جوان، آموختن نیازهای دنیوی و اخروی

چه مواردی لازم است که هر جوان مومنی در مورد نیازهای دنیوی و اخرویش بیاموزد؟ مراحلی که او را از نوجوانی به جوان کامل می رساند و شناختی که باید داشته باشد را بفرمایید.

اینکه انسان برای موفقیت و آموختن آنچه برای تکامل اخلاقی و معنوی به آن احتیاج دارد نیازمند چه مطالعاتی و پیمودن چه مسیری است تا حدی به خود آن شخص هم بستگی دارد. یعنی طلبه یا دانشجویی است که میخواهد این رشته را به طور تخصصی دنبال کند؛ یا رشته اش چیز دیگری است اما می خواهد در این مسیر هم گام بردارد تا از هدف اصلی خلقتش غافل نماند. این دو کاملا دو نسخه متفاوت خواهند داشت، برای دسته دوم در حوزه احکام همین که رساله توضیح المسائل مرجع تقلیدشان را خوب بخوانند و احکام مبتلا به آن را بلد بوده و برای احکام خاص آن را در دسترس داشته باشند کفایت می کند، و همچنین در بُعد اعتقادی برای تقویت اعتقادات و باورهای دینی باید مطالعاتی را داشته باشند، که منابع آن در سه مرحله بیان می شود: مرحله اول: اصول عقائد، نوشته آقای محسن قرائتی پنجاه درس اصول عقائد برای جوانان، آیت الله مکارم شیرازی منشور عقائد امامیه، آیت الله سبحانی مرحله دوم: آموزش کلام اسلامی، آقای سعیدی مهر عقائد استدلالی، آقای علی ربانی گلپایگانی آموزش عقائد، آیت الله مصباح یزدی مرحله سوم: آثار اعتقادی شهید مطهری، 4 جلد اول مجموعه آثار کلام نوین اسلامی، نوشته آقای عبدالحسین خسروپناه ترجمه بدایة المعارف، ترجمه آقای مرتضی متقی نژاد ترجمه محاضراتٌ فی الالهیات، ترجمه آقای عبدالرحیم سلیمانی انسان مسلمان و معتقدی که اصول اعتقادی را کاملا یاد گرفته و درک کرده، باید با عمل کردن به شریعت، در مسیر رضایت الهی و کمال قدم برداشته و به هدف خلقت دست پیدا کند. درک و قبولِ اصول اعتقادی و ایمان آوردن به اسلام، لازم، اما کافی نیست. در جای جای قرآن کریم، پروردگار انسان های مومن و مسلمان را به عمل کردن فراخوانده و به کسانی که ایمانشان را به مرحله عمل می رسانند، وعده سعادت داده است. «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا» (1) «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَنُ وُدًّا» (2) «إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّةِ» (3) «إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ...» (4) «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ...» (5) ... بنابراین علم و حتی یقین، بدون عمل فایده ای برای انسان ندارد؛ و باید عملا هم در جهت رضای الهی حرکت کند. پس شناخت و آموختن چارچوب ها و معیارهای رضایت پروردگار برای رسیدن به قرب او لازم است؛ و خداوند متعال در حدیث قدسی، راه رسیدن به این قرب را کاملا واضح و روشن بیان فرموده: پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلم) در شب معراج به خداوند عرض کرد: «يا رَبِّ، ما حالُ المؤمِنِ عِندَكَ ؟ قالَ : يا محمّدُ ......... ما يَتَقَرَّبُ إلَيَّ عَبدٌ مِن عِبادِي بشيءٍ أحَبّ إلَيَّ ممّا افتَرَضتُ علَيهِ، و إنّهُ لَيَتقرَّبُ إلَيَّ بالنافِلَةِ حتّى اُحِبَّهُ، فإذا أحبَبتُهُ كنتُ إذا سَمعَهُ الذي يَسمَعُ بهِ، و بَصَرَهُ الذي يُبصِرُ بهِ، و لِسانَهُ الذي يَنطِقُ بهِ، و يَدَهُ التي يَبطِشُ بها، إن دَعاني أجَبتُهُ، و إن سَألَني أعطَيتُهُ .