علل سکوت حضرت علی ( علیه السلام)

پرسش:

چرا امیرالمؤمنین ( علیه السلام ) برای احقاق حق حضرت زهرا سلام الله علیها و خودشان اقدامی نکردند؟

پاسخ:

چند دلیل را می‌توان بیان کرد:
۱. اول اینکه حضرت علی  ( علیه السلام )یار و همراهی برای قیام یا انتقام نداشتند. روزی اشعث بن قیس گفت: یا علی! چرا شمشیر نکشیدی؟ علی(علیه السلام) به او فرمود:همه اهل بدر و پیش کسوتان مهاجر و انصار را به کمک خواستم ولی از آن همه مسلمان فقط چهار نفر پاسخ مثبت دادند: سلمان، ابوذر، مقداد و زبیر و از اهل بیت خودم هم کسی نداشتم که با آن بتوانم حقم را بگیرم چون حمزه در احد به شهادت رسید و برادرم جعفر هم در موته شهید شد و کسی برایم نماند مگر دو نفر ذلیل، خوار، عاجز و ناتوان، عباس و عقیل. به خاطر نبودن یار و یاور حقم را گرفتند.»(۱)
پس حضرت یاوری برای انتقام نداشت.
۲. حضرت علی ( علیه السلام ) برای بقای دین مامور به صبر بود. امام علی(علیه السلام ) در پاسخ به حضرت فاطمه(سلام الله علیها) فرمود: «اگر میخواهی نام پدرت[رسول الله(صلی الله علیه و اله)] همچنان باقی بماند، باید صبر كنیم». براساس روایتی دیگر، امام علی(علیه السلام) فرمود: «به خدا قسم، اگر خطر نابودی دین و بازگشت كفر و پراكندگی مسلمانان در میان نبود، این گونه صبر نمی‌كردم». (۲)
۳. مصلحت سنجی که حضرت علی  ( علیه السلام )داشتند و سعی می‌کرد اوضلع جامعه اسلامی آرامش خود را داشته باشد اتفاقات مهم سیاسی و ضد دینی در آن برهه به وجود آمده بود لذا حضرت مصلحت دید دست به قیام نزند این تحولات عبارت بود از خطر مرتدین، ظهور پیامبران دروغین، خطر حمله رومیان و... لذا حضرت علی ( علیه السلام ) مصلحت را در سکوت دانست و دست به قیام نزد.
در نهج البلاغه حضرت فرمود: «من ردای خلافت را رها ساختم و دامن خود را از آن درپیچیدم و كنار رفتم، در حالی كه در این اندیشه فرو رفته بودم كه آیا با دست تنها و بدون یاور به پا خیزم و حق خود و مردم را بگیرم و یا در این محیط پرخفقان و ظلمتی كه پدید آورده‌اند، صبر كنم؟ محیطی كه پیران را فرسوده، جوانان را پیر و مردان با ایمان را تا واپسین دم زندگی به رنج وا میدارد. عاقبت دیدم بردباری و صبر، به عقل و خرد، نزدیكتر است، لذا شكیبایی ورزیدم، ولی به كسی می‌ماندم كه خار در چشم و استخوان در گلو دارد، با چشم خود می‌دیدم میراثم را به غارت می‌برند».(۳)
 آری، حضرت علی(علیه السلام ) در برابر ظالمان و غاصبان پس از تلاش‌هایی که داشتند چاره‌ای جز صبر نداشتند تا زحمتهای ۲۳ ساله پیامبر و خون شهدایی چون حمزه، جعفر طیار و... به هدر نرود. ایشان به جهت حفظ اسلام از انتقام خودداری کرد تا اصل اسلام باقی بماند. 

پی نوشت:
۱. بحارالانوار، ج۲۹ ص۴۶۵ ح ۵۵ 
۲. بحارالانوار، مجلسی، ج۳۲ ص۶۱
۳. نهج البلاغه خطبه ۳