آزاده باش!

بین انسان آزاده و دین دار چه تفاوتی وجود دارد؟ ظاهرا منظور شما اشاره به جمله زیبای سید الشهداء (علیه السلام) در لحظات پایانی حماسه عاشورا باشد که فرمود: «وَيْلَكُمْ يَا شِيعَةَ آلِ أَبِي سُفْيَانَ إِنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ دِينٌ وَ كُنْتُمْ لَا تَخَافُونَ‏ الْمَعَادَ فَكُونُوا أَحْرَاراً فِي دُنْيَاكُمْ هَذِهِ وَ ارْجِعُوا إِلَى أَحْسَابِكُمْ إِنْ كُنْتُمْ عَرَباً كَمَا تَزْعُمُون‏»؛ واى بر شما، اى شيعيان آل ابى سفيان! اگر دين‏ نداريد و از روز محشر نمی ترسید، پس در دنياى خود آزاده باشيد و بحسب و نسب خود مراجعه كنيد، زيرا شما عرب هستيد.(1) این عبارت زمانی از طرف امام (علیه السلام) بیان شد که برخی از دشمنان حضرت (علیه السلام)، قصد حمله و هجوم به خیمه های اهل حرم را داشتند و با این کلام امام، شمر دستور به عقب نشینی داد. منظور حضرت (علیه السلام) از این بیان نورانی، ارجاع دشمنانِ خودْ به مسائل اخلاقی است که مبنای عقلی دارند و اختصاص به دین و مکتب خاصی ندارند. مثلا دروغ گفتن یا کشتن انسان بی گناه در تمام دنیا مذموم است و حتی اگر افرادْ بی دین هم باشند و توجهی به حلال و حرام الهی نداشته باشند، از طریق وجدان و پس زمینه های اخلاقیِ مشترک، برخی امور اخلاقی را به منظور های مختلف، رعایت می کنند. بنابراین تفاوت دیندار با آزاده در این است که شخص آزاده حتی اگر دین هم نداشته باشد به یک سری حداقل های اخلاقی پایبند است و فرد دیندار علاوه بر این مسائل اخلاقی که ریشه عقلی و مشترک بین ابناء بشر دارند، به مسائل جزئی تر دینی هم پایبند است. پس دامنه عملی و اعتقادی در شخص دیندار وسیع تر است و به همین دلیل از نظر افرادْ خاص تر از آزاده است و رابطه آنها عموم و خصوص مطلق خواهد بود. به همین دلیل است که امام (علیه السلام) برای جلوگیری از هتک حرم اهل بیت در زمان حیات خود، به حداقل اوصاف اخلاقی دشمنان، مانند آزادگی اکتفا کرد.

____________

(1) اللهوف على قتلى الطفوف، النص، ص120.

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید