هدف آفرینش

اگر خداى متعال بى ‏نياز از همه چيز است پس فلسفه آفرينش چيست؟ چه نيازى داشت كه جهان را آفريد؟ برای این که درک درستی از فلسفه و هدف خلقت داشته باشیم توجه به چند نكته ضروری است: هدف فاعل يا هدف فعل: سوال «هدف از خلقت چيست» يک وقت به اين معناست كه هدف خالق از خلقت چيست، يعنی خالق چه انگيزه‌ای دارد و چه چيز عامل و باعث و محرّک او برای خلقت است، اين چيزی است كه خلقت نمی تواند به اين معنا هدف داشته باشد، اين مستلزم نقص و كمبود فاعل (خداوند) است. يعنی اين گونه هدفداری تنها در فاعل‌های بالقوه و در مخلوقات صادق است، و در خالق هستی، يعنی خداوند، مورد و مصداق ندارد. چون اين‌گونه هدف داشتن‌ها بر می گردد به استكمال يعنی فاعل با كار خود می خواهد به چيزی و كمالی كه ندارد برسد. ولی يک وقت هدف فعل مطرح است، زيرا هر كاری را كه در نظر بگيريم اين كار بسوی هدف و كمالی است و برای آن كمال آفريده شده تا به آن برسد، مانند گياهی كه از زمين می رويد و شروع به رشد و فعاليت می كند، و به سوی كمال پيش می رود. اين غايت فعلی است. آنچه در اين پاسخ پی گيری می شود همين معنای دوّم است: من نكردم خلق تا سودی كنم * ليک تا بر بندگان جودی كنم. از نظر عقلی آفرينش نوعی احسان و فيض از جانب خداوند نسبت به موجودات ممكن است. يعنی آنچه امكان خلق شدن دارد، خداوند از خلق كردن آن بخل نمی ورزد و دريغ نمی كند، چنين آفرينشی «حُسن ذاتی دارد» و قيام به چنين فعلی كه ذاتاً پسنديده است، جز آن كه خود فعل زيبا باشد، به چيز ديگری نياز ندارد، زيرا نشانه جود و فضل اوست. خداوند متعال همان طور كه واجب بالذات است، واجب من جميع الجهات است، و لذا محال است كه موجودی قابليت وجود پيدا كند و از ناحيه او افاضه وجود نشود و امساک گردد. از نظر عقلی هر موجودی كه امكان خلق شدن دارد، با زبان حال درخواست وجود و كمال می كنند، آفرينش جهان در واقع پاسخ به اين امكان و درخواست‌های طبيعی و ذاتی اشياء است. خداوند وسايل كمال هر موجودی را در اختيار او می گذارد و اراده حكيمانه او بر اين قرار گرفته كه برخی از موجودات به صورت طبيعی و جبری به سوی كمال خويش حركت كند، در حالی كه اراده حكيمانه او در برخی موجودات چون انسان بر اين تعلق گرفته كه از طريق اختيار و آزادی، كمالاتی را كسب نمايد. از نظرگاه عقل اساساً اصل آفرينش يك گام تكاملی عظيم است، زيرا چيزی را از عدم به وجود آوردن، و نيستی را هستی دادن، و صفر را به مرحله عدد رساندن است، تمام برنامه‌های دينی و الهی بعد از گام اول در ادامه و راستای همين مسير، و طی نمودن راه تكامل می باشد.

http://http://www.askquran.ir/showthread.php?t=32581&p=744046&viewfull=1#post744046