چگونه می‌توان از آفرینش این جهان بر وجود آخرت استدلال کرد؟

قرآن کریم برای اثبات معاد و جهان آخرت از راه‌های گوناگونی استدلال کرده است‌. یکی از راه‌ها توجه به آفرینش این جهان و جهان نباتات است‌. همان صحنه‌ای که هر سال در برابر دیدگان ما تکرار می‌شود و نمونه‌ای از رستاخیز بزرگ و زنده شدن مردگان است‌. در این مورد آیات متعددی در قرآن داریم که یکی از آن‌ها چنین است‌: "وهُوَ الَّذی یُرسِل‌ُ الرِّیـَح‌َ بُشرًا بَین‌َ یَدَی رَحمَتِه‌ِ حَتّی‌َ إِذا أَقَلَّت سَحابـًا ثِقالاً سُقنـَه‌ُ لِبَلَدٍ مَیِّت‌ٍ فَأَنزَلنا بِه‌ِ المأَ فَأَخرَجنا بِه‌ِ مِن کُل‌ِّ الثَّمَرَت‌ِ کَذَلِکَ نُخرِج‌ُ المَوتی‌َ لَعَلَّکُم تَذَکَّرون‌; (اعراف‌،57)، او کسی است که باد را بشارت دهنده در پیشاپیش ]باران‌[ رحمتش می‌فرستد; تا ابرهای سنگین بار را ]بر دوش‌[ کشند; ]سپس‌[ ما آن‌ها را به سوی زمین‌های مرده می‌فرستیم و به وسیلة آن‌ها، آب ]حیات‌بخش‌[ را نازل می‌کنیم و با آن از هر گونه میوه‌ای ]از خاک تیره‌[ بیرون می‌آوریم‌; این گونه ]که زمین‌های مرده را زنده کردیم‌[ مردگان را ]نیز در قیامت‌[ زنده می‌کنیم‌، شاید ]با توجه به این مثال‌[ متذکر شوید." و نیز آیه‌های 9 سورة فاطر; 39 فصلت‌; 5 و 6 حج‌; 19 و 50 روم‌; 9 تا 11 ق‌; یکی دیگر از راه‌هایی که قرآن کریم برای اثبات معاد به آن استدلال کرده‌، بررسی دگرگونی‌هایی است که "نطفه‌" از زمان قرار گرفتن در "رحم‌" تا به هنگام تولد طی می‌کند که در حقیقت هر یک از این مراحل‌، حیات تازه و نمونه‌ای از معاد است‌. "یـَاَیُّهَا النّاس‌ُ إِن کُنتُم فی رَیب‌ٍ مِن‌َ البَعث‌ِ فَإِنّا خَلَقنـَکُم مِن تُراب‌ٍ ثُم‌َّ مِن نُطفَة‌ٍ ثُم‌َّ مِن عَلَقَة‌ٍ ثُم‌َّ مِن مُضغَة‌ٍ مُخَلَّقَة‌ٍ وغَیرِ مُخَلَّقَة‌ٍ لِنُبَیِّن‌َ لَکُم ونُقِرُّ فِی الأرحام‌ِ ما نَشأُ إِلی‌َ أَجَل‌ٍ مُسَمًّی ثُم‌َّ نُخرِجُکُم طِفلاً... # ذَلِکَ بِأَن‌َّ اللّه‌َ هُوَ الحَق‌ُّ واَنَّه‌ُ یُحی‌ِ المَوتی‌َ واَنَّه‌ُ عَلی‌َ کُل‌ِّ شَی‌ءٍ قَدیر;(حج‌،5و6)، ای مردم‌، اگر در رستاخیز شک دارید ]به این نکته توجه کنید که‌[، شما را از خاک آفریدیم‌، سپس از نطفه و بعد از خون بسته شده‌، سپس از مضغه (چیزی شبیه گوشت جویده شده‌) که بعضی دارای شکل و خلقت است و بعضی بدون شکل‌; تا برای شما روشن سازیم ]که بر هر چیز قادریم‌[ و جنین‌هایی را که بخواهیم تا مدت معین در رحم ]مادران‌[ قرار می‌دهیم ]و آنچه را بخواهیم ساقط می‌کنیم‌[ بعد شما را به صورت طفل بیرون می‌آوریم‌... این به خاطر آن است که ]بدانید[ خداوند حق است و اوست که مردگان را زنده می‌کند و بر هر چیزی تواناست‌." و آیه‌های 37 تا 40 سورة قیامت‌; 45 تا 47 نجم‌; 17 تا 22 عبس‌; 12 تا 16 مؤمنون‌. بنابراین از جهان گیاهان و مراحل جنین در این جهان برای اثبات قیامت استدلال شده است‌.(ر.ک‌: پیام قرآن‌، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 5، ص 163ـ189، دارالکتب الاسلامیة‌.)