چرا برخی زمان‌ها، آرزوهای ما برآورده نمی‌شود؟

پرسش‌گر محترم‌، چنان‌چه منظور شما از آرزو، دعا است‌، امیدواریم پاسخ ذیل مفید باشد و چنان‌چه مقصود شما چیز دیگری است در نامه بعدی ما را از آن مطلع کنید تا پاسخ مناسب ارسال شود. خداوند متعال بر اساس وعده‌ای که در قرآن داده است‌، دعای دعاکننده را مورد اجابت خویش قرار می‌دهد: "ادعونی ?گستجب لکم‌" (غافر، 60) لیکن استجابت هر دعا به حسب نوع دعا و دعاکننده متفاوت است‌. امّا تأخیر دعا، ممکن است به خاطر وجود موانع و یا عدم شرایط لازم باشد. برخی از موانع استجابت دعا عبارتند از: 1. تکذیب آیات الهی‌; (فرقان‌، 77); 2. نشناختن خداوند و ادا نکردن حق او; 3. ناسپاسی در برابر نعمت‌های الهی‌; 4. در نظر داشتن عیب‌های مردم‌; 5. دوست شدن با شیطان‌; 6. طلب نکردن از خدا; 7. معصیت الهی و...(اصول کافی‌، کلینی‌;، ج 2، ص 479، دارالتعارف للمطبوعات‌.) برخی شرایط استجابت دعا یا به تأخیر نیفتادن آن عبارتند از: 1. رعایت خصوصیاتی به هنگام دعا کردن‌; از جمله‌: حمد خدا، یاد نعمت او، شکر او، درود بر پیامبر9، یادآوری گناهان‌، توبه‌.(تفسیر برهان‌، علامه سیدهاشم حسینی بحرانی‌، ج 3، ص 766، مؤسسة بعثت‌.) 2. اعمال صالح ناشی از ایمان‌; که محور اصلی پذیرش دعاست‌. (آل‌عمران‌، 190 ـ 194) 3. شناخت خدا، شستشوی قلب و دل‌، جلب رضایت او و توجه کامل به هنگام دعا. 4. مضطر بودن واقعی‌; حتی در حالت عادی‌. (نمل‌، 62) 5. دعا توأم با تضرع و مخفیانه بودن‌. (اعراف‌، 55) 6. اصرار در دعا، نام بردن چیز مورد نظر، در نظر گرفتن اوقات مخصوص‌، گریه کردن‌، هر چند کم باشد، برای همه مؤمنان دعا کردن‌.(ر.ک‌: اصول کافی‌، کلینی‌;، ترجمه سیدهاشم رسولی‌، کتاب‌الدعا، ج 4، ص 210 ـ 253، دفتر فرهنگ اهل بیت‌.) در این زمینه از مجموع آیات و روایات به چند نتیجه کلی می‌توان دست یافت‌: 1. خداوند مهربان وعده داده است‌، در صورتی که بنده‌اش چیزی از او بخواهد، اجابت نماید و قطعاً خُلف وعده نمی‌کند: "وَ مَن‌ْ أَوْفَی‌َ بِعَهْدِه‌ِ مِن‌َ اللَّه‌ِ". (توبه‌، 111) 2. خداوند به اقتضای سلطنت و قدرتی که بر قلب انسان دارد، "وَاعْلَمُوَّاْ أَن‌َّ اللَّه‌َ یَحُول‌ُ بَیْن‌َ الْمَرْءِ وَقَلْبِه‌ِ; (انفال‌، 24) و بدانید که خداوند بین شخص و دل او حایل می‌شود." قادر است هرگونه تصرفی را بدون هیچ مانعی‌، اِعمال نموده‌، دعای بنده‌اش را اجابت نماید; امّا در عین حال‌، اجابت‌، مشروط است‌. 3. هدف از دعا کردن یا صرفاً تقرب به درگاه الهی و یا برآورده شدن حوایج مادی و معنوی است‌. 4. استجابت دعا، دو حالت دارد: 1. در اسرع وقت اجابت می‌شود; 2. با تأخیر اجابت می‌شود. در این صورت نیز یا در دنیا و یا در آخرت است‌. تأخیر در دنیا، زود هنگام و یا دیر هنگام است‌. صورت اول‌: در جایی است که‌، تمام‌ِ شرایط، موجود، موانع‌، مفقود باشد. صورت دوم‌: تأخیر در دنیا، چه زود و چه دیر هنگام‌، ممکن است به خاطر چند امر باشد: 1. حکمت الهی که ما نمی‌دانیم‌: "وَءَاتَــَکُم مِّن کُل‌ِّ مَا سَأَلْتُمُوه‌ُ; (ابراهیم‌، 34) و قسمتی از آن‌چه از او خواسته بود، به شما داد."; 2. احتمال دارد سود آن‌چه بعداً اعطا می‌شود، بیشتر از آن‌چه فعلاً تقاضا شده است‌، باشد; 3. تأخیر دعا تا آخرت ممکن است به خاطر اهتمام مؤمن به دینش باشد تا در صورت اجابت در دنیا دینش تباه نگردد; 4. ممکن است به خاطر این باشد که خدا دوست دارد صدای بنده‌اش را بیشتر بشنود تا ثواب بیشتری به او بدهد; 6. تأخیر، چه در دنیا و چه در آخرت‌، ممکن است به خاطر آزمایش باشد. تذکر: موارد ذکر شده‌، همة آن‌چه در قرآن و روایات دربارة دعا آمده‌، نیست‌; بلکه مباحث مهم در اصل پرسش است‌.(ر.ک‌: المیزان‌، ترجمة استاد مصباح یزدی‌، ج 2، ص 39 ـ 57، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی‌;.)