چرا قرآن قیامت را نزدیک می‌داند؟

آگاهی از زمان وقوع قیامت فقط از آن خداست و کسی دیگر از آن اطلاع ندارد، قرآن کریم می‌فرماید: "یَسْ ئ‹َلُونَکَ عَن‌ِ السَّاعَة‌ِ أَیَّان‌َ مُرْسَـیَهَا قُل‌ْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِندَ رَبِّی‌...; (اعراف‌، 187) دربارة قیامت از تو سؤال می‌کنند، کی فرا می‌رسد؟ بگو: "علمش فقط نزد پروردگار من است‌; و هیچ کس جز او (نمی‌تواند) وقت آن را آشکار سازد; (قیام قیامت‌، حتی‌) در آسمان‌ها و زمین‌، سنگین (و بسیار پر اهمیت‌) است‌، و جز به طور ناگهانی‌، به سراغ شما نمی‌آید. (باز) از تو سؤال می‌کنند، چنان‌که گویی تو از زمان وقوع آن با خبری‌; بگو: علمش تنها نزد خداست‌; ولی بیشتر مردم نمی‌دانند." در جای دیگر نیز می‌فرماید: "وَ مَا یُدْرِیکَ لَعَل‌َّ السَّاعَة‌َ تَکُون‌ُ قَرِیبًا; (احزاب‌، 63) چه می‌دانی شاید قیامت نزدیک باشد"; بنابراین برای استقبال قیام قیامت باید همیشه آماده بود، و ممکن است فلسفه مخفی بودنش نیز همین باشد که مردم هیچ‌گاه قیامت را دور ندانند و همواره در انتظار آن باشند، و به این ترتیب خود را برای نجات در آن آماده سازند زیرا چنان‌که قرآن کریم فرموده‌: "لاَ تَأْتِیکُم‌ْ إِلآ بَغْتَة‌ً" (اعراف‌، 187); به طور ناگهانی اتفاق می‌افتد.(ر.ک‌: تفسیر نمونه‌، آیة‌الله مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 7، ص 42 ـ 43، دارالکتب الاسلامیة‌.) افزون بر آن وقت فرا رسیدن قیامت از اموری است که شناخت آن از توانایی انسان خارج است و علم آن اختصاص به پروردگار دارد.(ر.ک‌: التفسیر الکاشف‌، محمدجواد مغنیه‌، ج 3، ص 431، دارالعلم للملایین‌.) زیرا وقوع آن متوقف بر مقدراتی است که باید جامه عمل بپوشد، و چون علم به همه آن مقدرات و زمان آن‌ها برای انسان امکان‌پذیر نیست‌، لذا علم به وقوع رستاخیز نیز برایش امکان ندارد، و در آیات و روایات فقط برای آن علائم و نشانه‌هایی بیان شده است‌. 1. شاید مقدار زمانی که تا نزول ـ از ابتدای آفرینش ـ گذشته‌، نسبت به مقدار زمانی که از زمان نزول قرآن تا قیامت مانده است‌، آن اندازه زیاد است که قرآن می‌فرماید: "قیامت نزدیک است‌"; برای مثال‌، اگر از اول آفرینش یک میلیارد سال گذشته باشد و از زمان نزول قرآن تا قیامت‌، فقط ده هزار سال باقی مانده باشد، صحیح است که قرآن بفرماید قیامت نزدیک است‌. 2. قیامت هر انسانی عملاً پس از مرگ او شروع می‌شود ـ نه بعد از تمام شدن برزخ ـ به این معنا که وقتی انسان از دنیا می‌رود تا اندازة زیادی دستش از این نظر که قیامت خود را اصلاح کند، کوتاه می‌گردد; به این جهت قیامت هر انسانی بسیار نزدیک است‌، زیرا با پایان عمرش‌، قیامت او شروع شده است‌. 3. وقتی حادثه‌ای بسیار مهم و سرنوشت ساز باشد، هر چند از نظر زمانی نزدیک نباشد، ولی به جهت اهمیّت فوق‌العادة آن‌، مانند حوادث نزدیک از آن یاد می‌شود; خلاصه آن که اهمیّت حادثه‌، در دوری و نزدیکی زمانی اثر می‌گذارد; برای مثال وقتی شما یک سال دیگر، امتحان راهنمایی و رانندگی داشته باشید، خواهید گفت‌: تا زمان امتحان وقت زیاد است‌، ولی اگر در همان زمان‌، امتحان کنکور داشته باشید می‌گویید: امتحان نزدیک است و وقت ندارم‌. 4. می‌دانید که تعداد سال‌های دنیا هر چه هم زیاد باشد و ادامه یابد، ولی در مقابل عمر قیامت که ابدی است و هرگز تمام نمی‌شود، بسیار ناجیز است‌. اکنون که در سال‌های محدود دنیا واقع شده‌ایم‌، وقتی در برابر آمدن یک حادثه‌ای که عمر ناپایان دارد قرار می‌گیریم‌، آن را بسیار نزدیک می‌بینیم‌; به همین جهت خداوند قیامت را حادثه‌ای نزدیک خوانده است‌. 5. وقتی حادثه‌ای به طور قطع و یقین واقع خواهد شد و هیچ شکّی در وقوع آن نیست‌، گفته می‌شود آن واقعه نزدیک است‌، بلکه به گونه‌ای از آن سخن می‌گویند که گویا اتفاق افتاده است‌; به این جهت خداوند گاهی اوقات از قیامت‌، به "ساعت‌" تعبیر می‌فرماید: "أَوْ تَأْتِیَهُم‌ُ السَّاعَة‌ُ بَغْتَة‌ً وَهُم‌ْ لاَ یَشْعُرُون‌َ ;(یوسف‌،107) ـ آیا از این ایمن هستند که عذاب فراگیری از ناحیة خدا به سراغ آن‌ها بیاید ـ یا ساعت ـ رستاخیز ـ ناگهان فرا رسد، در حالی که آن‌ها متوجه نیستند."