علی(ع) تقسیم کننده بهشت و جهنم
این که می گویند امیرالمومنین علی (علیه السلام) تقسیم کننده بهشت و دوزخ هستند منظور چیست؟
در پاسخ به شما، چند روایت بیان می شود: روایت اول: «حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ زَكَرِيَّا أَبُو الْعَبَّاسِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الْبَرْمَكِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ دَاهِرٍ قَالَ حَدَّثَنَا أَبِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ ع لِمَ صَارَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ قَسِيمَ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ؟ قَالَ لِأَنَّ حُبَّهُ إِيمَانٌ وَ بُغْضَهُ كُفْرٌ وَ إِنَّمَا خُلِقَتِ الْجَنَّةُ لِأَهْلِ الْإِيمَانِ وَ خُلِقَتِ النَّارُ لِأَهْلِ الْكُفْرِ فَهُوَ ع قَسِيمُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ لِهَذِهِ الْعِلَّةِ فَالْجَنَّةُ لَا يَدْخُلُهَا إِلَّا أَهْلُ مَحَبَّتِهِ وَ النَّارُ لَا يَدْخُلُهَا إِلَّا أَهْلُ بُغْضِهِ. قَالَ الْمُفَضَّلُ فَقُلْتُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَالْأَنْبِيَاءُ وَ الْأَوْصِيَاءُ ع كَانُوا يُحِبُّونَهُ وَ أَعْدَاؤُهُمْ كَانُوا يُبْغِضُونَهُ قَالَ نَعَمْ، قُلْتُ فَكَيْفَ ذَلِكَ؟ قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ النَّبِيَّ ص قَالَ يَوْمَ خَيْبَرَ لَأُعْطِيَنَّ الرَّايَةَ غَداً رَجُلًا يُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مَا يَرْجِعُ حَتَّى يَفْتَحَ اللَّهُ عَلَى يَدَيْهِ فَدَفَعَ الرَّايَةَ إِلَى عَلِيٍّ ع فَفَتَحَ اللَّهُ تَعَالَى عَلَى يَدَيْهِ قُلْتُ بَلَى، قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص لَمَّا أُتِيَ بِالطَّائِرِ الْمَشْوِيِّ قَالَ ص اللَّهُمَّ ائْتِنِي بِأَحَبِّ خَلْقِكَ إِلَيْكَ وَ إِلَيَّ يَأْكُلُ مَعِي مِنْ هَذَا الطَّائِرِ وَ عَنَى بِهِ عَلِيّاً ع قُلْتُ بَلَى. قَالَ فَهَلْ يَجُوزُ أَنْ لَا يُحِبَّ أَنْبِيَاءُ اللَّهِ وَ رُسُلُهُ وَ أَوْصِيَاؤُهُمْ ع رَجُلًا يُحِبُّهُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ يُحِبُّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ فَقُلْتُ لَهُ لَا قَالَ فَهَلْ يَجُوزُ أَنْ يَكُونَ الْمُؤْمِنُونَ مِنْ أُمَمِهِمْ لَا يُحِبُّونَ حَبِيبَ اللَّهِ وَ حَبِيبَ رَسُولِهِ وَ أَنْبِيَائِهِ ع قُلْتُ لَا، قَالَ فَقَدْ ثَبَتَ أَنَّ جَمِيعَ أَنْبِيَاءِ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِيعِ الْمُؤْمِنِينَ كَانُوا لِعَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ مُحِبِّينَ وَ ثَبَتَ أَنَّ أَعْدَاءَهُمْ وَ الْمُخَالِفِينَ لَهُمْ كَانُوا لَهُمْ وَ لِجَمِيعِ أَهْلِ مَحَبَّتِهِمْ مُبْغِضِينَ قُلْتُ نَعَمْ. قَالَ فَلَا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ أَحَبَّهُ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ وَ لَا يَدْخُلُ النَّارَ إِلَّا مَنْ أَبْغَضَهُ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ فَهُوَ إِذَنْ قَسِيمُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ قَالَ الْمُفَضَّلُ بْنُ عُمَرَ فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَرَّجْتَ عَنِّي فَرَّجَ اللَّهُ عَنْكَ فَزِدْنِي مِمَّا عَلَّمَكَ اللَّهُ قَالَ سَلْ يَا مُفَضَّلُ فَقُلْتُ لَهُ يَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ فَعَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ ع يُدْخِلُ مُحِبَّهُ الْجَنَّةَ وَ مُبْغِضَهُ النَّارَ أَوْ رِضْوَانُ وَ مَالِكٌ؟ فَقَالَ يَا مُفَضَّلُ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بَعَثَ رَسُولَ اللَّهِ ص وَ هُوَ رُوحٌ إِلَى الْأَنْبِيَاءِ ع وَ هُمْ أَرْوَاحٌ قَبْلَ خَلْقِ الْخَلْقِ بِأَلْفَيْ عَامٍ فَقُلْتُ بَلَى. قَالَ أَ مَا عَلِمْتَ أَنَّهُ دَعَاهُمْ إِلَى تَوْحِيدِ اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ وَ اتِّبَاعِ أَمْرِهِ وَ وَعَدَهُمُ الْجَنَّةَ عَلَى ذَلِكَ وَ أَوْعَدَ مَنْ خَالَفَ مَا أَجَابُوا إِلَيْهِ وَ أَنْكَرَهُ النَّارَ قُلْتُ بَلَى. قَالَ أَ فَلَيْسَ النَّبِيُّ ص ضَامِناً لِمَا وَعَدَ وَ أَوْعَدَ عَنْ رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قُلْتُ بَلَى- قَالَ أَ وَ لَيْسَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ خَلِيفَتَهُ وَ إِمَامَ أُمَّتِهِ قُلْتُ بَلَى. قَالَ أَ وَ لَيْسَ رِضْوَانُ وَ مَالِكٌ مِنْ جُمْلَةِ الْمَلَائِكَةِ وَ الْمُسْتَغْفِرِينَ لِشِيعَتِهِ النَّاجِينَ بِمَحَبَّتِهِ قُلْتُ بَلَى قَالَ فَعَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ إِذَنْ قَسِيمُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ ص وَ رِضْوَانُ وَ مَالِكٌ صَادِرَانِ عَنْ أَمْرِهِ بِأَمْرِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يَا مُفَضَّلُ خُذْ هَذَا فَإِنَّهُ مِنْ مَخْزُونِ الْعِلْمِ وَ مَكْنُونِهِ لَا تُخْرِجْهُ إِلَّا إِلَى أَهْلِهِ» احمد بن حسن قطان، از احمد بن يحيى بن زكريا ابو العباس قطان، از محمّد بن اسماعيل برمكى، از عبد اللَّه بن داهر، از پدرش از محمّد بن سنان از مفضل بن عمر، وى مى گويد: محضر ابى عبد اللَّه جعفر بن محمّد الصّادق (عليهما السّلام) عرض كردم: براى چه امير المؤمنين على بن ابى طالب (عليه السّلام) تقسيم كننده بهشت و دوزخ گرديده؟ حضرت فرمودند: براى اين كه حبّ آن حضرت ايمان، و بغضش كفر است؛ و بهشت براى اهل ايمان، و دوزخ براى اهل كفر آفريده شده است؛ و به خاطر همين علّت آن جناب تقسيم كننده بهشت و دوزخ مى باشد. پس بهشت را فقط كسانى كه محبّت آن حضرت را دارند داخل مى شوند، چنان چه دوزخ را صرفا كسانى كه بغض آن جناب را دارند وارد مى گردند. مفضّل مى گويد: عرض كردم: اى فرزند رسول خدا بنا بر اين انبياء و اوصياء (عليهم السّلام) امير المؤمنين (سلام اللَّه عليه) را دوست داشته و دشمنانش را مبغوض مى داشتند كه اهل بهشت هستند؟ امام (عليه السّلام) فرمودند: آرى. عرض كردم: شرح آن چگونه است؟ حضرت فرمودند: آيا نمى دانى كه نبىّ اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) روز خيبر فرمودند: فردا پرچم را به دست مردى خواهم داد كه خدا و رسولش را دوست داشته و خدا و رسولش نيز او را دوست مى دارند، او از جنگ بر نمى گردد مگر آن كه خدا به دست او فتح و ظفر را نصيب مسلمين مى گرداند، فردا پرچم را به دست على (عليه السّلام) داد و خداوند تبارک و تعالى هم به دست مبارک حضرتش مسلمين را فاتح و ظفر را نصيب آن ها فرمود؟ عرض كردم: آرى مى دانم. حضرت فرمودند: آيا نمى دانى وقتى پرنده بريان شده اى را نزد رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) گذاردند، آن جناب فرمودند: خداوندا محبوبترين مخلوقت نزد خود و من را برسان كه با من از اين مرغ بريان شده تناول كند، و مقصود پيامبر اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) از محبوبترين مخلوق وجود مبارک على (عليه السّلام) بوده؟ عرض كردم: آرى مى دانم. حضرت فرمودند: آيا امكان دارد انبياء خدا و اوصياء ايشان (عليهم السّلام) دوست نداشته باشند مردى را كه خدا و رسولش او را دوست داشته و او نيز خدا و رسولش را دوست مى دارد؟ عرض كردم: خير. حضرت فرمودند: آيا امكان دارد مؤمنين از امّت پيامبران حبيب خدا و رسولش و حبيب انبياء (عليهم السّلام) را دوست نداشته باشند؟ عرض كردم: خير. حضرت فرمودند: پس ثابت شد كه تمام انبياء خدا و رسولانش و تمام مؤمنين دوستدار على بن ابى طالب (عليه السّلام) هستند و هم چنين ثابت شد كه دشمنان انبياء و مخالفين آن ها مبغض ايشان و تمام دوستان ايشان مى باشند. عرض كردم: آرى همين طور است. حضرت فرمودند: در نتيجه بايد بگوييم: از خلق اوّلين و آخرين، احدى داخل بهشت نمى شوند مگر آن كه امير المؤمنين (عليه السّلام) را دوست داشته باشد، چنان چه ديّارى داخل آتش نمى گردد مگر آن كه مبغض آن حضرت مى باشد، بنا بر اين ثابت شد كه حضرت امير المؤمنين على (عليه السّلام) تقسيم كننده جنّت و نار مى باشد. مفضّل بن عمر مى گويد: محضر مبارک امام (عليه السّلام) عرض كردم: اى پسر رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) كدورت و گرفتگى را از من برداشتى، خدا كدورت را از شما بردارد، باز هم از آن علمى كه حقّ تعالى به شما داده به من تعليم فرماييد، حضرت فرمودند: سؤال كن. محضرش عرضه داشتم: آيا على بن ابى طالب (عليه السّلام) دوستانش را به بهشت و دشمنانش را به دوزخ وارد مى كند يا رضوان و مالک (يعنى رضوان دوستان را به بهشت و مالك دشمنان را به دوزخ)؟ حضرت فرمودند: اى مفضّل آيا مى دانى كه حقّ تبارك و تعالى دو هزار سال قبل از خلقت مخلوقات در عالم ارواح روح رسول اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) را به سوى ارواح انبياء (عليهم السّلام) مبعوث نمود؟ عرض كردم: آرى مى دانم. حضرت فرمودند: آيا مى دانى كه نبىّ اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) انبياء را به توحيد و اطاعت از حقّ دعوت و ايشان را به بهشت وعده داده و كسانى را كه با اجابت انبياء مخالفت كرده و جواب ايشان را انكار نمودند به دوزخ وعيد فرمود؟ عرض كردم: آرى مى دانم. حضرت فرمودند: آيا نبىّ اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) ضامن وعده و وعيدى كه داده نمى باشد؟ عرض كردم: آرى. حضرت فرمودند: آيا على بن ابى طالب جانشين پيامبر و امام امّت او نمى باشد؟ عرض كردم: آرى. حضرت فرمودند: آيا رضوان و مالک از فرشتگان و كسان كه براى شيعه امير المؤمنين (عليه السّلام) استغفار كرده و به واسطه داشتن محبّت آن حضرت نجات مى يابند نمى باشند؟ عرض كردم: آرى همين طور است. حضرت فرمودند: بنا بر اين على بن ابى طالب از طرف رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) تقسيم كننده بهشت و دوزخ بوده و رضوان و مالک به امر حقّ تبارک و تعالى از امر و فرمان آن جناب اطاعت كننده و تابع مى باشند. اى مفضّل اين معانى را ضبط كن كه از علوم مخزون و اسرار بوده و مواظب باش آن را فقط به اهلش برسانى و از نااهل پنهان نما.(1) روایت دوم: أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى وَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَامِرِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع أَنَا قَسِيمُ اللَّهِ بَيْنَ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ أَنَا الْفَارُوقُ الْأَكْبَرُ وَ أَنَا صَاحِبُ الْعَصَا وَ الْمِيسَمِ» پدرم (رحمة اللَّه عليه) فرمود: سعد بن عبد اللَّه، از احمد بن محمّد بن عيسى و عبد اللَّه بن عامر بن سعيد، از محمّد بن سنان، از مفضل بن عمر، از حضرت ابى عبد اللَّه عليه السّلام، حضرت فرمودند: امير المؤمنين (عليه السّلام) فرمودند: من به اذن خدا مردم را بين بهشت و دوزخ تقسيم مى كنم، من فاروق اكبر و صاحب عصا و صاحب نشانه مى باشم.(2) روایت سوم: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ الصَّفَّارُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ بْنِ أَبِي الْخَطَّابِ عَنْ مُوسَى بْنِ سَعْدَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع: «إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ وُضِعَ مِنْبَرٌ يَرَاهُ جَمِيعُ الْخَلَائِقِ يَقِفُ عَلَيْهِ رَجُلٌ يَقُومُ مَلَكٌ عَنْ يَمِينِهِ وَ مَلَكٌ عَنْ يَسَارِهِ فَيُنَادِي الَّذِي عَنْ يَمِينِهِ يَقُولُ يَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ هَذَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ صَاحِبُ الْجَنَّةِ يُدْخِلُ الْجَنَّةَ مَنْ شَاءَ وَ يُنَادِي الَّذِي عَنْ يَسَارِهِ يَا مَعْشَرَ الْخَلَائِقِ هَذَا عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ صَاحِبُ النَّارِ يُدْخِلُهَا مَنْ شَاءَ» محمّد بن الحسن رضى اللَّه عنه مى گويد: محمّد بن الحسن الصفّار، از محمّد بن حسين بن ابى الخطّاب، از موسى بن سعدان، از عبد اللَّه بن القاسم الحضرمى، از سماعة بن مهران «سماعة بن مهران حضرمى، كوفى، وى از حضرت امام صادق (عليه السّلام) روايت مى كند و واقفى است.»، وى مى گويد: حضرت ابو عبد اللَّه (عليه السّلام) فرمودند: روز قيامت منبرى را كه تمام خلائق مى بينند قرار مى دهند و مردى بر بالاى آن ايستاده و فرشته اى در سمت راست و فرشته ديگر در سمت چپش ايستاده اند، فرشته اى كه در سمت راست است نداء مى كند: اى خلائق اين مرد على بن ابى طالب (عليه السّلام) است كه صاحب بهشت مى باشد و هر كس را كه بخواهد داخل آن مى نمايد و سپس فرشته اى كه سمت چپ قرار دارد ندا نموده و مى گويد: مردم، اين على بن ابى طالب (عليه السّلام) است كه صاحب دوزخ بوده و هر كه را بخواهد داخل آن مى كند.(3) روایت چهارم: «أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِيرَةِ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِي حَفْصٍ الْعَبْدِيِّ عَنْ أَبِي هَارُونَ الْعَبْدِيِّ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ ص يَقُولُ: إِذَا سَأَلْتُمُ اللَّهَ لِي فَاسْأَلُوهُ الْوَسِيلَةَ فَسَأَلْنَا النَّبِيَّ ص عَنِ الْوَسِيلَةِ فَقَالَ هِيَ دَرَجَتِي فِي الْجَنَّةِ وَ هِيَ أَلْفُ مِرْقَاةٍ بَيْنَ الْمِرْقَاةِ إِلَى الْمِرْقَاةِ حُضْرُ الْفَرَسِ فَرَسِ الْجَوَادِ شَهْراً وَ هِيَ مَا بَيْنَ مِرْقَاةِ جَوْهَرٍ إِلَى مِرْقَاةِ زَبَرْجَدٍ إِلَى مِرْقَاةِ يَاقُوتٍ إِلَى مِرْقَاةِ ذَهَبٍ إِلَى مِرْقَاةِ فِضَّةٍ فَيُؤْتَى بِهَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى تُنْصَبَ مَعَ دَرَجَةِ النَّبِيِّينَ فَهِيَ فِي دَرَجِ النَّبِيِّينَ كَالْقَمَرِ بَيْنَ الْكَوَاكِبِ فَلَا يَبْقَى يَوْمَئِذٍ نَبِيٌّ وَ لَا صِدِّيقٌ وَ لَا شَهِيدٌ إِلَّا قَالَ طُوبَى لِمَنْ كَانَتْ هَذِهِ الدَّرَجَةُ دَرَجَتَهُ فَيُنَادِي مُنَادٍ يَسْمَعُ النِّدَاءَ جَمِيعُ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الْمُؤْمِنِينَ هَذِهِ دَرَجَةُ مُحَمَّدٍ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: فَأُقْبِلُ أَنَا يَوْمَئِذٍ مُتَّزِراً بِرَيْطَةٍ مِنْ نُورٍ عَلَيَّ تَاجُ الْمُلْكِ وَ إِكْلِيلُ الْكَرَامَةِ وَ الْمَلَائِكَةُ الْكِرَامُ وَ عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ أَمَامِي وَ لِوَائِي بِيَدِهِ وَ هُوَ لِوَاءُ الْحَمْدِ مَكْتُوبٌ عَلَيْهِ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ الْمُفْلِحُونَ هُمُ الْفَائِزُونَ بِاللَّهِ فَإِذَا مَرَرْنَا بِالنَّبِيِّينَ قَالُوا مَلَكَيْنِ مُقَرَّبَيْنِ وَ إِذَا مَرَرْنَا بِالْمَلَائِكَةِ قَالُوا هَذَانِ مَلَكَانِ وَ لَمْ نَعْرِفْهُمَا وَ لَمْ نَرَهُمَا وَ إِذَا مَرَرْنَا بِالْمُؤْمِنِينَ قَالُوا هَذَانِ نَبِيَّانِ مُرْسَلَانِ حَتَّى أَعْلُوَ الدَّرَجَةَ وَ عَلِيٌّ يَتْبَعُنِي حَتَّى إِذَا صِرْتُ فِي أَعْلَى دَرَجَةٍ مِنْهَا وَ عَلِيٌّ أَسْفَلَ مِنِّي بِدَرَجَةٍ وَ بِيَدِهِ لِوَائِي فَلَا يَبْقَى يَوْمَئِذٍ نَبِيٌّ وَ لَا وَصِيٌّ وَ لَا مُؤْمِنٌ إِلَّا رَفَعُوا رُءُوسَهُمْ إِلَيَّ يَقُولُونَ طُوبَى لِهَذَيْنِ الْعَبْدَيْنِ مَا أَكْرَمَهُمَا عَلَى اللَّهِ تَعَالَى فَيَأْتِي النِّدَاءُ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ تَعَالَى يَسْمَعُ النَّبِيُّونَ وَ جَمِيعُ الْخَلْقِ هَذَا حَبِيبِي مُحَمَّدٌ وَ هَذَا وَلِيِّي عَلِيٌّ طُوبَى لِمَنْ أَحَبَّهُ وَ وَيْلٌ لِمَنْ أَبْغَضَهُ وَ كَذَّبَ عَلَيْهِ قَالَ النَّبِيُّ ص لِعَلِيٍّ ع يَا عَلِيُّ فَلَا يَبْقَى يَوْمَئِذٍ فِي مَشْهَدِ الْقِيَامَةِ أَحَدٌ يُحِبُّكَ إِلَّا اسْتَرْوَحَ إِلَى هَذَا الْكَلَامِ وَ ابْيَضَّ وَجْهُهُ وَ فَرِحَ قَلْبُهُ وَ لَا يَبْقَى أَحَدٌ مِمَّنْ عَادَاكَ أَوْ نَصَبَ لَكَ حَرْباً أَوْ جَحَدَ لَكَ حَقّاً إِلَّا اسْوَدَّ وَجْهُهُ وَ اضْطَرَبَتْ قَدَمَاهُ ثُمَّ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَبَيْنَا أَنَا كَذَلِكَ إِذَا مَلَكَانِ قَدْ أَقْبَلَا إِلَيَّ أَمَّا أَحَدُهُمَا فَرِضْوَانُ خَازِنُ الْجَنَّةِ وَ أَمَّا الْآخَرُ فَمَالِكٌ خَازِنُ النَّارِ فَيَدْنُو رِضْوَانُ فَيُسَلِّمُ عَلَيَّ فَيَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَأَرُدُّ عَلَيْهِ السَّلَامَ وَ أَقُولُ أَيُّهَا الْمَلَكُ الطَّيِّبُ الرِّيحِ الْحَسَنُ الْوَجْهِ الْكَرِيمُ عَلَى رَبِّهِ مَنْ أَنْتَ فَيَقُولُ أَنَا رِضْوَانُ خَازِنُ الْجَنَّةِ أَمَرَنِي رَبِّي أَنْ آتِيَكَ بِمَفَاتِيحِ الْجَنَّة فَأَدْفَعَهَا إِلَيْكَ فَخُذْهَا يَا أَحْمَدُ فَأَقُولُ قَدْ قَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْ رَبِّي فَلَهُ الْحَمْدُ عَلَى مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَيَّ فَادْفَعْهَا إِلَى أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فَيَدْفَعُهَا إِلَى عَلِيٍّ وَ يَرْجِعُ رِضْوَانُ ثُمَّ يَدْنُو مَالِكٌ فَيَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَحْمَدُ فَأَقُولُ السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْمَلَكُ مَا أَنْكَرَ رُؤْيَتَكَ وَ أَقْبَحَ وَجْهَكَ مَنْ أَنْتَ فَيَقُولُ أَنَا مَالِكٌ خَازِنُ النَّارِ أَمَرَنِي رَبِّي أَنْ آتِيَكَ بِمَقَالِيدِ النَّارِ فَأَقُولُ قَدْ قَبِلْتُ ذَلِكَ مِنْ رَبِّي فَلَهُ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَضَّلَنِي بِهِ ادْفَعْهَا إِلَى أَخِي عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ فَيَدْفَعُهَا إِلَيْهِ ثُمَّ يَرْجِعُ مَالِكٌ فَيُقْبِلُ عَلِيٌّ وَ مَعَهُ مَفَاتِيحُ الْجَنَّةِ وَ مَقَالِيدُ النَّارِ حَتَّى يَقِفَ عَلَى حُجْزَةِ جَهَنَّمَ فَيَأْخُذَ زِمَامَهَا بِيَدِهِ وَ قَدْ عَلَا زَفِيرُهَا وَ اشْتَدَّ حَرُّهَا وَ تَطَايَرَ شَرَرُهَا فَتُنَادِي جَهَنَّمُ جُزْنِي يَا عَلِيُّ فَقَدْ أَطْفَأَ نُورُكَ لَهَبِي فَيَقُولُ لَهَا عَلِيٌّ قِرِّي يَا جَهَنَّمُ خُذِي هَذَا وَ اتْرُكِي هَذَا خُذِي هَذَا عَدُوِّي وَ اتْرُكِي هَذَا وَلِيِّي فَلِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ أَشَدُّ مُطَاوَعَةً لِعَلِيٍّ مِنْ غُلَامِ أَحَدِكُمْ لِصَاحِبِهِ فَإِنْ شَاءَ يُذْهِبُهَا يَمْنَةً وَ إِنْ شَاءَ يُذْهِبُهَا يَسْرَةً وَ لِجَهَنَّمَ يَوْمَئِذٍ أَشَدُّ مُطَاوَعَةً لِعَلِيٍّ فِيمَا يَأْمُرُهَا بِهِ مِنْ جَمِيعِ الْخَلَائِقِ» پدرم (رحمة اللَّه عليه) مى فرمايد: سعد بن عبد اللَّه از احمد بن محمّد بن عيسى، از عبّاس بن معروف، از عبد اللَّه بن مغيره خزاز، از ابى حفص عبدى، از ابى هارون عبدى از ابى سعيد خدرى، وى گفت: نبىّ اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) مى فرمايد: هر گاه از خدا براى من طلب و سؤال نموديد، وسيله را بخواهيد. از محضرش پرسيدم: وسيله چيست؟ فرمودند: نردبان من در بهشت مى باشد و آن هزار پله دارد، بين هر پله تا پله بعدى فاصله اش به مقدارى است كه اسب تندرو يک ماه بدود، پله هاى اين نردبان از سنگ قيمتى و زبرجد و ياقوت و طلا و نقره مى باشند، اين نردبان را روز قيامت مى آورند و نردبان هاى انبياء را نصب مى كنند. اين نردبان در بين آن ها به منزله ماه بين ستارگان مى باشد، هيچ پيامبر و صديق و شهيدى نيست مگر آن كه مى گويد: خوشا به حال آن كسى كه اين نردبان و درجه تعلّق به او دارد، در اين وقت منادى با صدايى كه تمام انبياء و صديقين و شهداء و مؤمنين آن را مى شنوند نداء مى كند: اين نردبان و درجه تعلّق به محمّد (صلّى اللَّه عليه و آله) دارد. رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) فرمودند: در اين روز من در حالى كه جامه اى نازک از جنس نور به دوش انداخته و تاج پادشاهى و اكليل كرامت به سر نهاده جلو آمده و على بن ابى طالب (عليه السّلام) جلو من بوده و پرچم من را كه پرچم حمد است و بر آن "لا اله الّا اللَّه المفلحون هم الفائزون باللَّه" نوشته به دست دارد با اين هيئت حركت كرده و بر انبياء مى گذريم. ايشان مى گويند اين دو، دو ملك مقرّب هستند و وقتى بر فرشتگان و ملائكه عبور مى نماييم آن ها مى گويند: اين دو فرشته اى هستند كه ما نه آن ها را شناخته و نه ديده ايم؛ و هنگامى كه به مؤمنين مرور مى كنيم آن ها مى گويند: اين دو، دو پيامبر مرسل مى باشند. بارى به حركت ادامه مى دهيم تا به بالاترين پله نردبان رسيده و على (عليه السّلام) نيز به دنبال من آمده تا در پله اى پائين تر از من قرار گرفته و در دستش پرچم من مى باشد در آن روز پيامبر و وصىّ پيامبر و مؤمنى نيست مگر آن كه سرهاى خود را به طرف من بالا كرده و مى گويند: خوشا به حال اين دو بنده چه قدر بر خدا عزيز هستند. پس ندايى از جانب خدا بلند مى شود كه انبياء و تمام خلق آن را مى شنوند و آن اين است كه: اين حبيب من محمّد و آن ولىّ من على است. خوشا به حال كسانى كه دوستدار او بوده و بد به حال آنان كه او را دشمن داشته و تكذيبش مى نمايند. پيامبر اكرم (صلّى اللَّه عليه و آله) به على (عليه السّلام) فرمودند: اى على در آن روز كه روز قيامت است احدى از دوستانت نيست مگر آن كه با