سجده به غیر خدا
مگه سجده کردن به غیر خدا حرام نیست؟پس چرا برادران یوسف جلوی یوسف سجده کردن؟
در مورد این که سجده به غیر خدا شرک است یا نه باید به نکات زیر توجه شود: 1. سجده بر غيرخدا در صورتى شرك محسوب مى شود و حرام است كه عبادت غيرخدا باشد . پس سجده براى غير خدا جائز است در صورتيكه منظور از آن احترام و تكريم آن غير خدا، و در عين حال خضوع و اطاعت امر خدا نيز بوده باشد. 2. سجده ، عبادت ذاتى نيست. توضیح : عمل در صورتى عبادت محسوب مى شود كه: اولاً، خود عمل در نظر عقلاء صلاحيت اظهار عبوديت و بندگى را داشته باشد مانند: سجده، ركوع و قيام. البته در بين اعمال سجده با تأكيد بيشترى دلالت بر عبوديت و ذلت عبد مى نمايد. اما عبادت بودن اين اعمال و حتى سجده ، ذاتى آنان نبوده و مشروط به شرطى است. آن شرط نيت سجده كننده مى باشد. اگر نيت سجده كننده عبوديت و بندگى باشد اين سجده عبادت محسوب مى شود ولى اگر نيت او مثلاً تمسخر شخص باشد ديگر اين سجده عبادت محسوب نمى شود. همين طور اگر صرفا نيت احترام و تكريم شخص باشد. پس براى اين كه سجده يا هرعملى عبادت باشد دو نكته نياز است: الف- صلاحيت عمل براى اظهار عبوديت، ب- وجود نيت عبوديت در سجده كننده (يا انجام دهنده عمل).(1) 3. اين سجده (سجده پدر و برادران یوسف علیه السلام) براى عبادت يوسف نبوده ، بدليل اينكه در ميان سجده كنندگان در داستان يوسف ، شخصى بوده كه در توحيد، مخلص (به فتح لام ) بوده ، و چيزى را شريك خدا نمى گرفته ، و او يعقوب (عليه السلام ) است . دليل ديگر اينكه اگر اين سجده ، سجده عبادت يوسف بوده ، ((مسجود له )) كه يوسف است و به نص قرآن همان كسى است كه به رفيق زندانيش گفت : ((ما را نمى رسد كه چيزى را شريك خدا بگيريم )) قطعا ايشان را از اين عمل نهى مى كرد، و نمى گذاشت چنين كارى بكنند، ولى مى بينيم نهى نكرده ، پس مى فهميم سجده ، عبادت او نبوده . و قطعا جز اين منظورى نداشته اند كه يوسف را آيتى از آيات خدا دانسته و او را قبله در سجده و عبادت خود گرفتند، همچنانكه ما خدا را عبادت مى كنيم و كعبه را قبله خود مى گيريم و نماز و عبادت را بدان سو مى گذاريم ، پس با كعبه ، خدا عبادت مى شود نه كعبه و معلوم است كه آيت خدا از آن نظر كه آيه و نشانه است خودش اصلا نفسيت و استقلالى ندارد، پس اگر سجده شود جز صاحب نشانه (يعنى خدا) عبادت نشده است.(2) 4. آیة الله جوادی آملی دامة برکاته در تفسیر شریف تسنیم می فرمایند : نمى شود از مواردى چون سجده بر آدم و يوسف عليهما السلام، جواز سجده براى غير خدا را به عنوان تكريم در شريعت اسلام استنتاج كرد، بلكه جواز آن مبتنى بر اذن شارع است.(3)
------------------------------------------------
1. ر.ک : ترجمه تفسير الميزان ،ج 1، ص189.
2. ترجمه تفسير الميزان ،ج 11 ،ص 338.
3. تفسیر تسنیم،ج3،ذیل آیه 34 سوره بقره.
برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید
