بیرون کردن کینه از دل

چگونه می شود کینه دیگران را از دل بیرون کرد؟ یک سالی است که پدرم من را از خانه بیرون کرده و... دل خوشی از خانواده ام ندارم و هر موقع پدرم را در مراسمات مشترک دیگران می بینم به حدی از او دلگیر می شوم که نمی خواهم رویش را ببینم. از طرفی دین می گوید که نباید به والدین حتی یک اف هم بگوییم، در مجالس از او می گریزم که او را نبینم. نمی دانم چکار کنم؟ رذايل اخلاقى و از جمله کينه، بيماری هايی هستند که برای درمان آن بايد علت آن را ريشه يابی کرد. يعنی براى ريشه كن كردن اين صفت رذيله (کينه) نخست به سراغ ريشه ها برويم، چرا كه تا ريشه ها قطع نشود، اين نهال شوم همچنان پابرجاست. معنی کينه داشتن نسبت به کسی، اين است که در دل از او بغض و تنفر داشته باشی. اگر انگيزه کينه، عقده درونی حاصل از غضب و خشم است ـ که در اکثر موارد چنين است ـ بايد از راهکارهای کنترل خشم و غضب و روش های بالا بردن صبر و بردباری بهره برد و آنها را تقويت كرد، خدا را منتقم حقيقی دانست و ...، تا ضعف هايى كه سبب کينه مى شود برطرف گردد. زیرا هنگامی که انسان غضب می کند، اگر از انتقام ناتوان باشد، چاره ای ندارد جز اين که خشم خود را فرو برد، اين خشم و غضب به باطن بر می گردد و عقده درونی ايجاد می کند و تبديل به کينه می شود. اگر انگيزه آن حسد و تحقير و غرور و ... است بايد به درمان آن ها پرداخت و به يقين اگر اين ريشه ها تدريجاً قطع شود، کينه نيز از وجود فرد رخت بر خواهد بست. الف) آثار کینه: کينه، چندين صفت ناپسند را در وجود انسان به ارث می گذارد، از جمله: قطع رحم، دروغ، غيبت، افشاء سرّ، هتک حرمت و به وضوح برخی از این آثار را در مورد سوال شاهدیم. ب) درمان: برای بيرون راندن صفات رذيله‏ ای همچون کينه، به خصوص وقتی در وجود فرد ريشه دوانده است، علاوه بر شناخت و اراده جدّی، صبر و مقاومت در برابر مشکلات و سختی ‏های درمان، توجه به راهکار های ذیل لازم است: 1. اندیشه در آثار و پيامدهاى سوء زيانبار کينه در دنیا و آخرت: کينه، انسان را از قرب الهی و از وصول به ملکوت اعلی و همدمی ساکنان عالم قدس باز می‏ دارد. صاحب خود را از شيوه اهل ايمان و از شکفتگی، رفق، مهربانی، فروتنی و تلاش برای برآوردن نيازهای مردم و همنشينی با آنان و رغبت به ياری و غمخواری منع مي کند. آری، تامل در آثار و پيامدهاى سوء زيانبار کينه كه سبب تيره روزى و بدبختى و رسوايى در دنيا و آخرت مى شود و انديشيدن در آنها به يقين تأثير مهم و بازدارنده اى دارد. در کلمات گهربار معصومين(علیهم السلام) گفته‏ های فراوانی درباره نکوهش کينه‏ توزی و آثار زيان بار آن بيان شده است، مثلا امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمود: «رنجورترين و کم آسايش ‏ترين مردمان، فرد کينه ‏توز است.»(1) شخص با کينه توزی و خشم و نفرت بيش از همه به خود ‌آسيب می زند؛ بنابر اين برای بر طرف کردن اين حالت از درون خود باید به این بينديشد که جز به خود کمک نمی کند. 2. عفو و گذشت: بدی‏ دیگران را نسبت به خودتان که موجب به دل گرفتن کينه و نفرت از ایشان شده را، فراموش کرده و از او در گذريد. او را مورد بخشش و گذشت خويش قرار دهيد. بنابر اين در صورت خشم و کينه، خودت را همانند کسانی خواهی کرد که از آنان متنفر هستی. برای بيرون‌ آمدن از اين حالت کافی است که به خود تلقين کنی و بفهمانی که مانند آنان نيستی. بدی را با بدی جواب نمی دهی، البته اگر واقعاً ‌آنان قصد بدی نداشتند. شايد دلايل بسياری بوده که ما و شما از آن بی خبريم؛ دلايلی که فکر می کردند، درست است، اگر چه در واقع درست نباشد. در قرآن خطاب به مسلمانان آمده است: «ادْفَعْ‏ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَميم»؛ همواره به نيکوترين وجهی پاسخ ده، تا کسی که ميان تو و او دشمنی است چون دوست مهربان تو گردد.(2) رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) فرمود: «می‏ خواهيد شما را از بهترين اخلاق دنيا و آخرت آگاه سازم؟ عفو از کسی که به تو ستم کرده و پيوند با کسانی که با تو قطع رابطه کرده‏ و نيکی به کسی که به تو بدی کرده و بخشش به آن کس که تو را محروم کرده است.»(3) خوبی و محبت کردن به ديگران را، نه برای نيکی به شما، بلکه به عنوان اطاعت از دستور خدا و معامله با حضرت حق بدانيد. چنانچه طرف مقابل محبت خود و صله رحم را خدا و دستور خدا بدانيد، اين عمل برای شما ‌آسان خواهد شد، زيرا جواب نيک دادن پدر و یا هر کس دیگری که از او کینه به دل دارید، يا جواب مثبت ندادن آنها، شما را از کاری که کرديد، پشيمان نخواهد کرد. فراموش نکنید در دين اسلام حق و حقوق امری طرفينی است، يعنی همان طور که والدين نسبت به فرزندان دارای حقوقی هستند، فرزندان نيز حقوقی بر گردن پدر و مادر دارند. همان گونه که برای فرزندان در مقابل پدر و مادر وظايفی تعيين شده، برای والدين در مقابل فرزندان نيز وظايفی تعيين شده است. هر کس که از آن وظايف تخطی کند، دچار معصيت شده است. اگر جبران نکند، مواخذه می شود. با اين همه؛ فرزندان به هيچ ‌صورت نمی توانند زحمات و تلاشی را که پدر و مادر برای رشد و تربيت فرزند متحمل شده‌اند، ادا کنند. لذا دستور اسلام در احترام به مادر و پدر مطلق است، يعنی به هر مادر و پدری بايد احترام کرد، خواه با انسان رفتار خوبی داشته باشند و خواه بد. 3. هدیه دادن: يکی از راه های بيرون‌ آمدن از کينه هديه دادن است. پيامبر(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هديه دادن کينه‏ ها و کدورت‏ ها را از سينه‏ ها می‏ زدايد.»(4) 4. مهمانی دادن: مهمانی دادن نيز موجب از بين رفتن کينه می‏ شود. امام صادق(علیه السلام) می‏ فرمايد: «آتش کينه‏ ها را با مهمانی دادن خاموش کنيد.»(5)

___________

(1) حرانی، تحف العقول، ص 263.

(2) فصلت/ 34.

(3) علامه مجلسي، بحارالانوار، مؤسسةالوفاء بيروت، ج 71، ص 399، ح 1.

(4) شيخ صدوق‏، الخصال‏، جامعه مدرسين‏، قم‏، 1362 ش‏، اول‏، ج 1، ص 27.

(5) ثقة الاسلام كلينى، الكافي، دار الكتب الإسلامية تهران، 1365 هجرى شمسي، ج 6، ص 318.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید