جزو عمر انسان محسوب نمی شود
در روایت داریم که مدت زمانی که در سفر زیارت آقا ابی عبدالله (علیه السلام) هستیم جزء عمر محسوب نمی شود. در روایت دیگری داریم که مدت زمانی که سر سفره غذا نشسته ایم جز عمر محسوب نمی شود. چگونه می توان بین این دو موضوع که یکی مادی و دیگری معنوی است جمع کرد؟ ــ روایت اول: «عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ وَ جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ ع يَقُولَانِ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى عَوَّضَ الْحُسَيْنَ ع- مِنْ قَتْلِهِ أَنْ جَعَلَ الْإِمَامَةَ فِي ذُرِّيَّتِهِ- وَ الشِّفَاءَ فِي تُرْبَتِهِ وَ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ- وَ لَا تُعَدَّ أَيَّامُ زَائِرِيهِ جَائِياً وَ رَاجِعاً مِنْ عُمُرِهِ... .»؛ محمد بن مسلم گوید: از امام باقر و امام صادق (علیهماالسلام) شنیدم که می فرمودند: خدای متعال در برابر شهادت [امام] حسین (علیه السلام)، [مقام] امامت را در فرزندانش، و شفا را در تربتش، و اجابت دعا را کنار قبر شریفش قرار داد، و روزهایی که زیارت کنندگانش به زیارتش می آیند و بر می گردند را هم از عمرشان حساب نمی کند.(1) ــ روایت دوم: «عَنِ الصَّادِقِ ع قَالَ أَطِيلُوا الْجُلُوسَ عَلَى الْمَوَائِدِ فَإِنَّهَا سَاعَةٌ لَا تُحْسَبُ مِنْ أَعْمَارِكُم»؛ از امام صادق (علیه السلام) روایت شده که فرمود: نشستن سر سفره را طولانى كنيد كه آن مقدار كه سر سفره هستيد از عمر شما حساب نمی شود.(2) توضیح مطلب: مطابق روایات، در قیامت از پنج چیز سؤال می شود؛ عمر و جوانی و منبع و مصرف مال و دانش؛ «وَ قَالَ لَا تَزِلُّ قَدَمُ عَبْدٍ يَوْمَ الْقِيَامَةِ حَتَّى يُسْأَلَ عَنْ خَمْسِ خِصَالٍ عَنْ عُمُرِهِ فِيمَا أَفْنَاهُ وَ عَنْ شَبَابِهِ فِيمَا أَبْلَاهُ وَ عَنْ مَالِهِ مِنْ أَيْنَ اكْتَسَبَهُ وَ فِيمَا أَنْفَقَهُ وَ عَنْ عِلْمِهِ مَا ذَا عَمِلَ فِيمَا عَلِم»؛ پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) فرمودند: در روز قيامت كسى از بندگان قدم از قدم بر نمى دارد، تا اين كه پنج چيز از او بپرسند؛ از عمرش كه در چه چيز آن را گذرانده، و از جوانيش كه در چه راهى تباه شده، و از مالش كه از كجا به دست آورده، و در چه راهى مصرف كرده، و از دانشش كه چرا به آن عمل نكرده!.(3) مطابق این روایت، از عمر آدمی بازخواست می شود که چطور گذرانده شده؛ در این میان، دست کم دو مورد، از این حسابرسی و بازخواست عمر استثنا شده: 1- زمان رفت و برگشت برای زیارت مرقد مطهر آقا امام حسین (علیه السلام) 2- زمانی که انسان سر سفره غذا نشسته. درباره زیارت آقا امام حسین (علیه السلام)، ثواب ها و پاداش ها و آثار فراوانی در روایات آمده(4)، یکی از این این آثار این است که خدای متعال به برکت شهادت ایشان، مقدار عمری که زائرینش صرف می کنند تا به زیارت مرقد مطهر ایشان مشرف شوند و بعد هم به خانه هایشان برگردند را مورد حساب و بازخواست عمر قرار نمی دهد. اما در مورد سفره غذا، خدای متعال که بهترین سخاوتمند و برترین کریم عالم است، به لطف و کرمش، عمر بندگانی که بر خوان رحمتش نشسته اند و از نعمت غذایش تناول می کنند را هم از حساب و کتاب عمر و بازخواست آن معاف نموده است. تخفیف اول مربوط به امور معنوی است و تخفیف دوم هم مربوط به امور مادی؛ بین این دو مورد هم هیچ تنافی و تضادی وجود ندارد بلکه نشان از گستردگی لطف و رحمت حق تعالی دارد که می خواهد به بهانه های گوناگون _چه در امور مادی و چه در امور معنوی_ دست بندگانش را بگیرد و به سوی خود معطوف نماید؛ و الحمد لله رب العالمین.
ـــــــــــــــــــــــــ
(1) بحار الأنوار، ج 44، ص 221.
(2) مكارم الأخلاق، ص 141.
(3) إرشاد القلوب، ج 1، ص 15.
(4) برای اطلاع می توانید به کتاب شریف کامل الزیارات، صفحه 132 به بعد مراجعه فرمایید.
