چرا خداوند یک فرشتة زیبا و جوان را به سراغ حضرت مریم فرستاد؟ چرا برای مثال یک پیرمرد خوش سیما را نفرستاد؟ (میدانیم که آن حضرت با دیدن فرشته ج
قرآن کریم دربارة تمثّل فرشته برای حضرت مریم میفرماید: "فَاتَّخَذَتْ مِن دُونِهِمْ حِجَابًا فَأَرْسَلْنَآ إِلَیْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِیًّا ;(مریم، 17.) و در برابر آنان پردهای بر خود گرفت پس روح خود را به سوی او فرستادیم تا به ] شکل[ بشری خوش اندام بر او نمایان شد." این آیة شریفه از جهات مختلف قابل بررسی است، یکی این که حجاب مریم برای چه و چگونه بوده است؟ منظور از "روح" چیست؟ آیا همان جبرئیل است یا فرشتهای دیگر؟ "تمثّل" چگونه است؟ چرا فرشته تمثّل یافت؟ فرشتهای که تمثّل یافت، به چه صورت و شکل و سنی بود؟ مفسران گفتهاند: حجاب مریم همان مکان خاصی بوده که برای عبادت برگزیده بود و در آن جا روزی آسمانی بر او فرود میآمد.(آل عمران، 37.) با توجه به آیاتی مانند: بقره، 97; نحل، 102 و شعرأ، 194 مراد از "روح" جبرئیل است. "تمثّل" که در قرآن تنها در آیة 17 مریم آمده است، این است که فرشته در ادراک و حاسه حضرت مریم به صورت بشر احساس شد، نه این که فرشته واقعاً به صورت بشر در آمده بود. فرشته در خارج ادراک مریم صورت بشری نداشت. قرآن شکل و سن فرشته را بیان نکرده است. مفسران در تفسیر "بَشَرًا سَوِیًّا" گفتهاند آن فرشته به صورت جوانی زیبا برای مریم تمثّل یافت; ولی از کلمه "سویّاً" که به معنای معتدل، بی عیب و نقص و خوش اندام است، استفاده میشود که آن فرشته، تمثّل یافته، پیر و فرتوت نبوده است. مریم بانویی پاک دامن بود و هنگام ولادت حضرت عیسیبیش از 13 سال نداشت.(ر.ک: شرح اصول کافی، مولا صالح مازندرانی، ج 12، ص 123.) دختری پاک دامن و مجرد، در مکانی تنها و خلوت، حتماً با دیدن مردی اجنبی دچار اضطراب و ترس میشود، خواه این مرد اجنبی، جوان باشد و خواه پیر. بنابراین، حتی اگر فرشته به صورت پیرمردی هم تمثّل مییافت، مریم دچار اضطراب و ترس میشد. افزون بر این، اضطراب و نگرانی زودگذر باشد. همین که مریم میگوید: "اگر پرهیزگاری، من از تو به خدای رحمان پناه میبرم." و فرشته میگوید: "من فقط فرستادة پروردگار توام، برای این که به تو پسری پاکیزه ببخشم." اضطراب و نگرانی مریم برطرف میشود. شاید حکمت این که فرشته به صورت جوانی زیبا تمثّل یافت، امتحان مریم جوان و مجرد بوده است.( ر.ک: تفسیر المیزان، علامه طباطبایی;، ج 14، ص 34 ـ 39، دفتر انتشارات اسلامی، قم / مجمع البیان، طبرسی، ج 6، ص 411، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت / تفسیر اثنی عشر، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، ج 8، ص 258، انتشارات میقات، تهران / الجدید، شیخ محمد سبزواری نجفی، ج 4، ص 380، دار التعارف للمطبوعات، بیروت.)
اضافه کردن دیدگاه جدید