؛ پروردگارا! حال مؤمن نزد تو چون است؟ فرمود: اى محمّد! ......... هيچ بنده اى از بندگانم با چيزى كه نزد من محبوبتر باشد از آنچه بر او واجب كرده ام به من نزديك نشد. همانا او با نماز نافله به من نزديك مى شود، تا جايى كه دوستدار او مى شوم. پس چون دوستش بدارم، آن گاه گوش او شوم كه بدان بشنود؛ و چشم او شوم كه بدان ببيند؛ و زبان او شوم كه با آن سخن بگويد؛ و دست او شوم كه با آن ضربه زند. اگر مرا بخواند، پاسخش دهم و اگر از من خواهشى كند، خواهشش را برآورم.» (6) یادگرفتن احکام شریعت و عمل کردن دقیق به آن، مهمترین مسئله ای ست که یک جوان مومن باید بر آن دقت کند. توجه بفرمایید که اگر فرموده اند عمل کردن به واجبات و ترک محرمات انسان را به اعلی علیین می رساند، منظور همین نحوه عمل کردن دم دستی و ظاهری نیست. نمازی نماز است که تنهی عن الفحشاء و المنکر باشد. روزه ای روزه است که تمام اعضا و جوارح انسان را درگیر کند. انفاقی انفاق است که از محبوبترین ها نزد انسان بوده و فقط و فقط در راه رضای خداوند باشد. و .... منظور این نیست که اعمال معمولی مورد قبول واقع نمی شوند، خداوند از فضل و رحمتش همین اعمال ناقص ما را قبول می کند؛ منتها رسیدن به کمال، نتیجه و اثرِ انجام فرامین الهی به نحو تمام و کامل است. توجه به یک نکته هم بسیار مهم است که وقتی انسان تلاش کرده و به چیزهائی که می داند عمل کند، خداوند از فضلش ادامه مسیر را برایش روشن و هموار می سازد. قرآن می فرماید: «وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ؛ و كسانى كه در راه ما كوشيده‏ اند به يقين راه ‏هاى خود را بر آنان مى ‏نماييم و در حقيقت ‏خدا با نيكوكاران است.» (7) در روایتی از نبی مکرم (صلّی الله علیه و آله و سلم) است که می­فرماید: «مَنْ عَمِلَ بِمَا یعْلَمُ وَرَّثَهُ اللَّهُ عِلْمَ مَا لَمْ یعْلَمْ؛ اگر انسان به همان چیزهایی که می­داند عمل کند، اگر نیازمند راهنمایی باشد خداوند متعال خودش راهنمای او می­گردد و خودش انسان را رشد می دهد.» (8) همچنین امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده اند: «إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تَکونَ أَسْعَدَ النَّاسِ بِمَا عَلِمْتَ فَاعْمَلْ؛ اگر دوست داری سعادتمندترین مردم باشی به آنچه می­دانی عمل کن.» (9) پس دقت در عمل کردن به اوامر و نواهی پروردگار و کسب رضایت الهی، مهمترین مسئله ای ست که باید توجه کرد.

پی نوشت ها:

1. سوره مبارکه کهف/ 107

2. سوره مبارکه مریم/ 96

3. سوره مبارکه بینه/ 7

4. سوره مبارکه حج/ 23

5. سوره مبارکه نور/ 55

6. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه، شیخی، حمیدرضا، انتشارات دارالحدیث، قم، 1377، ج 9، ص 383

7. عنکبوت/ 69

8. محمدی ری شهری، محمد، حکمت نامه پیامبر اعظم (عربی، فارسی)، انتشارات دارالحدیث، قم، 1386، ج 1، ص 342

9. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه، شیخی، حمیدرضا، انتشارات دارالحدیث، قم، 1377، ج 5، ص 304

http://http://www.askquran.ir/showthread.php?t=60004&p=887193&viewfull=1#post88