اين كلام آرامش پيدا كرده و صورتش درخشيده و قلبش شادمان مى گردد، و احدى از دشمنانت يا آنان كه با تو به محاربه پرداختند يا حقّت را انكار كردند نيست مگر آن كه در آن روز صورتش سياه شده و دو پايش مضطرب و لرزان مى گردد. سپس رسول خدا (صلّى اللَّه عليه و آله) فرمودند: بارى پيوسته ما بدين منوال هستيم كه دو فرشته به طرف من آمده يكى رضوان خازن بهشت و ديگرى مالک خازن دوزخ، رضوان نزديک آمده و سلام نموده و مى گويد سلام بر تو اى رسول خدا. جوابش را داده و به او مى گويم: اى فرشته خوشبو، نيكو منظر و عزيز نزد پروردگار تو كيستى؟ مى گويد: من رضوان خازن بهشتم، پروردگارم مرا فرمان داده كه كليدهاى بهشت را نزد شما آورده و تسليمتان كنم، پس آن ها را از من بگير. به او مى گويم از پروردگارم پذيرفتم و سپاس و شكرش را بجا مى آورم ولى آن ها را به برادرم على بن ابى طالب (عليه السّلام) بده، رضوان آن ها را تحويل على (عليه السّلام) مى دهد و به جاى خودش بر مى گردد و سپس مالک پيش مى آيد و مى گويد: سلام بر تو اى احمد. من در جوابش مى گويم: و بر تو باد سلام اى فرشته، چقدر بد رؤيت بوده و قبيح و زشت صورت هستى تو كيستى؟ در جواب مى گويد: من مالک خازن دوزخ مى باشم، پروردگارم امر نموده كه كليدهاى دوزخ را تحويل شما دهم. به او مى گويم: از پروردگارم پذيرفته و سپاس و شكرش را بجا مى آورم ولى آن ها را به برادرم على بن ابى طالب (عليه السّلام) بده، مالک آن ها را به على (عليه السّلام) مى سپارد و سپس به جاى خويش بر مى گردد. پس على (عليه السّلام) در حالى كه كليدهاى بهشت و دوزخ با او است پيش مى آيد تا جايى كه روى پشت دوزخ مى نشيند و افسار آن را به دست گرفته هم چون سوارى كه بر مركب نشسته باشد، در اين وقت نعره جهنّم بلند و حرارتش شديد و شعله هاى آتش آن زبانه مى كشد، نداء مى كند: اى على از من بگذر نورت شعله هاى من را خاموش نمود. على (عليه السّلام) مى فرمايد: اى جهنّم، آرام باش، اين را بگير و اين را رها كن، اين دشمن من است، بگيرش و آن دوست من بوده، واگذارش. در آن روز جهنّم سخت مطيع على (عليه السّلام) بوده و حتى از غلامى كه فرمانبردار آقايش هست بيشتر حالت اطاعت دارد، بارى امير المؤمنين (عليه السّلام) اگر بخواهد دوزخ را به راست و اگر بخواهد به چپ مى برد هم چون راكبى كه مركبش را به اين طرف و آن طرف بدواند و نسبت به آن چه على (عليه السّلام) فرمان و دستور مى دهند جهنّم از تمام خلائق انقياد و اطاعتش از آن حضرت بيشتر مى باشد.(4).(5)
____________
(1) علل الشرائع، ج 1، ص 162.
(2) این روایت در کتب مختلف آمده از جمله؛ کافی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، تفسير نور الثقلين، بحار الأنوار، البرهان في تفسير القرآن.
(3) بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، ج 1، ص 416؛ بحارالانوار، ج 7، ص 329.
(4) أعلام الدين في صفات المؤمنين، ص 461؛ البرهان في تفسير القرآن، ج 5، ص 140.
(5) علل الشرائع، ج 1، ص 162؛ علل الشرایع، ترجمه ذهنى تهرانى، ج 1، ص 549.
