اختلاط و غیرت

حضرت علی (ع) وقتی به کوفه رفتند، دیدند آن جا همان وضعیت جاهلی است. در مسیر خانم ها و آقایان با هم روبرو می شدند. حضرت اعتراض می کنند که به من خبر رسیده است که زنان شما در راه با مردان نامحرم برخورد می کنند و با هم تلاقی دارند. حضرت بعد خطاب به زنان و مردان فرمودند: "آیا حیا نمی کنید که با هم روبرو می شوید؟" و بعد فرمودند: "لعنت خدا بر کسی که غیرت نداشته باشد". آیا امام زمان ما به ما اعتراض نمی کند؟ غيرت يکی از صفات و ويژگی های طبيعی انسان است، و هر کس به صورت غريزی و فطری از آن برخوردار است؛ لذا اهل لغت در ترجمه اين واژه گفته اند: غيرت عبارت است از نفرت طبيعی انسان از مشارکت ديگران در چيزی که محبوب او است.(1) وجود اين صفت باعث می شود آدمی از آن چه که دوست دارد و يا وظيفه محافظت از آن بدو سپرده شده است، نگاهبانی نمايد. در روايات اسلامی آمده است که خدای تعالی دارای صفت غيرت است، و انسان های غيور را دوست دارد، و به دليل وجود همين صفت بود که کارهای زشت را حرام نموده است. در اهمیّت بحث غیرت در خانواده گفتنی است که امام صادق علیه السلام در این زمینه می فرمایند: «إنّ المَرءَ يَحتاجُ فى مَنزلِهِ وعِيالِهِ إلي ثلاثِ خِلالٍ يَتَكَلَّفُها وإن لَم يَكُن فى طَبعِهِ ذلكَ: مُعاشَرَةٍ جَميلةٍ، وسَعَةٍ بِتَقدِيرٍ، وغَيرَةٍ بتَحَصُّنٍ»؛ امام صادق عليه السلام: مرد برای اداره منزل و خانواده خود به سه خصلت نياز دارد كه اگر هم به طور طبيعی آن ها را نداشته باشد، بايد خود را به تكلّف در آن ها وا دارد: خوش رفتاری، گشاده دستيِ سنجيده، و غيرت بر حفاظت از آن ها.(2) در ارتباط با رابطه و پيوند دو جنس مخالف به طور كلی سه ديدگاه مطرح است: 1. ديدگاه افراطی: در اين نگرش هر گونه ارتباطی با جنس مخالف آزاد و بدون مانع است.(رويكرد ليبراليستی) به بيان ديگر هيچ گونه حد و مرزی برای اين پيوندها وجود ندارد، و آزادی مطلق بر آن‏ ها حاكم است. فرويد و پيروان وی مدعی هستند اخلاق جنسی کهن، بر اساس محدوديت و ممنوعيت است، و آن چه ناراحتی بر سر بشر آمده است از ممنوعيت‏ ها و محروميت‏ ها و ترس‏ ها و وحشت‏ های ناشی از اين ممنوعيت‏ ها، که در ضمير باطن بشر جايگزين گشته، آمده است. رتراند راسل نيز در اخلاق نوينی که پيشنهاد می کند، همين مطلب را اساس قرار می‏ دهد. راسل در کتاب «جهانی که من می شناسم» می‏ گويد: «اگر از انجام عملی زيانی متوجه ديگران نشود، دليلی نداريم که ارتکاب آن را محکوم کنيم»(3) 2. ديدگاه تفريطی: بر پايه اين رويكرد، هر گونه ارتباط و پيوند با جنس مخالف مردود و مورد نكوهش می باشد. اين ديدگاه درست در مقابل ديدگاه افراطی است. برترانت راسل، فيلسوف اجتماعي مشهور معاصر می گويد: «عوامل و عقايد مخالف جنسيت در اعصار خيلی قديم وجود داشته، و به خصوص در هر جا که مسيحيت و دين بودا پيروز شد عقيده مزبور نيز تفوّق يافت». وستر مارک مثال‏ های زيادی از اين فکر عجيب مبنی بر اين که «چيز ناپاک و تباهی در روابط جنسی وجود دارد» ذکر می‏ کند. در آن نقاط دنيا نيز که دور از تأثير مذهب بودا و مسيح بوده است اديان و راهبانی بوده ‏اند که طرفداري از تجرد می کرده ‏اند، مانند اسنيت‏ ها در ميان يهوديان ...، و بدين طريق يک نهضت عمومی رياضت در دنيای قديم ايجاد شد.»(4) راسل در جای ديگر می‏ گويد: پدران کليسا از ازدواج به زشت‏ترين صورت ياد کرده ‏اند. هدف رياضت اين بوده که مردان را متقی سازد، بنابر اين ازدواج که عمل پستی شمده می‏ شد بايستی منعدم شود. «با تبر بکارت درخت زناشويي را فرو اندازيد»، اين عقيده راسخ سن ژروم درباره هدف تقدس است.(5) 3. ديدگاه اعتدالي: بر اساس اين ديدگاه نه آزادی مطلق و رها پذيرفته شده است، و نه محدوديت و منع هر گونه رابطه، بلكه ارتباط بين دو جنس مخالف در يک چهارچوب مشخص تعريف شده است. ديدگاه اسلام ناظر به نگرش سوم (اعتدالی) است.

____________

(1) مجمع البيان، واژه غيرت.

(2) ميزان الحكمه، ج 5، ص 97، حدیث 8071.

(3) جهانی که من می‏ شناسم، ص 68.

(4) کتاب زناشويی و اخلاق، ص 26 و 25.

(5) همان، ص 30.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید