دلایلی، از اعتراف به امامت علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و یا هر کس دیگری سرباز زده و در امامت حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) توقف کردند. آنان اظهار می‌داشتند که موسی بن جعفر(علیه السلام) آخرین امام است و کسی را به امامت تعیین نکرده و یا دست‏کم ما از آن آگاه نیستیم. این گروه که به سبب طرح عقاید مختلفی به چند شاخه قابل تقسیم هستند واقفیه ـ واقفه ـ نامیده شدند. این عنوان گرچه بر فرقه ‏های دیگری با عقاید مشابه ایشان اطلاق شده ولی به نظر می‌رسد با توجه به گسترش کار ایشان و تداوم آن تا مدت قریب به یک قرن به عنوان مطلق واقفیه ـ هر‌گاه بدون قیدی خاص ذکر شده ـ اختصاص به این فرقه ـ یعنی واقفیه موسی بن جعفر(علیه السلام) ـ داشته است.

پی نوشت:

1. نوبختی، حسن بن موسی، فرق الشیعه، نجف، حیدریه، ۱۳۵۵ش، ص۷۹؛ اشعری، سعد بن عبداللَّه، المقالات والفرق، چاپ سوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۲ش، ص۸۷.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید