علماء و بیداری اسلامی

نقش علماء در بیداری اسلامی و برای آینده اسلام چیست؟

بی شک بیداری اسلامی مرهون آشنایی با تعالیم حیات بخش اسلام است و این آشنایی نیز جز به راهنمایی علما تحقق نخواهد یافت. با نگاهی اجمالی به تاریخ اسلام و فراز و فرودهای تمدن اسلامی می یابیم که در این میان بیشترین نقش را عالمان دینی ایفا نموده اند؛ چه آن جا که حرکتی رو به شتاب مشاهده گشته، و چه در زمان هایی که افول تمدن اسلامی بوده است. در قرن اخیر، انقلاب اسلامی ایران نقطۀ عطفی در بیداری اسلامی به شمار می آید، بیداری ای که به رهبری عالمی الهی شکل پذیرفت و بنای پوشالین طاغوت را در هم شکست و روح امیدی بر پیکره جهان اسلام دمید که بعد از سی سال آثار آن در میان ملت های مسلمان دیده می شود. رهبر معظم انقلاب در بيان اهميت ويژه‌ نقش و جايگاه علما در بيداری اسلامی فرمودند: «ايجاد يک فكر، گفتمان و جريان فكرى در جامعه، به دست خواص جوامع و انديشمندان جامعه است؛ علما می توانند فكر ملت ها را به سمتى هدايت كنند كه مايه‌ نجات ملت ها شود؛ روايتى است از رسول مكرم اسلام، حضرت محمد بن‌ عبدالله (صلی الله علیه و آله) ، كه می فرمايد: «لا تصلح عوام هذه الأمه الّا بخواصها قیل يا رسول الله و من خواصّها قال العلماء و...»؛ اصلاح توده‏ ى مردم، به اصلاح زبدگان و نخبگان هر كشور و جامعه بستگى دارد. از پيغمبر پرسيدند زبدگان چه كسانى هستند؟ فرمود: دانشمندان، روشن‏فكران، آگاهان، امرا و زمامداران ... . اول علما را ذكر كرد، بعد چند دسته‌ى ديگر. بنابراين روحانيت در هر كشورى می توانند سر رشته‌دار حركت مردم شوند».(1) علما زمانی می توانند در جهان اسلام تاثیر گذار باشند که اولا خود به شکل صحیح با قرآن و سنت و تعالیم اسلامی آشنایی یافته باشند، با اصول و ضوابط کلامی و فقهی و حدیثی سایر فرق فقهی و کلامی اسلامی آشنا بوده باشند، امت اسلامی را پیکره ای واحد بدانند، و مشکلات اصلی جهان اسلام را شناخته باشند، و خود مستقل از دولت هایشان باشند و مزد بگیر حکّام و اجرا کننده دستورات آنان نباشند. در این صورت عالم یک مذهب، رهبریش از حدود مذهب خود فراتر خواهد رفت و رهبری او پیکره جهان اسلام را فرا خواهد گرفت؛ هم چنان که این امر در مصلحان تشیّع نمود خاص داشته و در قرن اخیر نیز در رهبری امام امت (رضوان الله تعالی علیه) و خلف شایسته ایشان مشاهده می گردد. در غیر این صورت امت اسلامی امتی مفترق خواهد شد و در گیری و نزاع مذاهب سرتاسر آن را فرا خواهد گرفت و در نتیجه مسلمانان اسیر اهداف سلطه گران واقع خواهند شد که نمود کامل این حرکت را در تفکر و عملکرد وهابیت مشاهده می شود، تفکری که مشکل اصلی خویش را تفکرات غیر همسوی فرق اسلامی دیگر می بینند و لذا لبۀ تیز شمشیر خویش را به سمت آن ها گرفته است. مقام معظم رهبری (دام ظله) در این رابطه می فرمایند: «چقدر جاى دريغ و افسوس است كه ذهن متفكّر اسلامى‏ كه براى عزّت مسلمين و برافراشتن پرچم اسلام بايد قلم بزند و تلاش كند، به دنبال مسائل اختلافى، ايجاد اختلاف، ايجاد دعوا و خلأ بين مسلمين برود، قلم بزند و كار كند؛ يكى را متّهم و يكى را از دين خارج نمايد! علما در اين زمينه، براى انجام وحدت‏ و فراهم كردن مقدّمات وحدت وظيفه‏ بزرگى دارند؛ نه فقط علماى يك طرف، بلكه علماى هر دو طرف».(2) و در جای دیگری فرمودند: «...علماى اسلامى بايد كوشش كنند. فقها و متكلمين و فلاسفه‏ اسلامى بنشينند آراء را با يكديگر تطبيق كنند و آن ها را در مجموعه ‏هايى جمع نمايند تا نظرات فِرَق مختلف اسلامى در مجموعه‏ واحد و با نگاه مساعد به يكديگر، در اختيار همه‏ مسلمين قرار بگيرد. اين، از جمله كارهاى بسيار لازم و ضرورى است و اميدواريم كه همتِ صاحب‏ همتان، اين كار را به انجام برساند».(3) ایشان در جای دیگری می فرمایند: «برادران عزيز! امروز فرصت عظيمى در اختيار روحانيت است. در طول تاريخ، بعد از زمان رسول اكرم (صلّى الله عليه و آله و سلّم) تا امروز، هيچ ‏وقت چنين فرصتى در اختيار دعات دين نبوده است. دعوت‏ كنندگان دين، چه زمانى چنين فرصتِ به اين مغتنمى را در اختيار داشته‏ اند؟ فرصت عظيم و عزيزى است. ما امروز به عنوان مبلّغان دين، بايد بتوانيم يک نقش كارآمد و ماندگار ايفا كنيم. خداى متعال از ما سؤال مى‏ كند و اين وظيفه ‏ى ماست و بايد خودمان را آماده كنيم. امروز ملت ها به احكام اسلامى‏ نياز دارند. امروز حتّى ملت هاى غير مسلمان، به احكام اسلامى نياز دارند؛ چه برسد به ملت هاى مسلمان. اين ملت هايى كه مى‏ بينيد پشت شان زير بار قدرت هاى بزرگ خم شده و زجر مى‏ كشند، به‏ خاطر دورى از اسلام است. بيدارى‏ اسلامى، ملت ها را نجات خواهد داد. به همين خاطر است كه امروز هوشمندترين انسان ها در كشورهاى مختلف، به خط اسلام همان راهى كه قرآن به آن ‏ها نشان مى ‏دهد رو آورده ‏اند؛ چون راه عزت و راه نجات است. در حال حاضر، دنياى اسلام با تمام وجود، به نقشى كه ممكن است امروز معممان و روحانيون و علما و گويندگان و وعاظ و طلاب علوم دينيه و ائمه‏ جماعت و همه‏ ملبسان به لباس تبليغ و دعوت و دين ايفا كنند، نيازمند است.(4)

ـــــــــــــــــــــــ

(1) بيانات مقام معظم رهبری در ديدار شركت‌كنندگان در اجلاس جهانی اساتيد دانشگاه‌هاى جهان اسلام و بيدارى اسلامى، مورخ ۱۳۹۱/۰۹/۲۱.

(2) آيت ‏اللّه العظمى سيد على خامنه‏ اى، بيانات، 25 جلد، بیانات سال 1374.

(3) آيت‏ اللّه العظمى سيد على خامنه‏ اى، بيانات، 25 جلد، بیانات سال 1368.

(4) آيت ‏اللّه العظمى سيد على خامنه ‏اى، بيانات، 25 جلد، بيانات سال‏ 1369.

http://http://www.askquran.ir/showthread.php?t=35900&p=804806&viewfull=1#post804806