توبه موثرتر است یا تقوا پیشگی
سلام آیا توبه موثرتر است یا تقوا پیشگی؟ چرا؟ آیا در قرآن به این مطلب اشاره شده است ؟
در مورد پرسش شما عرض کنم که در حدیثی می باشد که امام علی(ع) می فرماید: «ترک الخطئیة اسیر من طلب التوبه: ترک گناه آسان تر از توبه کردن است.»(1 ) و این روایت نشان میده که توبه کردن خیلی هم آسان نیست و حتی از ترک گناه هم سختتر است. امیرمؤمنان، امام علی علیه السلام در باره حقه های شیطان می فرماید: «و یمنیه التّوبة لیسوفها اذا (حتّی) هجمت منیته علیه اغفل ما یکون عنها»؛ (شیطان) توبه را به صورت آرزویی در می آورد تا انسان برای انجام آن امروز و فردا کند تا آن گاه که مرگش فرا رسد و به طور کامل از آن غافل شود. اما به هر حال اکه کسی گناهی کند نباید از رحمت خدا ناامید باشد. وَ الَّذینَ إِذا فَعَلُوا فاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَ مَنْ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللَّهُ وَ لَمْ یُصِرُّوا عَلى ما فَعَلُوا وَ هُمْ یَعْلَمُونَ ( 2) و آنها كه وقتى مرتكب عمل زشتى شوند، یا به خود ستم كنند، به یاد خدا مى افتند و براى گناهان خود، طلب آمرزش مىكنند- و كیست جز خدا كه گناهان را ببخشد؟- و بر گناه، اصرار نمى ورزند، با اینكه مى دانند. در آيات قرآن هم به روشنى ارزشمندترين انسانها كسى را معرفى مى كند كه بيشتر از همه تقواى الهى داشته باشد. ان اكرمكم عندالله اتقيكم(3.) فان خير الزاد التقوى(4) ((تقوا بهترين زاد و توشه آخرت است )). پرسش: کدام کار ها باعث می شود که خداوند سئیات را به حسنات تبدیل کند.قرآن تعبیری مثل آنانی که نیکوکار شدند.حال این نیکوکاری شامل چه کارهائی می شود.؟ پاسخ : انجام بعضی از حسنات این خصوصیت را به همراه دارد که موجب می گردد بعضی از گناهان از طرف خداوند مورد آمرزش قرار گیرد و در واقع گناه به حساب نیاید. این امر حتی در بین ما هم متداول است مثل کسی که کارگر خوبی نبوده است و کار فرما از او رضایت نداشته است؛ اما در حادثه ای فرزند کارفرما را از مرگ نجات داده است. این امر موجب می گردد که کارهای ناپسند کارگر در گذشته از طرف کارفرما نادیده انگاشته شود. قرآن درباره نماز می فرماید که نماز یک نیکویی است که گناهان را از بین می برد. وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ وَ زُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ ذلِکَ ذِکْری لِلذّاکِرینَ(5) در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار; چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنهارا) از بین میبرند; این تذکری است برای کسانی که اهل تذکرند! و یا درباره ترک گناهان کبیره می فرماید: إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ نُدْخِلْکُمْ مُدْخَلاً کَریمًا(6) اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی میشوید پرهیز کنید، گناهان کوچک شما رامیپوشانیم; و شما را در جایگاه خوبی وارد میسازیم. و اما درباره تبدیل سیئات به حسنات در قرآن آمده است:إِلاّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحًا فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ کانَ اللّهُ غَفُورًا رَحیمًا(7) مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهانآنان را به حسنات مبدل میکند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است. شيخ صدوق(م380ق) در كتاب علل الشرائع روايتي را اينگونه آورده كه تبديل سيئات به حسنات مربوط به افرادي است كه نيت سوء نداشته و از روي جهل يا غفلت گناه كرده اند و همواره نيت مومنانه داشته اند؛ كساني كه ذات خود را آلوده نكرده و عملشان نيز آلوده نيست فقط گاهي، كار از دستشان خارج شده و گناه كرده و بلافاصله متوجه شده و بازگشته اند. (8) ايشان روايت ديگري را اينگونه آورده: سيئات مومنين به كفار تعلق مي گيرد چون بسياري از زمينه هاي گناه را آنان فراهم كرده اند و حسنات كفار به مومنين تعلق مي يابد چون زمينه حسنات توسط پيامبران عليهم السلام و مومنين فراهم شده است. (9) پرسش: در جائی می خواندم که شخصی نوشته بود اگر کسی گناهی انجام دهد وتوبه کند وباز گناه کند وباز توبه کند ودوباره گناه کند وباز توبه والی ماشاءالله گناه وتوبه.(البته گناهانش را نوشته بود ولی من پرده پوشی می کنم.من به شخصه تنم لرزید)این کار درست است.ما از امام معصوم امام رضا علیه السلام داریم که می فرمایند اگر کسی چنین کند خداوند را به سخره گرفته است.آیا خداوند با این همه سهل انکاری باز می بخشد؟؟؟ پاسخ: انسان بعد از ارتکاب هر گناهی هر چند کوچک باید سریعاً توبه کرده و قصد بازگشت دوباره به آن را نداشته باشیم چرا که اصرار بر گناه و تکرار آن رفته رفته بنده را از خدا دور می کند و دلش را سیاه می نماید و در این صورت است که توفیق توبه از انسان سلب می شود. گناه هر چه باشد، قابل توبه است و توبه از آن در درگاه الهي پذيرفته مي شود. به شرط آن كه توبه حقيقي باشد؛ يعني انسان از عمق دل پشيمان شده باشد و با عزمي راسخ بخواهد آن گناه را ترک کند . در اين صورت خداوند نه تنها توبه را مي پذيرد. بلكه توبه كننده واقعي را دوست دارد. توبه كه به معني پشيماني واقعي از معصيت است، هم موجب بخشش گناه شده و هم صفحه قلب را از آلودگي به گناه پاك و تيرگي را مبدّل به روشنايي مي سازد. در صورت تحقق توبه شکي نيست که خداوند آن را ميپذيرد. از روايات معصومين برميآيد كه توبه، با شكستن آن و ارتكاب دوباره گناه، باطل نميشود. امام باقر(ع) ميفرمايد: «مؤمن هرگاه توبه كند، خداوند او را ميآمرزد، پس بايد براي آينده پس از توبه و آمرزش، كار نيك كند». راوي ميگويد: عرض كردم: اگر پس از توبه و استغفار از گناهان، باز گناه كند و دوباره توبه كند. چگونه است، حضرت فرمود: «آيا باور داري كه بنده مؤمن از گناه خويش پشيمان شود و از آن آمرزش خواهد و توبه كند و خداوند توبهاش را نپذيرد؟» عرض كردم: اگر چند بار اين كار را كرد، گناه كرد و توبه، نموده چگونه است، فرمود: «هرگاه مؤمن به استغفار و توبه باز گردد، خداوند نيز به آمرزش او بر ميگردد، زيرا خداوند آمرزنده و مهربان است».(10) البته همه اين سخنان به معناي تجويز گناه بعد از توبه نميباشد، بلكه مربوط به كسي است كه توبه واقعي از گناه ميكند. تمام شرايط توبه در او (از جمله پشيماني از عمل گذشته و تصميم بر ترك در آينده) وجود دارد، اما با همه اين احوال بعد از توبه نمودن و پس از اين كه قصد واقعي داشت كه دوباره گناه نكند، باز به فتنه گناه آلوده شده است. در چنين صورتي اين گناه توبه گذشته را از بين نميبرد. توبه از هر گناهى دو ركن اساسى دارد: 1- پشيمانى بر گناه؛ 2-عزم بر ترك آن.
(1)- الکافی، ج 2، ص 451
(2)- آل عمران آیه 135
(3)- سوره حجرات ، آيه 13
(4)- سوره بقره ، آيه 197
(5)- سوره هود، آیه 114.
(6)- سوره نساء، آیه 31.
(7)- سوره فرقان، آیه 70.
(8)- شيخ صدوق،علل الشرائع،ص491.
(9)- همان،ص609.
(10)- بحار الانوار، ج 6، ص 40.
لينك بحث اصلي :http://http://www.askquran.ir/thread31641.html