نظر شيعه نسبت به عيد نوروز چيست ؟

نظر شيعه نسبت به عيد نوروز چيست ؟
عيد نوروز از زمانهاي قديم يكي از دو عيد بزرگ ايرانيان بوده است، عيد ديگر شانزدهم مهرماه به نام «مهرگان» بوده است.[1] امروزه عيد مهرگان از اهميت چنداني برخوردار نيست. نوروز در روزگار «جمشيد» چهارمين پادشاه دوره پيشدادي پديد آمد و در پادشاهي او به صورت آئين درآمد.[2] مسعودي در «التنيه و الاشراف آورده است: «هرمز در روز نخست ماه فروردين به مظالم (دادگري) نشست. پس آن روز را «نوروز» نام كرد و سنت گشت».[3] فردوسي در داستان پديد آمدن نوروز نقل ميكندكه؛ وقتي جمشيد از كارهاي كشوري بياسود بر تخت كياني نشست و همه بزرگان لشكري و كشوري بر گرد تخت او فراهم آمدند ... جمشيد آن روز را كه نخستين روز از فروردين و آغاز سال بود، نوروز ناميد و جشن گرفت». به جمشيد گوهر افشاندند مر آن روز را روز نو خواندند چنين روز فرخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان يادگار[4] اسلام و نوروز: در خصوص نوروز و نكو داشت آن در اسلام، روايات مختلف موجود میباشد. هر چند بيشتر روايات دلالت بر اين دارند كه اسلام آن را به عنوان روزي مهم، مورد تأييد قرار داده است. در روايتي که مُعلّي بن خنيس از امام صادق(ع) روايت كرده، حضرت بزرگداشت اين روز را به خاطر وقايعي ميداند كه در اين روز اتفاق افتاده است.[5] ابن فهد حلي مينويسد: «روز نوروز روزي جليل القدر است... به اين روز عباداتي تعلق دارد كه مطلوب شارع است».[6] علامه مجلسي پس از نقل روايات فراواني در خصوص نوروز و اهميت اين روز، در روايتي مخالف با روايات سابق مينويسد: امام موسي بن جعفر(ع) خطاب به منصور دوانيقي فرمودند: «من روايات رسول خدا(ص) را جستجو كردهام اما براي اين عيد روايتي نيافتم. اين روز سنت ايرانيان است كه اسلام آن را محو كرده است و پناه بر خدا كه ما بخواهيم آن را احيا كنيم».[7] علامه مجلسي سپس مينويسد: «اخبار معلي بن خنيس از جهت سند قويتر از اين روايت هستند و بين اصحاب شهرت بيشتري دارند». در تعالیم اسلام نکتهاى وجود دارد که خوب است به آن توجّه کنیم. اسلام با سنّتهایى که از قبل از اسلام باقى مانده است، دو نوع رفتار مىکند. اوّلاً بعضى سنّتهاى غلط را بهکلّى از بین مىبرد و نابود مىکند؛ چون سنّتهاى درستى نیست. مثل اینکه عربها قبل از اسلام، دختران خودشان را نگه نمىداشتند، یا بیشترِ ملتهاى غیرمسلمان، جنس زن را تحقیر و اهانت مىکردند! اسلام این سنّت را بهکلّى از بین برد؛ چون بهکلّى غلط بود. ثانیاً اسلام بعضى از سنّتها را از بین نبرده است. کالبد سنّت را نگه داشته و محتوا و روح آن را عوض کرده است؛ مثل بسیارى از اعمال و مراسم حج. این طوافى را که ملاحظه مىکنید، قبل از اسلام هم بود؛ منتها محتواى طواف، محتواى شرک بود! اسلام آمد و این عمل را از محتواى شرک آلود، خالى و از محتواى توحید پُر کرد. طواف در آن زمان، مظهر گرایش انسان به آلهه و اربابِ ادّعایى و پندارى بود؛ آن را تغییر داد و مظهر ارادت انسان به مرکز عالم وجود - یعنى حضرت حق متعال و وجود مقدّس پروردگار - قرار داد. ظاهر را نگه داشت و باطن را عوض کرد. اسلام در بسیارى از مواقع، با سنّتها این کار را مىکند. مردم ما عینِ همین کار را با نوروز کردند؛ نوروز را نگه داشتند و محتواى آن را عوض کردند. نوروز در ایران، جشنى در خدمت حکومتهاى استبدادىِ قبل از اسلام بود! به همین خاطر است که «نوروز باستانى»، «نوروز باستانى» مىگویند! «نوروز»اش خوب است، ولى «باستانى»اش بد است! «باستانى» یعنى اینکه همهى این جشنهاى دورهى سال - مثل جشن «نوروز»، یا جشن «مهرگان»، یا جشنهاى دیگرى نظیر «خردادگان»، «مردادگان» و جشنهاى گوناگونى که قبل از اسلام بوده است - در خدمت حکومتهاى استبدادى و سلطنتهاى پوسیدهى دوران جاهلیت ایران بود! محتواى نوروز، محتواى مردمى و خدایى نبود؛ توجّه و ارادت به حضرت حق در آن نبود؛ جهات عاطفى و انسانى و مردمى در نوروز نبود! ملت ایران نوروز را نگه داشتند؛ اما محتواى آن را عوض کردند. این محتواى امروز نوروز ایرانى، غیر از محتواى باستانى است. نوروز براى ملت ما، امروز عبارت است از اوّلاً : توجّه مردم به خدا. اوّلِ تحویلِ سال که مىشود، مردم دعا مىخوانند، «یا محوّل الحول والاحوال» مىگویند، آغاز سال را با یاد خدا شروع مىکنند، توجّه خود را به خدا زیاد مىکنند. این، ارزش است. ثانیاً نوروز را بهانهاى براى دید و بازدید و رفع کدورتها و کینهها و محبّت به یکدیگر قرار مىدهند. این همان برادرى و عطوفت اسلامى و همان صلهى رحم اسلام است؛ بسیار خوب است. ضمناً نوروز را بهانهاى براى زیارت اعتاب مقدّسه قرار مىدهند؛ به مشهد مسافرت مىکنند - که همیشه یکى از پرجمعیتترین اوقات سال در مشهد مقدّس، اوقات عید نوروز بوده است - این بسیار خوب است. پس مىبینید که نوروز را نگه داشتند، محتواى آن را که غلط بود، به محتواى صحیح و درست تبدیل کردند. این هنر ملت ایران و ذوق و سلیقهى ایرانى مسلمان است. ما عید نوروز را از دیدگاه کسانى که با اسلام سر و کار دارند، تأیید مىکنیم. عید نوروز، چیز خوبى است. وسیلهاى است که با آن دلها شاد مىشود، انسانها با یکدیگر ارتباط برقرار مىکنند، صلهى رحم و صلهى احباب مىکنند؛ چون دوستان و رفقا هم مثل ارحام، احتیاج به صله دارند. انسان باید با ارحام صله کند، باید با دوستان و رفقا هم صله کند؛ یعنى ارتباط برقرار کند. این، ارتباط عید نوروز است که بسیار خوب است(8).

پرسش: ایرانیان عید را نسل اندر نسل از پیامبران و طبق حدیثى از امام باقر، از حضرت آدم(ع) به ارث برده‏اند. این درسته؟

پاسخ: بنده سند یا منبعی برای این مطلب یافت نکرده ام،برخی ها می گویند چنین روایاتی از امام باقر(ع) نقل شده است،ولی هیچ منبعی برای این سخن خود نقل نکرده اند،لذا از آنجایی که سندی برای این روایت نیافته ایم و بنابر آنچه که در مورد زمان آغاز عید نوروز ذکر کرده ایم،پذیرش این روایت با مشکل مواجه خواهد شد. پی نوشتها: 1- يعقوبي، ابن واضح؛ تاريخ يعقوبي، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، تهران، علمي و فرهنگي، 1371، چاپ ششم، ج1، ص 117. 2- مسعودي، علي بن حسين؛ مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاينده، تهران، علمي و فرهنگي، 1374، ج1، ص 218. 3- مسعودي، علي بن حسين؛ التنيه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاينده، تهران، علمي و فرهنگي، 1365، چاپ دوم، ص 196. 4- فردوسي، ابوالقاسم؛ شاهنامه فردوسي، تهران، بروخيم، 1314، ج1، ص 26-25. 5- عاملي، شيخ حر؛ وسائل الشيعه، قم، آل البيت (عليهمالسّلام)، 1409، ج8، ص 173. 6- حلي، ابن فهد؛ مهذب البارع، قم، جامعه مدرسين، 1407، ج1، ص 191. 7- مجلسي، محمدباقر؛ بحارالانوار، بيروت، مؤسسه الوفاء، 1404، ح56، ص 101 8- گزیده ی سخنرانی رهبر انقلاب درباره ی نوروز در صحن مطهر حضرت ثامن الحجج، امام رضا(ع) دربارهی نوروز

لينك بحث اصلي : http://www.askquran.ir/showthread.php?t=26020