پرسش: در شأن نزول سوره مائده آمده است سوره به قدرى سنگین بود كه نزدیك بود ناقه اى كه حضرت بر آن سوار بود بر زمین بخوابد، آیا این سنگینى از لحاظ

وحى بر پیامبر ما حضرت محمد(صلى الله علیه وآله) بیشتر به صورت مباشرى و مستقیم، و گاه بواسطه فرشته وحى، جبرئیل بر آن حضرت نازل مى شد. گاهى هم در خواب به او وحى مى شد، كه این بیشتر در اوائل رسالت حضرتش بود، اما آیات الهى یعنى قرآن، فقط به صورت مباشرى و مستقیم و یا بواسطه جبرئیل بر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نازل مى شده است.oپیامبر(صلى الله علیه وآله) هنگام نزول وحى مستقیم بر خود احساس سنگینى مى كرد، رنگ صورتش تغییر مى كرد، سر مباركش به زیر مى افتاد، عرق از پیشانیش سرازیر مى شد، حتى اگر در آن حال بر شتر یا اسبى سوار بود، كمر حیوان خم مى شد، و نزدیك زمین مى رسید; چنان كه از حضرت على(علیه السلام) نقل شده كه مى فرمود: "موقعى كه سوره مائده بر پیامبر نازل شد، ایشان بر استرى سوار بودند، وحى بر ایشان سنگینى كرد، به طورى كه حیوان ایستاد و شكمش پایین آمد، نزدیك بود نافش به زمین برسد..."از پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) نیز نقل شده است كه مى فرمود: "ما من مرّة یوحى إلىّ إلاّ ظننت انّ نفسى تقبض; هیچ بار وحى بر من نازل، نگردید، جز آن كه این تصور ]به علت سنگینى وحى[در من پدید آمد كه جانم گرفته مى شود".oقرآن كریم نیز مى فرماید: "إِنَّا سَنُلْقِى عَلَیْكَ قَوْلاً ثَقِیلاً; (مزمل،5) ما بزودى سخنى سنگین به تو القا خواهیم كرد."در این باره لازم است دو نكته را یادآور شویم:1. این حالت یعنى احساس سنگینى و فشار در هنگام نزول وحى فقط مربوط به وحى مباشرى (مستقیم) است.2. از روایات مذكور روشن مى شود كه تأثیر وحى مستقیم (كه پیامبر مى خواست با همه وجود خویش، بدون هیچ واسطه اى با مبدأ هستى ارتباط برقرار كند.) به گونه اى بود كه علاوه بر روح پیامبر، جسمش نیز مورد تأثیر واقع مى شد و آن حضرت از جهت ظاهرى و جسمى نیز در خود احساس فشار و سنگینى شدید مى كرد، متقابلا این فشار بر حیوانى كه آن حضرت سوار بود نیز وارد مى شد; اما این كه چگونه پیامبر دچار این حالت مى شد، چون از حقیقت وحى آگاهى نداریم، بیش از این نمى توانیم درباره كیفیت آن توضیح دهیم.oپاورقی:1. ر.ك: التمهید فى علوم القرآن، محمد هادى معرفت، ج 1، ص 55 ـ 64، مؤسسة النشر الاسلامی2. ر.ك: تاریخ قرآن، محمد هادى معرفت، ص 16 ـ 17، نشر سمت / پژوهشى در تاریخ قرآن كریم3. ر.ك: التمهید، محمد هادى معرفت، ج 1، ص 69، مؤسسة النشر الاسلامى.