ثروتمندان بی نماز
آیا مشاهده ثروتمندان بی نماز، پایبندی انسان را به اصول دینی و اخلاقی سست نمی کند؟
وقتی چنین انسان هایی را در جامعه می بینیم، در حالی که نعمت فراوان دارند ولی بندگی خدا را نمی کنند، پی به حکمت الهی می بریم که خداوند در قرآن نیز بدان اشاره فرموده و آن حکمتِ استدراج است، استدراج یعنی مهلت دادن برای گناه، و فراموش کردن استغفار برای آن گناه؛ به عبارتی از تحت رحمت الهی خارج شدن است، که احادیث فراوانی از سخنان معصومین بدان اشاره دارد. یعنی آن قدر این بنده بی معرفت شده که خدا دیگر با بلاء و مصیبت او را متوجه خودش نمی کند، بلکه نعمت به او می دهد تا مشغول آن شود و مست گردد، تا طرف خدا نیاید و توفیق استغفار از او سلب گردد. به خدا پناه می بریم از این که مورد قهر الهی واقع شویم. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: هنگامی که خداوند بخواهد به بنده ای خیر برساند، اگر گناهی کرد، بلافاصله به گرفتاری ای دچارش می کند و با استغفار، خدا را مجددا یاد می کند و هنگامی که خدا بخواهد به بنده ای شر برساند (البته بخاطر اعمالی که خود بنده انجام داده) اگر بنده گناهی کرد، بلافاصله نعمتی به او می دهد تا استغفار الهی را فراموش کند و مشغول آن نعمت گردد و این همان گفته خداوند در قرآن است که می فرماید: به زودی به آن ها مهلت گناه می دهیم، از آن جایی که نمی دانند. یعنی هنگام معصیت به آن ها نعمت می دهیم: "قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ خَيْراً فَأَذْنَبَ ذَنْباً أَتْبَعَهُ بِنَقِمَةٍ وَ يُذَكِّرُهُ الِاسْتِغْفَارَ وَ إِذَا أَرَادَ بِعَبْدٍ شَرّاً فَأَذْنَبَ ذَنْباً أَتْبَعَهُ بِنِعْمَةٍ لِيُنْسِيَهُ الِاسْتِغْفَارَ وَ يَتَمَادَى بِهَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ» بِالنِّعَمِ عِنْدَ الْمَعَاصِي."(1) البته گمان نشود که هر جا و هر شخصی نعمتی فراوان داشت، مورد غضب الهی واقع شده و استدراج صورت گرفته، بلکه اگر این نعمت ها به همراه شکر و سپاس گزاری از خدا باشد، نعمت واقعی است و سبب رشد و تکامل خواهد بود؛ زیرا در حدیث داریم که عمر بن يزيد می گويد: به امام صادق (عليه السّلام) عرض كردم: من از خداى عز و جل مال خواستم به من روزى كرد و باز از او فرزند خواستم، به من روزى كرد، و از او خواستم به من منزل دهد، روزى كرد، می ترسم از اين كه اين استدراج باشد، (امام علیه السلام) فرمود: برای خدا با سپاس گزارى استدراج نيست: «عَنْ عُمَرَ بْنِ يَزِيدَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّي سَأَلْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ يَرْزُقَنِي مَالًا فَرَزَقَنِي وَ إِنِّي سَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ يَرْزُقَنِي وَلَداً فَرَزَقَنِي وَلَداً وَ سَأَلْتُهُ أَنْ يَرْزُقَنِي دَاراً فَرَزَقَنِي وَ قَدْ خِفْتُ أَنْ يَكُونَ ذَلِكَ اسْتِدْرَاجاً؛ فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ مَعَ الْحَمْدِ فَلَا».(2)
ـــــــــــــــــــــــــ
(1) الكافی (ط - الإسلامية)، ج 2، ص 452.
(2) الكافی (ط - الإسلامية)، ج 2، ص 97.
