چه وقت "ما" به معنای "آن چه‌" و چه موقع به معنای "چیست‌" می‌آید; هم چنین "مَن‌" چه زمانی به معنای "آن که‌" و چه وقت به معنای "کیست‌" می‌آید؟ لطفا

کلمة "ما" در عربی‌، گاهی به صورت اسم به کار می‌رود و گاهی به صورت حرف‌، در صورت اول‌، نیز گاهی معرفه است و گاهی نکره‌; اگر به صورت معرفه به کار رود آن هم به صورت ناقصه نه تامّه ـ نام آن "مای موصوله‌" است و به زبان فارسی "آن چه‌" معنا می‌دهد، مانند: "ما عندکم ینفد و ما عندالله باق‌; آن چه نزد شماست فانی می‌شود، و اما آن چه نزد خداست باقی است‌." ; " یَـََّأَیُّهَا الَّذِین‌َ ءَامَنُواْ لِم‌َ تَقُولُون‌َ مَا لاَ تَفْعَلُون‌َ ;(صف‌،2) ای کسانی که ایمان آورده‌اید! چرا می‌گویید آن چه را که عمل نمی‌کنید." اما در صورتی که کلمه "ما" به صورت اسم و نکره ـ که در بردارندة معنای حرفی باشد ـ بیاید، گونه‌ای از آن‌، استفهامی نام دارد که در فارسی به معنای "چیست‌" می‌آید، مانند: " وَمَا تِلْکَ بِیَمِینِکَ یَـَمُوسَی‌َ ;(طه‌،17) و آن چیست در دست راست تو، ای موسی‌؟" ; "وَ مَآ أَدْرَغ‌کَ مَا لَیْلَة‌ُ الْقَدْرِ ;(قدر،2) و تو چه می‌دانی که چیست شب قدر؟" اما کلمة "مَن‌" به فتح میم‌: در صورتی که "شرطیه‌" یا "موصوله‌" باشد، به معنای "آن که‌" و "کسی که‌" معنا خواهد داد ; شرطیه مانند: ".. مَن یَعْمَل‌ْ سُوَّءًا یُجْزَ بِه‌ِی ...;(نسأ،123) آن که عمل بدی انجام دهد، کیفر داده می‌شود." ; " مَن جَآءَ بِالْحَسَنَة‌ِ فَلَه‌ُو عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَن جَآءَ بِالسَّیِّئَة‌ِ فَلاَ یُجْزَی‌ََّ إِلآ مِثْلَهَا وَهُم‌ْ لاَ یُظْـلَمُون‌َ ;(انعام‌،160) کسی که کار نیکی به جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد، و کسی که کار بدی انجام دهد، جز به مانند آن کیفر نخواهد دید." و موصوله‌، مانند: " أَلَم‌ْ تَرَ أَن‌َّ اللَّه‌َ یَسْجُدُ لَه‌ُو مَن فِی السَّمَـَوَ َت‌ِ وَ مَن فِی الاْ ?َرْض‌ِ... ;(حج‌،18) آیا ندیدی که آن که در آسمان‌ها و آن که در زمین است‌، برای خداسجده می‌کند."(مغنی اللبیب‌، ابن هشام انصاری‌، ج 1، ص 296 ـ 328، نشر مکتبة داوودی‌.)