دین و آبادی دنیا و آخرت
بنابر منطق قرآن آیا دینداری فقط آخرت انسان را آباد می کند؟ در مورد پرسش شما عرض کنم که نه خیر؛ فواید دین تنها به آخرت بر نمی گردد و می توانیم بدون در نظر گرفتن معاد، فواید دین داری در زندگی دنیوی را بررسی کنیم و تعدادی از آن ها را مورد اشاره قرار دهیم. البته لازم به ذکر است که این فواید در دین حق موجود می باشند و ادیان به میزان حقانیت خود می توانند این فواید را به انسان ها هدیه کنند. همان گونه که میزان بُروز این فواید، به میزان حاکمیت دین، وابسته است. 1- نقش دین در توسعه اخلاقیات: در جوامعی که انسان به جای خدا نشسته و خود را همه کاره کرده، نتوانسته اند دین را به طور کامل به کنار برانند. چون نقش دین در افزایش اخلاقیات و کاهش جرائم، نقشی بی بدیل است که حتی سیاستمداران ضد دین نیز، متمایل هستند از دین در این عرصه استفاده نمایند. و همین مساله خود دلیلی واضح بر نقش عظیم دین در این وادی است. 2- نقش دین در سلامت روانی: آزمایش ها و بررسی های بسیاری به نقش دین در بهبود بیماری ها، کاهش اضطراب ها، و در یک کلمه سلامت روح و روان دلالت می کنند. و دین داری را عاملی در جهت زندگی بهتر می دانند. در واقع انسانی که همواره اسیر محدودیت ها و نقص های وجودی خویش است، با ایمان به خدا، حامی و مدد کاری مهربان، توانا و حکیم دارد. که او را از بحبوحه های بحران ها و ناکامی ها خارج نموده و طراوت و شادابی نصیبش می کند. 3- زدودن خرافات و افکار باطل: تمایلات انسان به مسائل غیر مادی و عوالم فوق ماده، کنجکاوی او را تحریک کرده و همیشه انرژی های بسیاری در جامعه به این سمت می کشاند. در این مجال نبود دین حق و صحیح در جامعه، می تواند بازار خرافات را به شدت رواج داده و انواع انحرافات را ایجاد کند. تا بدانجا که عده ای برای تجربه حالتی معنوی بر سر و روی یکدیگر نجاسات می پاشند و ... . 4- زدودن تفرقه ها و نزاع ها: نزاع ها و تفرقه ریشه در امیال نفسانی و خودخواهی های انسان دارد. (هر چند ممکن است این حقیقت را با ظواهری زیبا توجیه کنند) و انسانی که تنها غرض او لذت بیشتر در این دنیاست، هیچ مانعی قدرت او در زیاده خواهی را محدود نخواهد کرد. و تنها عامل جلوگیر از زیاده خواهی ها، ناتوانی های موجود در بعضی است که به استثمار در می آیند. در حالی که دین با ایجاد نگاهی متعالی، و محور قرار دادن عدالت، بسیاری از زیاده خواهی ها را از بین برده و باقی زیاده خواهان را بر سر جای خویش می نشاند و با استثمار انسان ها مبارزه می کند. و با برپایی عدالت به انسان ها مجال می دهد که هر چه بهتر استعدادهای عالی خود را شکوفا کنند. 5- رشد عقلانیت و شکوفایی علم: جامعه ای که افراد آن از شهوات زودگذر فاصله گرفته و با اهدافی بلند مدت به دنبال استعدادهای عالی انسانی هستند، دارای عقلانیت بالایی خواهد شد و در چنین جامعه ای خردمندی و علم مداری، رشد قابل توجهی خواهد یافت. همچنان که گزاره های دینی به طور مستقیم (غیر از تاثیر زیر بنایی) نیز می توانند علم طلبی را توسعه دهند. 6- ایجاد بستری برای گذشت ها و فداکاری ها: انسان موجودی اجتماعی است و نقص ها و ضعف هایش با مشارکت و تعاون یکدیگر جبران خواهد شد. اما هواهای نفسانی و لذت طلبی ها، مانع بسیاری از این گونه اقدامات خواهند بود و چه بسا به جای مشارکت و تعاون، چپاول و ستمگری، حاکمیت یابد و جامعه انسانی به جامعه ای جنگلی تبدیل شود. اما با حاکمیت ایمان، انسان ها حاضر هستند از منافع خود جهت کمک به دیگران بگذرند و بالاترین ایثار ها را تحقق بخشند. و روشن است که این وضعیت می تواند جامعه را به بهترین وضعیت ممکن برساند. و ... .(1) حال با توجه به توضیحات بالا وقتی به قرآن رجوع می کنیم می بینیم که موید نکات عرض شده است. در سوره نوح از زبان اين پيامبر بزرگ خطاب به قومش مى خوانيم: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كانَ غَفَّاراً يُرْسِلِ السَّماءَ عَلَيْكُمْ مِدْراراً وَ يُمْدِدْكُمْ بِأَمْوالٍ وَ بَنينَ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَ يَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهاراً»؛ من به آنها گفتم از گناهان خود استغفار كنيد و با آب توبه آنها را بشوئيد كه خدا آمرزنده است، تا بركات آسمان را پى در پى بر شما فرو فرستد، و با اموال و فرزندان شما را يارى بخشد و باغ هاى سرسبز و نهرهاى آب جارى در اختيارتان قرار دهد.(2) بعضى پيوند اين مواهب مادى دنيا را با استغفار و شستشوى از گناه منحصرا يک پيوند معنوى و ناشناخته مى دانند، در حالى كه دليل ندارد براى همه اين ها تفسير ناشناخته كنيم. چه كسى نمى داند كه دروغ و تقلب و دزدى و فساد شيرازه زندگى اجتماعى را بهم مى ريزد؟ چه كسى نمى داند كه ظلم و ستم و تبعيض و اجحاف آسمان زندگى انسان ها را تيره و تار مى كند؟ و چه كسى در اين حقيقت شک دارد كه با قبول اصل توحيد و ساختن يک جامعه توحيدى بر اساس قبول رهبرى پيامبران، و پاک سازى محيط از گناه و آراستگى به ارزش هاى انسانى شده جامعه به سوى يک هدف تكاملى پيش مى رود و محيطى امن و امان، آكنده از صلح و صفا آباد و آزاد به وجود مى آيد.(3)
ـــــــــــــــــــــــــ
(1) نوح/ 10-12
http://www.soalcity.ir/node/2114 (2) .
(3) تفسیر نمونه، ج 9، ص 11 و 12.
