بخشش گناهان

از كجا مى توان فهميد كه خدا گناهان ما را بخشيده است؟
خدای متعال راه اصلاح را به سوی انسان بازگذاشته، تا اگر به مسیر نابودی خویش رفته، بتواند آن را اصلاح کند و سعادت ابدی خویش را نجات دهد. قرآن کریم و پیشوایان دینى (علیهم السلام) در موارد فراوانى، ما را به توبه و ترک گناه دعوت نموده ‏اند و یأس و ناامیدى از رحمت خداوند را از گناهان بزرگ شمرده و ما را از آن بر حذر مى ‏دارند. حقیقت توبه و استغفار چیزى جز پشیمانى از گناه گذشته و عزم و تصمیم بر ترک آن در آینده نیست و اگر این حالت براى کسى پیش آمد، این نشانه توبه واقعى است و پذیرفته شدن توبه واقعى حتمى مى‏ باشد. پس ما باید سعى کنیم توبه و استغفارمان حقیقى باشد. «قُلْ یا عِبادِیَ الَّذینَ أَسْرَفُوا عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیم؛(1)(بگو اى پیامبر(: اى بندگانم كه با گناه و نافرمانى بر نفس خود اسراف كرده ‏اید، هرگز از رحمت خدا ناامید نشوید. البته خدا (به وسیله توبه و بازگشت) همه گناهان شما را خواهد بخشید كه او خدایى بسیار آمرزنده و مهربان است» امیرالمؤمنین(ع) فرموده اند: «در تمام قرآن آیه‌ای گسترده تر از این آیه نیست »).2( بعد از گناه باید به دامان خدا چنگ زد! و متضرعانه از او عذر خواست. ناامیدی مثل آن است که کسی در آب افتاده و علیرغم مهارت در شنا، به دلیل ترس از غرق، جان خود را تباه کند: «لا تَیْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لا یَیْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْكافِرُونَ(3( از رحمت خدا مأیوس نشوید كه تنها گروه كافران، از رحمت خدا مأیوس مى ‏شوند» توبه حقیقی نه تنها عذاب اخروی را رفع می‌كند، بلكه گناهكار توبه كننده را "محبوب" خدا می‌سازد! «اِنّ الله یحبّ التوابین(4( خداوند توبه كنندگان را دوست می‌دارد» كسی كه دوست و محبوب خدا شد، خدا عزیزش می‌كند؛ همه گناهان كبیره و صغیره او را می‌بخشد، چنان كه پیامبر فرمود:«التائب من الذنب كمَن لا ذنب له(5(كسی كه از گناه توبه كند (خداوند همه گناهان او را می‌آمرزد و) همانند كسی می‌شود كه هیچ گناهی نكرده است» خدای متعال، بخشندگی را به اوج می رساند، تا آن جا که همان زشتی را به حسنه تبدیل می کند: «إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحیماً(6(مگر كسانى كه توبه كنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، كه خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل مى ‏كند و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است!» «وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صالِحاً وَ آخَرَ سَیِّئاً عَسَى اللَّهُ أَنْ یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ(7(و گروهى دیگر، به گناهان خود اعتراف كردند و كار خوب و بد را به هم آمیختند امید مى ‏رود كه خداوند توبه آنها را بپذیرد به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!» اگر انسان با تمام شرايطي كه در متون ديني آمده است توبه كند خداوند گناهان او را مي بخشايد.دربحث پذيرش توبه آنچه اهميت دارد وجود شرايط است . پس خداوند گنه‏کاران را به درگه خویش دعوت مى ‏کند. البته بعد از توبه لازم است اگر از حقوق خدا یا حقوق مردم چیزى بر ذمه انسان باقى مانده است ادا کند؛ یعنى، نماز و روزه ‏هایى را که ترک کرده قضا نماید و اگر چیزى به مردم بدهکار است پرداخته و یا رضایت آنان را تحصیل کند. امام باقر عليه السلام به محمد بن مسلم چنين مى ‏فرمايد: وقتى كه مؤمن توبه مى ‏كند، گناهان قبل از توبه ‏اش بخشيده مى ‏شود، پس او بايد براى بعد از توبه عمل كند. ولى آگاه باشيد بخدا قسم اين مزيت فقط براى اهل ايمان است . راوى مى ‏گويد: عرض كردم اگر بعد از توبه و استغفار گناه كرد و آنگاه دوباره توبه نمود چه؟ فرمود: آيا گمان مى‏ كنى اگر بنده مؤمن از گناه خود پشيمان شود و استغفار و توبه كند خدا توبه ‏اش را نمى ‏پذيرد؟ عرض كردم: او چندين بار اين كار را كرده، گناه مى ‏كند سپس توبه و استغفار مى ‏نمايد . فرمود: هر گاه بنده با توبه و استغفار برگردد خدا با مغفرت و بخشش بر مى ‏گردد، خدا بخشنده و مهربان است، توبه را مى ‏پذيرد، و سيئات را مى ‏بخشد(8( امام صادق)عليه السلام(مي فرمايد: همانا خدای عزوجل وقتی بنده مومنش توبه کند شاد می شود مانند کسی که چیزی گم کرده و بعد گمشده اش را پیدا کند و خوشحال شود(9( حال با توجه به مقتضاي بحث مواردي را در مورد شرايط توبه ذكر مي كنم: مهمترين شرايط توبه عبارت است از : (1)- پشيماني و ندامت از صميم قلب و تصميم بر عدم ارتكاب دوباره (2)-استغفار و طلب بخشش (3)-تصميم قاطع بر جبران گذشته و اداي حقوق، خصوصا اگر حق الناس باشد سید رضی علیه الرحمه در نهج البلاغه آورده است که روزی شخصی در نزد امیر المومنین (بدون توجه قلبی) بر زبانش جمله استغفر الله جاری گردید. امام از این بی توجهی و استخفاف این کلمه توسط آن مرد بر آشفت و فرمود مادرت به عزایت بنشنید آیا میدانی استغفار چیست ؟؟؟ استغفار درجه علیین است که بر شش معنا(ی عملی) استوار است: (1)-پشیمانی از گذشته (درجه اول توبه و انابه پشیمانی از اعمال گذشته است) (2)-عزم راسخ بر ترک کردن گناهان و عدم برگشت به آنها اصلا و ابدا (3)-اگر آن گناه از حقوق الناس بوده بصورت کامل توفیه گردد به طوری که اگر خدا را ملاقات کردی هیچ حقی از بندگانش بر تو نباشد (4)-تمام فرائض (نمازهای واجب روزهای واجب و ... ) بصورت کامل بجا بیاوری و حقش را ادا کنی (5)-تمام گوشت هایی که در ایام گناه و بواسطه گناه بر بدنت روئیده است را ذوب کنی بوسیله حزن و اندوه فراوان تا آنجایی که پوستت به استخوانت بچسبد و از دوباره بین آنها گوشت بروید (6)-سختی عبادت را بر جسمت بچشانی همانطور که شیرینی گناه را چشیده بود بعد از طی این مراحل می توانی بگویی استغفر الله(10( رسول اكرم صلى الله عليه و آله مي فرمايند:نشانه توبه كننده چهار است: عمل خالصانه براى خدا، رها كردن باطل، پايبندى به حق و حريص بودن بر كار خير(11).

