سَهْلِ بْن حُنَیف اَوسی اَنْصاری

سهل بن حنیف که بود و در زمان کدام معصوم می زیست؟ اقداماتی که برای زنده نگه داشتن دین انجام داد، چه بود؟ سَهْلِ بْن حُنَیف اَوسی اَنْصاری، از بزرگان صحابه پیامبر و امیرالمؤمنین(علیهما السلام) است. وی در جنگ‌های بدر و جنگ احد در زمان پیامبر و در جنگ صفین در زمان حکومت امیرالمؤمنین حضور داشت. وی هنگام حرکت امام علی(علیه السلام) به سوی عراق برای جنگ جمل، جانشین وی در مدینه شد. او یکی از اعضای شرطة الخمیس بود. سهل انصاری پس از بازگشت از جنگ صفین در کوفه درگذشت. سهل بن حنیف بن واهب اوسی انصاری، کنیه‌اش ابوسعید یا ابو سعد یا ابو عبد بود که در کوفه در سال ۳۸ق درگذشت.(1) سهل در جنگ بدر و همه جنگها با پیامبر(صلوات الله علیه) شرکت کرد و در جنگ احد که برخی مسلمانان گریختند، وی از اندک کسانی بود که پابرجا ماند و در آن روز برای مرگ با پیامبر(صلوات الله علیه) بیعت کرد و با تیر از وی دفاع می‌کرد و پیامبر(صلی الله علیه و آله) گفت: به سهل تیر دهید که آسان تیراندازی می‌کند.(2) در سریه امام علی(علیه السلام) برای ویران کردن بتخانه فُلس در سال نهم هجری، رایت سپاه در دست سهل بوده است.(3) از فضل بن شاذان نقل شده است که سهل و بردارش عثمان، از نخستین کسانی بودند که پس از درگذشت پیامبر(صلوات الله علیه) به سوی امام علی(علیه السلام) برگشتند.(4) نام سهل در میان ۱۲ نفری ذکر شده است که خلافت ابوبکر را انکار کردند و هر کدام با سخنانی از وی خواستند که از خلافت صرف نظر کند. سخنان سهل به ابوبکر چنین نقل شده است: «گواهی می‌دهم که رسول خدا(صلوات الله علیه) بر منبر فرمود: «امام شما پس از من، علی بن ابی طالب(علیه السلام) است و او برای امتم خیرخواه‌ترین مردم است.»(5) امام علی(علیه السلام) پس از درگذشت سهل فرمودند: «لَو أَحَبَّنی جَبَلٌ لَتَهَافَتَ»؛ اگر کوهی مرا دوست بدارد درهم فرو ریزد.(6) سهل از هنگامی که مردم با امام علی(علیه السلام) بیعت کردند با وی همراه شد و امام هنگام عزیمت به جنگ جمل، وی را جانشین خویش در مدینه نمود. وی در جنگ صفین شرکت کرد. امام او را [پس از جنگ صفین] حاکم فارس نمود ولی مردم او را از آنجا راندند و از این رو، امام، زیاد را بدانجا فرستاد که مردم او را پسندیدند.(7) سهل به همراه برادرش عثمان از شرطة الخمیس یاران ویژه امام علی (علیه السلام) بودند.(8) _ درگذشت وی در سال ۳۸ق در کوفه درگذشت و چنانکه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است امام علی(علیه السلام) در نماز میت سهل، ۵ تکبیر گفت و سپس اندکی راه رفت جنازه را بر زمین نهاد و باز ۵ تکبیر بر او گفت و این چنین ادامه داد تا ۲۵ تکبیر.(9) در روایتی که از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است وجه پنج بار شدن تکبیرها چنین بیان شده است که هر بار که جنازه را اندکی تشییع می‌کرده‌اند عده‌ای می‌رسیده‌اند و می‌گفته‌اند که ما به نماز سهل نرسیدیم. از این رو امام جنازه را می‌گذاشته و دوباره نماز می‌خوانده است و تا اینکه به قبر برسند ۵ بار شده است.(10) گفته‌اند امیرالمؤمنین(علیه السلام) پس از درگذشت وی، بسیار بی‌تابی می‌کرد و با شگفتی نقل می‌کرد که در آغاز اسلام در سال نخست هجری، سهل، بت‌های قومش را شبانه می‌شکست و برای بیوه‌زنی از انصار می‌برد و می‌گفت با این هیزمها آتش درست کن.(11)

______________

(1) الامین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۳۲۰.

(2) ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، صص۶۶۲-۶۶۳؛ الامین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۳۲۱.

(3) آیتی، تاریخ پیامبر اسلام، ص۵۰۸.

(4) الطوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۱، ص۱۷۷-۱۸۳.

(5)الصدوق، کتاب الخصال، ج۲، ص۴۶۱-۴۶۵.

(6) نهج البلاغه، ترجمه شهیدی، قصار ۱۱۱، ص۳۷۹.

(7) ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، صص۶۶۲-۶۶۳؛ الامین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۳۲۱.

(8) البرقی، الرجال، ص۴.

(9) الامین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۳۲۱.

(10) الامین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۳۲۱.

(11) الامین، اعیان الشیعة، ج۷، ص۳۲۱.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید