امام علی علیه السلام ومقام معلم

پرسش:

می‌خواستم درمورد مفهوم یکی از گفته‌های حضرت علی(علیه السلام)سؤال کنم؟ شرح در مورد این سخن حضرت علی(علیه السلام) که فرموده‌اند: هر کس حرفی به من بیاموزد مرا بنده خود ساخته است ,آیا این سخن به معنای بزرگداشت مقام معلم بوده یا اینکه حضرت به طور ضمنی مبارزه طلبی کرده و مدعیان امامت را سرکوب کرده‌اند. زیراعلم امام از هر کس بیش‌تر است. 

پاسخ:

این سخن به امام منسوب است، ولی در کتب معتبر حدیثی نیامده است و در عوالی الئالی به این عبارت آمده:
مَنْ تَعَلَّمْتُ مِنْهُ حَرْفاً صِرْتُ لَهُ عَبْداً(۱)
کسی که کلمه‌ای از او بیاموزم، بنده او می‌شوم.
البته شاید به همین جهت که امام فقط از خدا و رسولش آموخته بود و دیگران علمی بیش‌تر نداشتند که به امام بیاموزند، بلکه همه محتاج دریای بیکران علم او بودند، هیچ کس جز خدا و رسولش بر گردن امام حق پیدا نکردند. امام بنده بالاصاله خدا شد و بنده بالعرض رسول خدا که واسطه در تعلیم او بود.به همین جهت فرمود:
انا عبد من عبید محمد(۲)
 بنده‌ای از بندگان محمد هستم. 
 ظاهرا امام در صدد القای این مطلب نبود و نمی‌خواست اعلام کند کسی را توانایی علم اموزی به من نیست (با این که این مطلب حق بود و غیر امام هم بدان اعتراف داشتند) بلکه در صدد بزرگداشت مقام معلم بوده است. 

پی نوشت‌ها:
۱.عوالی الئالی،ج۱، ص۲۹۲.
۲. کافی،ج۱، ص۹۰.