چگونه می‌توان نسبت به دین و اعتقادات به درجة یقین و اطمینان رسید؟

"یقین‌" در مقابل شک قرار دارد و به معنی وضوح و ثبوت چیزی آمده است‌. و طبق اخبار معصومین‌:، به مرحلة عالی ایمان‌، "یقین‌" گفته می‌شود. قرآن کریم‌، برای یقین مراتبی بیان نموده است‌: 1. علم الیقین‌: به واسطة آن انسان از دلایل مختلف به چیزی ایمان می‌آورد، مانند کسی که با مشاهدة دود، ایمان به وجود آتش پیدا می‌کند: "ثُم‌َّ کَلاّ سَوف‌َ تَعلَمون # کَلاّ لَو تَعلَمون‌َ عِلم‌َ الیَقین‌; (تکاثر/102،4ـ5) باز چنان نیست که شما می‌پندارید، به زودی خواهید دانست‌. چنان نیست که شما خیال می‌کنید، اگر شما علم الیقین ]به آخرت‌[ داشتید ]به سراغ این موهومات و تفاخرها نمی‌رفتید[." 2. عین الیقین‌: در این مقام‌، انسان به مرحلة مشاهده می‌رسد و با "چشم‌" آتش را مشاهده می‌کند: "ثُم‌َّ لَتَرَوُنَّها عَین‌َ الیَقین‌; (تکاثر/102،7) سپس ]با ورود در آن‌[ آن را به عین الیقین مشاهده خواهید کرد." در حقیقت در این دو مقام‌، انسان می‌تواند از طریق حواس ظاهری عقل و دل‌، در محیط اطراف خود مطالعه کند، و از مطالعة جهان هستی به وجود خداوند متعال یقین حاصل نماید. 3. حق الیقین‌: این بالاترین مرحلة یقین است‌، همانند کسی که وارد در آتش شود و سوزش آن را لمس نماید و به صفات آتش متصف گردد. این مقام فقط برای خاصان و بعد از تزکیه نفس حاصل می‌شود و به واسطة آن چشم دل به حقایق عالم باز می‌شود. در روایات دربارة یقین می‌خوانیم که امام باقر7 فرمود: "ایمان‌، یک درجه از اسلام بالاتر است و تقوا یک درجه از ایمان بالاتر و یقین یک درجه برتر از تقوا است‌" سپس افزود: "در میان مردم چیزی کمتر از یقین تقسیم نشده است‌" راوی‌، دربارة یقین سؤال کرد، حضرت فرمود: "حقیقت یقین توکل بر خدا و تسلیم در برابر ذات پاک او و رضا به قضای الهی و واگذاری تمام کارهای خویش به خدوند است‌"( بحارالانوار، علامه مجلسی‌; ج 70، ص 138، ح 4، نشر مؤسسة الوفأ. ) برای این که در مسائل اعتقادی از یقین کافی برخوردار شویم باید: 1. در گرفتاری‌ها صبر و شکیبایی کرد: امام علی‌در این باره می‌فرماید: "شکیبایی‌، نخستین لازمة یقین است‌" 2. در کارها اخلاص داشت‌: امام علی‌فرمود: "ای بندگان خدا، بدانید که اندک ریا شرک است و اخلاص در عمل یقین است‌" 3. زهد ورزیدن‌: از همین امام‌رسیده است که فرمود: "زهد، شالوده یقین است‌" 4. توکل ورزیدن‌: در روایت دیگر می‌فرماید: "حقیقت یقین‌، در توکّل است‌" 5. خشنودی به قضای الهی‌: در روایت دیگر در این باره فرمود: "خرسندی به قضای خداوند، دلیل بر داشتن یقین نیکوست‌" 6. سبک شمردن مصیبت‌ها: امام علی‌در سفارش خود به فرزند بزرگوارش حسن‌فرمود: "غم و اندوه‌هایی را که به تو می‌رسد، با نیروی شکیبایی و یقین نیکو از خود دور کن‌."( میزان الحکمة‌، محمدی ری شهری‌، ترجمه حمیدرضا شیخی‌، ج 14، ص 7168ـ7189 ، دارالحدیث / ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 27، ص 283، دارالکتب الاسلامیة / معارف و معاریف‌، سید مصطفی حسینی دشتی‌، ج 10، ص 610، چاپ صدر. )