چگونه می‌توان فرد مسلمانی را بیش‌تر به خدا نزدیک کرد؟

البته ما نمی‌توانیم دیگران را به خدا نزدیک کنیم ; زیرا برای نزدیک شدن به خداوند متعال هر کس خودش باید کوشش نماید، برای مثال از اسباب قرب الهی‌، ایمان و عمل صالح است‌: "وَ مَآ أَمْوَ َلُکُم‌ْ وَ لاَ َّ أَوْلَـَدُکُم بِالَّتِی تُقَرِّبُکُم‌ْ عِندَنَا زُلْفَی‌ََّ إِلآ مَن‌ْ ءَامَن‌َ وَ عَمِل‌َ صَـَـلِحًا;(سبأ،37) اموال و فرزندان شما هرگز شما را نزد ما مقرّب نمی‌سازد، جز کسانی که ایمان بیاورند و عمل صالحی انجام دهند." پس کسی که ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد، به خدا نزدیک می‌شود، بلی ما می‌توانیم افراد را به اعمالی راهنمایی کنیم که با انجام آن اعمال به خدا نزدیک شوند; پس ما با تشویق و ترغیب دیگران بر نماز، روزه‌، خمس‌، زکات و... می‌توانیم آن‌ها را در نزدیکی به خدا کمک کنیم‌; البته در روایات ائمه‌: آمده است که چیزی که بیش‌تر از همه انسان را به خدا نزدیک می‌کند، "معرفت‌" است‌، یعنی شناخت خداوند متعال‌، پیامبران الهی‌، توحید و هر معرفت مورد نیاز دیگر. در برخی روایات‌، نماز، نیکی به پدر و مادر، ترک حسادت و عجب و فخر، در نزدیکی به خدا، پس از معرفت مهم شمرده شده‌اند.(بحار الانوار، محمد باقر مجلسی‌;، ج 1، ص 144، نشر وفا، بیروت‌.) از آن جا که هدایت جوانان ـ از آن جهت که پذیرش بیش‌تری برای هدایت دارند ـ اهمیت فراوانی دارد، در ادامه‌، راه‌های جذب جوانان به قرآن و فرهنگ اسلامی و هم چنین نزدیک شدن به خدا را بیان می‌کنیم‌: قبل از هر چیز، یادآوری این نکته ضروری است که یکی از ویژگی‌های مثبت جوانان‌، هدایت‌پذیر بودن آنان است‌. "جوان‌" که قبلاً کودکی مطیع و فرمان‌بردار والدین بود، اکنون حق انتخاب دارد و می‌تواند روش مستقلی را در زندگی‌، اتخاذ نماید و راهی را برای پیمودن بیازماید. او در این دوره تشنه "انتخاب و استقلال‌" است‌; بنابراین آماده‌ترین فرد برای "هدایت و تبلیغ‌" می‌باشد. چرا که هنوز با "عقاید باطل‌" کمتر برخورد کرده است‌. در این زمینه حضرت علی‌می‌فرماید: "قلب جوان مانند زمین دست نخورده‌ای است که آماده کشت است‌; و هر بذری که در آن افشانده شود، به خوبی می‌پذیرد و در خود بار می‌آورد"(نهج البلاغه‌، نامه 31 / ر.ک‌: با تربیت مکتبی آشنا شویم‌، رجبعلی مظلومی‌، ص 111، نشر امیر کبیر.) این پذیرندگی جوانان‌، تا حدود زیادی ما را در هدایت‌شان البته با برنامه‌ریزی صحیح و اصولی کمک خواهد کرد. برای این با توصیه راه‌های ذیل آرزوی موفقیت شما را داریم‌. 1. محبت ورزیدن به آن‌ها. 2. بالا بردن سطح آگاهی و شناخت آن‌ها به طور غیرمستقیم نسبت به قرآن‌، عمل به واجبات و رفتن به اماکن دینی‌; مانند مساجد. 3. زبان نرم و گویا همراه با حکمت و موعظه و گفتگوی جذاب و دل‌پسند، بسیار راهگشاست‌; قرآن می‌فرماید: "ادْع‌ُ إِلَی‌َ سَبِیل‌ِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَة‌ِ وَالْمَوْعِظَة‌ِ الْحَسَنَة‌ِ وَ جَـَدِلْهُم بِالَّتِی هِی‌َ أَحْسَن‌ُ; (نحل‌، 125) به راه پروردگارت با حکمت و پندِ پسندیده فراخوان و به روشی که آن ]روش‌[ بهتر است‌، باآنان مناظره کن‌." 4. نشان دادن الگو از طریق معرفی قاریان نوجوان و جوان به وسیله نوارهای ویدئویی و... 5. ناامید نشدن از فعالیت‌ها در این زمینه‌. 6. فراهم کردن امکانات دلپذیر، برنامه‌های متنوع و زیباسازی محل و کوتاه بودن برنامه‌ها و جایزه دادن به نوجوانان‌7. مشاوره با افرادی که در این زمینه مهارت دارند. 8. آگاهی دقیق از شرایط امر به معروف و نهی از منکر برای همه مربیان‌، سرپرستان‌، معلمان و والدین و... 9. از همه مهمتر دعوت به فرهنگ دینی با عمل چنان که امام صادق‌می‌فرماید: مردم را با عمل خودو نه با زبان به کارهای خیر دعوت کنید.