پرسش: خداوند متعال ما را برای عبادت آفریده است خداوند مهربان که بی نیاز هست و به عبادت ما نیاز ندارد پس چرا انسان را آفریده است؟
پاسخ:
ما دو هدف داریم: یکی هدف فعل و دیگری هدف فاعل. بین این دو تفاوت وجود دارد. به این مثال توجه نمایید:
صنعتگری موتوری را می‌سازد که قادر به حرکت با سرعت 800 کیلومتر در ساعت است. هدف این موتور که فعل صنعتگر است، رسیدن به سرعت مورد نظر است. اما هدف اصلی سازنده موتور، نشان دادن توانمندی خود یا رسیدن به شهرت و مانند آن است.
با این توضیح باید گفت که فارغ از هدف خداوند در خلقت عالم و اقتضای ذات و صفاتش، این عالم هم مسیر و مقصدی را در پیش دارد که هدف آن به شمار می‌رود.
این هدف، تکامل انسان و رسیدن به غایت نهایی ذات انسانی اوست.
در آیات قرآن هدف خلقت انسان را چند امر بیان می‌فرماید:
1. آزمایش « الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیَاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلا وَهُوَ الْعَزِیزُ الْغَفُورُ»(1)
2. عبادت «ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» (2)
از این امر می‌توان نتیجه گرفت که غایت حکیمانه‌ای که خداوند در مسیر خلقت عالم در نظر گرفته، تکامل انسان و رسیدن او به درجات والای وجودی و در نهایت، بهرهمندی او از این کمالات و رشد و پیشرفت آدمی است.
انسان با شکوفا شدن استعداد‌هایش در مسیر عبودیت و بندگی خدا به تکامل رسیده و مورد رحمت عام و خاص خدای تعالی واقع می‌شود.
پس هدف هر انسان در زندگی: سر بلند بیرون آمدن از آزمایش‌ها و سختی‌ها، عبادت خدا و بندگی و عبودیت خالصانه، مورد رحمت الهی واقع شدن و رسیدن به مرتبه بالای بهشت که همان قرب الهی است.
اگر خدا برای انسان عبادت کردن را واجب کرده است در همین مسیر است به این معنی که با عبادت استعداد‌های انسان در رسیدن به کمالات الهیه شکوفا شده و به مقام قرب و بندگی می‌رسند و هر چقدر عبادت و عبودیت کامل تر باشد ظرفیت وجودی انسان و رسیدن به قرب الهی بیشتر خواهد بود.
رسیدن به کمال چیزی نیست که بخواهد و یا نخواهد بلکه هر موجودی کمال را طلب می‌کند و انسان بالفطره کمال طلب است.
عبادت، امتحان و ... اهداف میانی خلقت وجود انسان است و با این دو انسان به آن هدف نهایی که همان رحمت و قرب است واصل می‌گردد. پس اگر عبادتی هست، امتحانی هست، وسیله‌ای است برای رسیدن به این هدف نهایی که همان قرب الهی و رسیدن به رحمت واسعه الهی است.
پی نوشت:
1. ملک:2.
2. ذاریات: 56.
