چرا برای هدیه به روح مردگان سوره حمد را می‌خوانند؟ آیا می‌توان به جای سوره حمد، سوره دیگری را خواند؟

خواندن آیات قرآن از هر سوره و آیه‌ای که باشد، و هدیه کردن ثواب آن به ارواح مردگان‌، کار شایسته و پسندیده‌ای است‌، هدیه نمودن ثواب قرائت قرآن تنها محدود به سوره حمد نیست‌. ولی از آن جا که سوره حمد از اهمیت بیشتری برخوردار است و در روایات اسلامی بر اهمیت این سوره تأکید فراوان شده است‌. به همین خاطر سفارش شده که سوره حمد را بخوانند و ثواب آن را به روح مرده هدیه کنند. پیامبر اکرم‌می‌فرماید: "سورة حمد اساس قرآن است‌." آن حضرت در جایی دیگر می‌فرماید: "هر مسلمانی سوره حمد را بخواند، پاداش او به اندازة کسی است که دو سوم قرآن را خوانده است و گویا به هر فردی از مردان و زنان مؤمن هدیه‌ای فرستاده است‌."(مستدرک الوسائل‌، محدث نوری‌، ج 4، ص 301 و 331، مؤسسة آل‌البیت‌، قم‌.) سورة حمد، تنها سوره‌ای است که دو بار بر پیامبر اکرم‌نازل شد، و زمانی که نازل شد، شیطان به خاطر آثار معنوی آن ناله سر داد و نخستین سوره‌ای است که به طور کامل و یک دفعه نازل شد.(ر.ک‌: التمهید فی علوم القرآن‌، آیت اللّه محمد هادی معرفت‌، ج 1، ص 127، انتشارات اسلامی‌، قم‌.) پیامبر اکرم‌می‌فرماید: "قسم به کسی که جانم در دست اوست‌، خداوند سوره‌ای را در تورات‌، انجیل‌، زبور و قرآن نازل نکرده‌، مگر سوره حمد."(ر.ک‌: مجمع البیان‌، مرحوم طبرسی‌، ج 1، ص 36، منشورات دارمکتبة الحیاة‌، بیروت‌.) سوره حمد با بزرگداشت نام خدای رحمان و رحیم آغاز و با ستایش و شمارش صفات جمال و جلال خدای مهربان و انحصار عبادت و استعانت در او تداوم می‌یابد و با درخواست هدایت از ساحت پروردگار متعال پایان می‌گیرد. با تمام اختصار و کوتاهی که دارد، ولی مشتمل بر عصارة معارف گسترده قرآن کریم است و خطوط کلی و اصول سه گانة معارف دینی‌، مبدأشناسی‌، معادشناسی و رسالت‌شناسی می‌باشد که مایة هدایت سالکان به صلاح دنیا و آخرت است‌. و...(ر.ک‌: تفسیر تسنیم‌، آیت اللّه جوادی آملی‌، ج 1، ص 258و259، مؤسسة نشر اسرأ، قم‌.)