ــــــــــــــــــــــــــــــ

(1) زمر/53.

(2) تفسیر نور الثقلین، ج‏4، ص491 ، نويسنده/ العروسى الحويزى، عبد على بن جمعة ، محقق / مصحح رسولى محلاتى، هاشم‏ ، ناشر اسماعيليان‏ ، مكان چاپ قم‏ ، سال چاپ 1415 ق‏ ، نوبت چاپ چهارم.

(3) یوسف/87.

(4) بقره/222.

(5) سفینة البحار، ج 1، ص 127، ماده توبه.

(6) فرقان/70.

(7) توبه/102.

(8)اصول کافی جلد 2 صفحه 434 ، نويسنده كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق‏ ، محقق / مصحح غفارى على اكبر و آخوندى، محمد، ناشر دار الكتب الإسلامية ، مكان چاپ تهران‏ ، سال چاپ 1407 ق‏ ، نوبت چاپ چهارم.

(9) اصول کافی جلد 4 صفحه 169.

(10) نهج البلاغة( للصبحي صالح) ، ص549 ، نويسنده شريف الرضى، محمد بن حسين‏ ، محقق / مصحح فيض الإسلام‏ ، ناشر هجرت‏ ، مكان چاپ قم‏ ،سال چاپ 1414 ق‏ ، نوبت چاپ اول.

(11) تحف العقول، ص 20 ، نويسنده ابن شعبه حرانى، حسن بن على‏ ، محقق / مصحح غفارى، على اكبر ، ناشر:جامعه مدرسين‏ ، مكان چاپ قم‏ ، سال چاپ 1404 / 1363 ق‏ ، نوبت چاپ دوم.

لینک بحث اصلی :http://http://www.askquran.ir/thread33007.html#post567006