صله رحم و یاد خدا
آيا ديد و بازديد كه در آن ياد خدا نباشد هم حكم صله ارحام را دارد؟
فلسفه صله رحم، زنده نگه داشتن روح دوستى و انسجام اخلاقی و اجتماعى، خوش بینى و تقویت روح خیرخواهى در انسان نسبت به خویشان است. مقصود از ارحامی که باید مورد صله قرار بگیرند، پدر و مادر و پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها، برادران و خواهران و فرزندان شان، عمو و عمه و دایی و خاله و فرزندان شان هستند؛ و مقصود از صله رحم که اسلام فرموده، آن است که انسان از حال خویشان مطلع باشد. اگر مشکلى دارند، در حد توان حل کند. لازمه این کار آن نیست که حتما به خانه افراد بروند، بلکه اگر به وسیله تلفن و نامه هم از حال آن ها با خبر شوند، کافى است. در حدیثى نقل شده که «صلوا ارحامکم و لو بالسلام»؛ صله رحم کنید، گر چه با یک سلام کردن باشد.(1) بنابر این قطع رحم جایز نیست، اما صله رحم نیاز به ارتباط نزدیک داشتن نیست. صله رحم با تمام آثار و فواید دنیوی و اخروی زیادی که دارد در برخی مواقع استثنائاتی هم دارد که بستگی به شرایط افراد دارد، از جمله؛ حضور در مجالسی که افراد حاضر در آن آشکارا گناهان مى کنند و رفتن به خانه آن ها موجب آلودگی به گناه و اثر پذیری از گناه آن ها در اعضای خانواده یا خود فرد باشد، در این گونه موارد لازم است که رفت و آمد قطع شود ولی صله رحم با تلفن و احوال پرسی ادامه یابد. با توجه به این نکته، اگر مراد شما از این فقدان یاد خدا در دید و بازدید، این است که مجلس گناه است، طبق آن چه در بالا آمد عمل کنید. و اگر منظور آن است که مجلس گناه نیست، باید بدانید از نظر قرآن، یاد خدا تنها نماز و روزه نیست، بلکه دایره آن چنان گسترده است که همه امور اجتماعی را در بر می گیرد. یکی از این امور اجتماعی صله رحم است. همین که انسان به دیدار خویشان خود برود باعث می شود که از حال آن ها، مشکلات و ناراحتی های آن ها با خبر شود و همین امر سبب می شود که انسان برای حل مشکل آن ها به تکاپو بیفتد و گره ای را از مشکل آن ها بگشاید، و در واقع حل شدن مشکل یک خانواده و سعادت و سلامت آن، سعادت اجتماع را نیز به دنبال خواهد داشت؛ و این چیزی جز یاد خدا نیست.
ــــــــــــــــــــــــ
(1) علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بيروت - لبنان، 1404 هجرى قمری، ج 74، ص 162.
