واسطه وحي جبرئيل يا روح القدس ؟

سدر سوره بقره آیه 97 می گوید: جبرئیل وحی را رسانده و در سوره 16 آیات 102 می گوید: جبرئیل وحی را رسانده. سؤال اینست که جبرئیل وحی را فرستاده یا روح القدس؟
ابتدا متن آیات مورد نظر را ذکر می کنم و سپس به پاسخ پرسش شما می پردازم: در آیه کریمه زیر می فرماید: فرشته وحی جبرئیل امین است: قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْريلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‏ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُدىً وَ بُشْرى‏ لِلْمُؤْمِنينَ (بقره/97) [آنان مى ‏گويند: چون جبرئيل، وحى را براى تو مى ‏آورد ما با او دشمنيم بنابراين به تو ايمان نمى‏ آوريم‏] بگو: هر كه دشمن جيرئيل است [دشمن خداست‏] زيرا او قرآن را به فرمان خدا بر قلب تو نازل كرده است، در حالى كه تصديق كننده كتاب‏هاى پيش از خود و هدايت و بشارت براى مؤمنان است در آیه کریمه زیر می فرماید: فرشته وحی روح القدس است: قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذينَ آمَنُوا وَ هُدىً وَ بُشْرى‏ لِلْمُسْلِمينَ (نحل/102) بگو: آن [آيات‏] را روح القدس از سوى پروردگارت به درستى و راستى نازل كرده تا كسانى را كه ايمان آورده ‏اند، ثابت قدم بدارد و براى تسليم‏ شدگان [به فرمان‏هاى حق‏] هدايت و مژده باشد روح، حقيقت و موجود مستقلى كه داراى حيات و علم و قدرت است ، نه اينكه از مقوله صفات و احوال بوده و آن طور كه بعضى‏ پنداشته‏ اند که قائم به موجودى ديگر باشد. (1) «قدس» به معناى طهارت و پاكى است. روح القدس یعنی روحى كه از قذارت ها و پليدي هاى مادى طاهر، و از خطا و اشتباه منزه و پاک است. در جاى ديگر از قرآن از او به «روح الامين» تعبير شده: وَ إِنَّهُ لَتَنْزيلُ رَبِّ الْعالَمينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمينُ عَلى‏ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرينَ (شعراء/192تا194) و بى‏ ترديد اين قرآن، نازل شده پروردگار جهانيان است كه روح ‏الامين آن را نازل كرده است بر قلب تو، تا از بيم دهندگان باشى و در جايى ديگر به جبرئيل كه يكى از ملائكه است (2): قُلْ مَنْ كانَ عَدُوًّا لِجِبْريلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلى‏ قَلْبِكَ بِإِذْنِ اللَّهِ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ وَ هُدىً وَ بُشْرى‏ لِلْمُؤْمِنينَ (بقره/97) [آنان مى ‏گويند: چون جبرئيل، وحى را براى تو مى ‏آورد ما با او دشمنيم بنابراين به تو ايمان نمى‏ آوريم‏] بگو: هر كه دشمن جيرئيل است [دشمن خداست‏] زيرا او قرآن را به فرمان خدا بر قلب تو نازل كرده است، در حالى كه تصديق كننده كتاب‏هاى پيش از خود و هدايت و بشارت براى مؤمنان است در روایت ذیل آیه مورد بحث هم آمده که ابی جارود از امام باقر (ع) نقل می کند که: روح القدس همان «جبرئیل» است و «قدس» به معنای پاکی می باشد: و في رواية أبي الجارود عن أبي جعفر عليه السلام في قوله: «رُوحُ الْقُدُسِ» قال: هو جبرئيل، و القدس الطاهر(3) با این توضیح روشن شد که فرشته وحی الهی که قرآن را بر قلب مبارک پیامبر رحمت (ص) نازل فرموده، همان جبرئیل امین است که در قرآن با نامهای مختلفی مانند «روح الامین» و «روح القدس» از او یاد شده است.

پی نوشت -------------------

1- الميزان في تفسير القرآن، ج‏12، ص: 205

2- الميزان في تفسير القرآن، ج‏12، ص: 205

3- تفسير نور الث قلين، ج‏3، ص: 86

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید