ارث همسران پیامبر(ص)

اگر پیامبر( صلی الله علیه و آله) از خود ارث باقی نگذاشت همسران ایشان بعد از رحلت آن حضرت در چه خانه ای و با چه وسائلی زندگی می کردند؟ با این که خانه و وسائل از بیت المال بود نه ارث؟

منظور از خانه ها همان حجره هایی است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) برای زنان خود ایجاد کرده بود و هر کدام از این زنان در آن حجره ها زندگی می کردند. این نُه حجره متعلق به نُه همسر ایشان بود که بسیار ساده و بی­ آلایش بود حجره هایی که ساده، گلین، چوبی و مسقف به برگ درخت نخل خرما بود. طبق برخی از گزارش ها این حجره ­ها تا زمان "عبدالملک مروان" یا "عمر بن عبدالعزیز" وجود داشت. قابل توجه اینکه این حجره ها با دیوار از هم جدا نشده بود بلکه با پرده ای از موی سیاه از هم جدا شده بود.
طبیعی است که همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) تا زمانی که در این خانه ها زندگی می کردند و تا زمانی که از دنیا بروند در همین خانه ساده و با وسائل معمولی و ساده ایام را می گذراندند. البته می توان دید که هر کدام از این زنان در چه تاریخی از دنیا رفتند ولی روی هم رفته اطلاعات دقیقی از زندگی این زنان در تاریخ وجود ندارد و به همین مطالب کم می توان اکتفا نمود.
اگر چه درباره همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) بعد از رحلت آن حضرت گزارش های کمتری وجود دارد اما به نظر می رسد که همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) از ایشان ارث برده اند زیرا در نقل تاریخی چنین آمده است.
گذشت زمان اگر همه چيز را دگرگون كند؛ ولى ذهن تاريخ را تا اندزه ‌اى نمى ‌تواند گمراه و همه اندوخته هايش را پاک نمايد. «ابن تيميه حرانى» اعتراف مى ‌كند كه زنان پيامبر (صلی الله علیه و آله) حجره ‌هاى كه جزء اموال پيامبر (صلی الله علیه و آله) بود به ارث نهادند و وارثان همسران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آن را صاحب شده و فروختند:
«وكان النبى لما مات دفن فى حجرة عائشة رضى الله عنها وكانت هی وحجر نسائه فى شرقى المسجد وقبلیه لم یكن شیء من ذلك داخلا فى المسجد وإستمر الأمر على ذلك إلى أن إنقرض عصر الصحابة بالمدینة ثم بعد ذلك فى خلافة الولید بن عبد الملك بن مروان بنحو من سنة من بیعته وسع المسجد وأدخلت فیه الحجرة للضرورة فإن الولید كتب إلى نائبه عمر بن عبد العزیز أن یشترى الحجر من ملاكها ورثة أزواج النبى فإنهن كن قد توفین كلهن رضى الله عنهن فأمره أن یشترى الحجر ویزیدها فى المسجد فهدمها وأدخلها فى المسجد.»(1)
پیامبر اكرم (صلی الله علیه و اله) هنگامى كه از دنیا رفت آن حضرت را در خانه "عائشه" كه در شرق مسجد بود دفن كردند، این خانه و اتاق‌هاى همسران دیگر رسول خدا(صلی الله علیه و آله) داخل مسجد نبود، زمان گذشت تا دوران صحابه به پایان رسید و همه از دنیا رفتند، در خلافت "ولید بن عبد الملك مروان" و پس از یكسال از حكومت وى "مسجد النبى" گسترش یافت و حجره "عائشه" داخل در مسجد شد؛ "ولید" به نماینده اش "عمر بن عبد العزیز" در مدینه نامه نوشت و دستور داد تا حجره ‌هاى همسران پیامبر را از مالكانش، كه وارث همسران پیامبرند، خریدارى كند، طبق دستور خریدارى شد و به "مسجد النبى" افزوده شد. آیا حجره‌ها جز اموال رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نبودند ؟ و آیا فقط همسران رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از آن حضرت ارث مى ‌بردند و پس از مرگ آنان نیز به وارثانشان منتقل می‌ شود؟ مگر فاطمه دختر رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) و وارث پدر نبود؟ چگونه ممكن است كه همسر، ارث ببرد؛ ولى فرزند ارث نبرد؟ آیا "عایشه" از پیامبر (صلی الله علیه و آله) ارث می برد اما فاطمه (سلام الله علیها) دخترش از او ارث نمی برد؟

نکته دیگری که نشان می دهد همسران پیامبر (صلی الله علیه و آله) خانه حضرت را به ارث برده بودند گزارشی است که «ابن سعد» در «طبقات» نقل کرده مبنی بر این که "عایشه" خانه پیامبر (صلی الله علیه و آله) را به "معاویه" فروخت اگر مالکیت آن را نداشت و به ارث نبرده بود نمی توانست چنین کاری کند.
«واشترى ( معاویة ) من عائشة منزلها، یقولون بمائة وثمانین ألف درهم ویقال بمائتی ألف درهم وشرط لها سکناها حیاتها»(2) "معاویه" منزل "عائشه" را به صد و هشتاد هزار درهم و بعضی گفته اند به دویست هزار درهم خریداری نمود، مشروط به این که "عائشه" تا آخر عمر در آن جا سکونت داشته باشد.

هم چنین در گزارش دیگری می خوانیم که "بخاری" در "صحیح" خود نقل کرده است: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از درآمد خیبر هشتاد كَیل خرما و بیست كَیل جو به همسران خویش مى‌پرداخت، "عمر" تصمیم گرفت خیبر را تقسیم كند و لذا همسرا ن پیامبر (صلی الله علیه و اله) را آزاد گذاشت كه یا از زمین سهمى بگیرند یا از محصول آن، "عائشه" زمین را انتخاب كرد.(3)

از این كه پیامبر (صلی الله علیه و آله) از اموال خیبر به زنانش داده است، معلوم مى ‌شود كه از اموال شخصى آن حضرت بوده است. اگر قرار باشد كه تمام اموال شخصى پیامبر (صلی الله علیه و آله) پس از آن حضرت صدقه و جزء اموال عمومى باشد؛ چرا "عمر" آن را در میان همسران پیامبر تقسیم كرد؟ اگر ارث بوده؛ چرا دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) از این ارث محروم شده است؟ و یا در جای دیگر "ابن عباس" به "عایشه" می گوید تو یک نهم از یک هشتم سهم میبری(4)

پی نوشت ها:
1. ابن تيميه الحراني، أحمد عبد الحليم أبو العباس، کتب ورسائل وفتاوى شيخ الإسلام ابن تيمية، تحقيق: عبد الرحمن بن محمد بن قاسم العاصمي النجدي، ناشر: مكتبة ابن تيمية، الطبعة: الثانية، ج 27، ص 323.
2. ابن سعد، طبقات الکبری، دارالکتب العلمیه، 1410ق، بیروت، ج 8، ص 131.
3. صحیح بخاری، کتاب وکالة، باب مزارعه، ج 3، ص 68.
4. طبرسی، احتجاج، ج 2، ص 143.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمایید