بدن سوخته و عذاب قبر

افرادی که بدنشان سوزانده می شود عذاب قبرشان چگونه است؟ در پاسخ به سؤال شما گفتنی است: باید بین احکام فقهی و اعتباری و احکام حقیقی تفاوت قائل شد. احکام فقهی و احکام اعتباری که بر لیلة الدفن مترتب هست ـ مثل خواندن نماز وحشت یا نماز لیلة الدفن ـ باید حتماً شبی که میّت را دفن می کنند خوانده شود، نه شبی که از دنیا می رود. بنابراین چند شبی که میّت، دفن نشده مورد نظر نیست. اما به لحاظ حقیقی همین که فرد با حقیقت مرگ روبرو شده، وارد عالم برزخ شد، همان وقت، اولین شبی است که وارد عالم برزخ شده، چه دفن بشود چه نشود. در گذشته کسانی را که می خواستند اعدام بکنند، به صلیب یا به دار می کشیدند، به طوری که همان جا می ماندند تا از گرسنگی و تشنگی بمیرند. گاهی ممکن بود چند سال بدنشان بردار بماند. در مورد کسانی که می سوزانند نیز همان شبی که بدنشان سوزانده می شود شب اول قبرشان است، البته مسلمان را نمی سوزانند. بنابراین احکامی هم برای آنها وجود ندارد. از امام صادق (علیه السلام) سوال کردند آیا کسی که دفن نشود ـ مثلاً فردی که بدار آویخته شده؟(1) ـ فشار قبر دارد؟ آن حضرت فرمود: «همانا پروردگار زمین، خود، پروردگار هوا نیز هست. یا آن خدایى كه زمین به فرمان اوست، هوا نیز به فرمان اوست، پس خداوند عزّ و جلّ به هوا وحى می‌فرماید و هوا او را فشارى می‌دهد سخت‏تر و شدیدتر از قبر.»(2) از بیان نورانی امام صادق (علیه السلام) روشن می شود که عذاب قبر فقط اختصاص به این ندارد که فرد متوفی در قبر خاکی و در زمین دفن شود، بلکه اگر میّت در هوا و دریا و شکم درندگان و نظائر آن هم باشد در صورت استحقاق، از عذاب قبر مستثنی نیست، زیرا خداوند فقط خدای زمین نیست بلکه خدای دریا و هوا و شکم حیوانات و... نیز هست. اما حساب انسان های نیکوکردار در بین امت های دیگر و غیر مسلمان نمی تواند دلیل برداشتن کامل عذاب شب اول قبر باشد، حتی اگر از جمله "مستضعفین فی الارض" و "مرجون لامرالله" باشند. در این خصوص گفتنی است: عذاب قبر (عالم برزخ) حتی براى برخى از مؤمنان که مبتلا به برخی گناهان شده اند، نعمت است؛ زیرا در عالم برزخ، متناسب با کمیت و کیفیت گناه در عذابند. هر گاه از آن گناه پاک شدند، در عالم قیامت با پاکی وارد بهشت می گردند. آن گونه که از برخی احادیث استفاده می‌شود، فشار قبر برای برخی کیفر اعمال محسوب می‌شود. برای برخی‌، ملایم‌تر و به منزله کفاره گناهان و جبران کوتاهی‌ها است‌. امام صادق (علیه السلام) از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نقل فرمود‌: «فشار قبر برای مؤمن‌، کفاره نعمت‌هایی است که ضایع کرده است.»(3) طبق روایات دینی برخی از کارها باعث آرامش در قبر و شب اوّل ورود به برزخ می‌شود، که به مواردی اشاره می کنیم: 1ـ شهادت در راه خدا. 2ـ استواری و استقامت در خط امامت و ولایت. 3ـ امر به معروف و نهی از منکر و هدایت نمودن افراد. 4ـ اتمام رکوع و سجود. 5ـ محبّت پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام). 6ـ صلوات بر محمد و آل محمد (علیهم السلام). 7ـ زیارت امام حسین(علیه السلام). 8ـ نماز شب. 9ـ احیای شب بیست و سوم ماه رمضان و شب زنده‌داری آن و مشغول شدن به نماز، استغفار و تلاوت قرآن. 10ـ خواندن تلقین برای میت. 11ـ خواندن برخی دعاها، ذکرها و سوره‌ها، از جمله خواندن سوره تکاثر موقع خوابیدن و خواندن سوره نساء در هر جمعه و تلاوت سوره «ن والقلم» در نمازهای واجب و مستحب و خواندن سوره ملک. 12- از امیر المؤمنین روایت شده که یکی از خواص تربت سید الشهدا (علیه السلام) (و خواندن نماز بر آن) در امان بودن از عذاب قبر است. 13- و ...(4)

_______________

(1) یا در دریا غرق شده؟ یا سوزانده شده و خاکسترش در هوا یا دریا رها گشته است؟ یا توسط حیوانات بلعیده شده؟ و نظائر آن ... .

(2) من لا یحضره الفقیه، ترجمه غفارى، ج 1، ص 279.

(3) علامه مجلسی، بحارالانوار، مؤسسه الوفا، بیروت، 1404 ه ق، ج 6، ص 221، ح 16.

(4) برای مطالعه بیشتر ر.ک: مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی، چه عواملی پاسخ گفتن در قبر را آسان یا سخت می کند؟

برای مشاهده مطلب در تاپیک اصلی کلیک فرمائید