(اصول کافی‌، ج 2، ص 105، دارالکتب الاسلامیة‌.) برای نزدیک شدن به خداوند متعال در درجه اوّل باید به تزکیه نفس و پاک کردن آن از هواهای نفسانی و آلودگی گناه پرداخت‌; زیرا هوای نفس‌، دل انسان را می‌رباید و موجب غفلت از آخرت و گمراهی و سقوط انسان از مقام انسانیت می‌شود; قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: "وَ لاَ تَتَّبِع‌ِ الْهَوَی‌َ فَیُضِلَّکَ عَن سَبِیل‌ِ اللَّه‌ِ...; (ص‌، 26) و از هوای نفس پیروی مکن که تو را از راه خدا منحرف سازد...".(ر.ک‌: اخلاق در قرآن‌، استاد مصباح یزدی‌، ج 1، ص 163 ـ 420، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌;.) علاوه بر تهذیب نفس‌، راه‌های دیگری نیز وجود دارد که برخی از آنان عبارتند از: 1. ایمان به خداوند متعال و پیامبراکرم‌و جهاد در راه خداوند متعال‌: باید با عمل به دستورهای خداوند متعال‌، علم و معرفت خود را نیز نسبت به او افزایش دهیم‌; همچنین با مطالعه دربارة زندگی‌، اخلاق‌، رفتار و گفتار امامان معصوم‌: و پیامبراکرم‌شناخت خود را در مورد آنان بیفزاییم و ارتباط خود را با آنان بیشتر نماییم‌. 2. عبادت و نیایش‌: قرآن کریم در این زمینه می‌فرماید: "یَـََّأَیُّهَا النَّاس‌ُ اعْبُدُواْ رَبَّکُم‌ُ الَّذِی خَلَقَکُم‌ْ وَ الَّذِین‌َ مِن قَبْلِکُم‌ْ لَعَلَّکُم‌ْ تَتَّقُون‌َ; (بقره‌، 21) ای مردم‌، پروردگار خود را پرستش کنید، آن کس که شما و کسانی را که پیش از شما بودند آفرید تا پرهیزگار شوید." عبادت‌، تأثیر بسیار زیادی در تهذیب اخلاق و نزدیک شدن به خداوند دارد.(ر.ک‌: مراحل اخلاق در قرآن‌، آیة‌الله جوادی آملی‌، نشر اسرأ / اخلاق در قرآن‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 1، مدرسة‌الامام علی‌بن‌ابی‌طالب‌.) از جمله عباداتی که در قرآن برای نزدیک شدن به خداوند سفارش شده است‌، نماز و سجده در برابر خداوند است‌. در سوره علق آیه 19 آمده است‌: "... و به نماز و سجده خدا پرداز و به حق نزدیک شو ]که سجده و نماز موجب قرب حضرت بی‌نیاز است‌[..." 3. دوری گزیدن از شیطان‌: طبق آیات قرآن‌، شیطان دشمن قسم خوردة انسان است‌. مهم‌ترین راه‌ِ در امان ماندن از چنین دشمنی‌، شناختن اوست‌. شیطان‌، موجودی است که ما را می‌بیند و ما او را نمی‌بینیم‌. کار او فقط وسوسه کردن و زینت دادن گناهان‌است‌. ما برای درامان ماندن از او باید به کسی پناه ببریم که شیطان را می‌بیند; ولی شیطان او را نمی‌بیند که همانا خداوند قاهر بیناست‌; لذا خود قرآن می‌فرماید: "و إمّا ینزغنّک من‌الشّیطـَن نزغ فاستعذبالله إنّه سمیع علیم‌; (اعراف‌،200) اگر از شیطان‌، وسوسه‌ای به تو رسد، به خدا پناه بر; زیرا او شنوای داناست‌." نکتة مهم این است که خداوند می‌فرماید: پناه ببر، نه این‌که بگو: پناه می‌برم‌; مثل این‌که وقتی آژیر خطر می‌زنند; فوراً باید به پناه‌گاه رفت و اگر با زبان بگوید: خدایا به تو پناه می‌برم‌; ولی عملاً کاری انجام ندهد، فایده‌ای ندارد. چطور وقتی شیپور خطر را به صدا درمی‌آورند، انسان مضطرب می‌شود؟ وقتی شیطان وسوسه می‌کند، نیز انسان می‌ترسد و باید به پناه‌گاه برود. شیطان‌، اول وسوسه می‌کند. بعد به دام می‌اندازد، بعد سواری می‌گیرد و بهترین راه برای محفوظ ماندن این است که از همان مرحلة اول به خداوند پناه ببریم‌. امّا چگونه باید پناه برد؟ در مرحلة اول باید مطیع محض دستورهای خداوند باشیم و در مرحله دوم دل را به خدا بسپاریم‌. شیطان می‌خواهد دلی را که جایگاه خداست‌، از انسان بگیرد; اما به تعبیر قرآن‌، وقتی وسوسه‌ای از جانب شیطان به اهل تقوا برسد، خدا را به یاد می‌آورند و بینا می‌شوند." (اعراف‌، 201)