آداب دعا کردن

پرسش:

در آیات قرآن و روایات چه آدابی برای دعا کردن توصیه شده است؟ آیا اصرار بر دعا کار خوبی است؟

پاسخ:

پافشاری و اصرار بر روی دعا و خواسته‌ها یکی از راه‌های استجابت دعا و رسیدن به آرزوها شمرده شده است و در منابع دینی در مورد مطلوب بودن پافشاری بر روی دعا روایات زیادی آمده است. پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله وسلم) فرمود: «رَحِمَ اللهُ عَبْداً طَلَبَ إلی اللهِ حاجَةً فَألَحَّ فی الدُّعاء(۱)؛ خداوند بنده‌ای را که از او طلب و حاجتی دارد و بر آن پافشاری می‌کند، مورد رحمت خویش می‌دهد.» از بعضی روایات برمی‌آید که اصرار و پافشاری بر دعا، افزون بر مطلوب بودن، زمینه‌ساز برآوردن حاجت است. امام باقر(علیه السلام) می‌فرماید: «وَ اللَّهِ لَایلِحُّ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ عَلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فِی حَاجَتِهِ إِلَّا قَضَاهَا لَهُ(۳)؛ به خدا قسم! بنده‌ای در دعای خود اصرار نمی‌کند مگر آن‌که خداوند دعایش را مستجاب می‌کند».
نکته: بهتر است در عین اصرار بر دعا، از خدا بخواهیم چنانچه درخواست ما بر خلاف خیر و مصلحت ما است، خداوند خودش بهترین را برای ما رقم بزند، چرا که به فرموده قرآن چه بسیار چیزهایی که محبوب انسان هستند ولی در واقع به ضرر او است و چه بسیار اموری که نسبت به آن کراهت دارد ولی خیر او در آن قرار دارد.

این آداب برای دعا کردن توصیه شده است:
۱- با وضو بودن
۲- بسم‌الله گفتن
۳- حمد و ستایش خداوند
۴- صلوات فرستادن در آغاز و پایان خواسته‌ها
۵- یقین به اجابت دعا
۶- خواست جدی و قلبی، نه لقلقۀ زبان
۷- اصرار بر دعا
۸- گفتن حاجت و نیاز
۹- همگان را دعا کردن
۱۰- دعای دسته جمعی
۱۱- دعا برای دیگران
۱۲- دعا در وقت‌ها و مکان‌های خاص
۱۳- دست بلند کردن در حال دعا
۱۴- کوچک نشمردن دعا
۱۵- زیاد نشمردن نیاز و حاجت
۱۶- عجله نکردن
۱۷- اظهار ناتوانی به درگاه الهی
۱۸- توسل به مقربین خداوند
۱۹- نومید نبودن از اجابت
۲۰- دعا کردن در همه حال
۲۱- گریه
۲۲- پنهانی دعا کردن

پی‌نوشت‌ها:
۱. ثقة الاسلام كلینی، الكافی، ۸ جلد،‌دار الكتب الإسلامیة تهران، ۱۳۶۵ ه‍.ش، جلد ۲،(ص) ۴۷۵.
۲. ابن فهد حلی، عدة الداعی، یك جلد، دارالكتاب الاسلامی، ۱۴۰۷ ه‍.ق،(ص) ۳۹.
۳. همان، جلد ۲، صفحه ۴۷۵.