بازگشت به عدم

چگونه به عدم باز می گردیم؟
احتمالا منشأ پرسش حضرت عالي اين است كه مرگ را عدم و نيستي مي پنداريد ، اما حقيقت اين است كه مرگ معدوم شدن نيست ؛ بلكه وارد شدن از فضايي به فضاي ديگر و كاملتر است اساسا در ديدگاه فلاسفه اسلامي محال است موجودي معدوم شود براي توضيح بيشتر عرض مي شود: برخی متکلمین خیال می کردند انسان معدوم می شود و در قیامت دوباره موجود می شود ، در حالی که موت ( مرگ) معدوم شدن و زوال پذیری نیست ، بلکه مرگ عبور از دنیای دانی به دنیای کامل است ، به عبارتی بهتر مرگ نوعی استکمال است . به خاطر اینکه شخصیت انسان به نفس اوست نه به بدن مادی او ، و در قیامت نفس انسان که کل شخصیت او را تشکیل می شود حاضر است نه بدن مادی او ، بنابراین مرگ معدوم شدن نیست . انسان مرده هم به تمام معنا معدوم نشده، بلكه جانش زنده و محفوظ است، تنها اجزاى بدن است كه آنهم از هم پاشيده مى‏شود، نه اينكه معدوم شده باشد، بلكه در روى زمين به صورت ذراتى پراكنده باقى است، هم چنان كه اجزاى بدن نبات در فصل پائيز و زمستان پوسيده و متلاشى مى‏شود، اما روح نباتيش در ريشه آن باقى مانده و در فصل بهار دوباره همان زندگى فعال خود را از سر مى‏گيرد. بنابراين انسان همچنانكه كه از عدم نيامده است به عدم نيز باز نمي گردد بلكه بازگشت همه به سوي خداست « انا لله و انا اليه راجعون» (1) ما از خداييم و به او با خواهيم گشت يعني اول و آخر ما خداست .

1. (بقره آيه 156)

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید