هنگام توبه و راز و نیاز با خدا چه سوره یا آیه‌ای بهتر است خوانده شود؟

آن چه مسلّم و قطعی است‌، خواندن قرآن در هر حال‌، یکی از بهترین عبادت‌ها و عامل مهمی برای نزدیکی بنده به خدا است‌، در صورتی که با توجه و تدبر در معنا و مفهوم آن خوانده شود. قلب با زمزمه آیات الهی صفا پیدا می‌کند و رحمت و لطف خدا شامل انسان می‌گردد، لیکن از آیات و روایات رسیده از ائمه اطهار: استفاده می‌شود که بهترین عمل و ذکر در وقت توبه‌، عبارت است از: الف ـ استغفار: چون توبه به معنای بازگشت و رجوع بندة گناه کار به سوی معبود و پروردگار خویش است‌، بنده‌ای که بر اثر گناه از مولای خود دور شده و گناه بین او و خدا حجاب افکنده است‌، اکنون می‌خواهد حجاب را با توبه کنار بزند، با مولای خود آشتی کند، باید خود را با استغفار، برای بازگشت و جلب نظر خدا آماده نماید، استغفار طلب آمرزش است‌; انسان با این ذکر به درگاه الهی عرض می‌کند: خدایا من بد کردم‌، پشیمانم و از گناه خود آمرزش می‌طلبم‌، مرا مورد عفو و لطف خود قرار ده‌; البته باید استغفار از صمیم قلب باشد و انسان با همة وجود از گناه پشیمان بوده‌، برای همیشه تصمیم جدّی بر ترک گناه داشته باشد. پیامبراکرم‌9 در این باره می‌فرماید: "برای هر دردی درمانی است و درمان گناه‌، استغفار است‌."(مکارم الاخلاق‌، حسن طبرسی‌، ج 2، ص 89، نشر جامعه مدرسین‌.) قرآن می‌فرماید: "وَمَن یَعْمَل‌ْ سُوَّءًا أَوْ یَظْـلِم‌ْ نَفْسَه‌ُو ثُم‌َّ یَسْتَغْفِرِ اللَّه‌َ یَجِدِ اللَّه‌َ غَفُورًا رَّحِیمًا ;(نسأ،110) کسی که کار بدی انجام دهد یا به خود ستم کند، سپس از خدا طلب آمرزش نماید، خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت‌." استغفار در هر حال برای انسان لازم است‌. پیشوایان دین که دارای مقام عصمت هم بودند در هر روز ده‌ها بار از خدا طلب آمرزش می‌کردند. استغفار عامل رفع عذاب و بلا است‌، علی‌7 در این باره می‌فرماید: "در زمین دو امان از عذاب برای مردم بوده که یکی از آن برداشته شد و یکی دیگر باقی است‌، به آن که باقی مانده چنگ بزنید، امانی که از مردم گرفته شده‌، وجود مبارک رسول خدا9 بود که با رحلت آن حضرت این امان هم رفت‌، اما امانی که باقی است‌، استغفار است‌." سپس حضرت به این آیه استشهاد می‌فرماید: "وَمَا کَان‌َ اللَّه‌ُ لِیُعَذِّبَهُم‌ْ وَأَنت‌َ فِیهِم‌ْ وَمَا کَان‌َ اللَّه‌ُ مُعَذِّبَهُم‌ْ وَهُم‌ْ یَسْتَغْفِرُون‌َ ;(انفال‌،33) خداوند تا تو در میان آن‌ها هستی‌، آن‌ها را مجازات نخواهد کرد و نیز تا استغفار می‌کنند خدا عذابشان نمی‌کند." ب ـ تضرع و گریه‌: از جمله کارهایی که در وقت توبه‌، بسیار مفید می‌باشد، قلب شکسته و اشک و ناله است‌; بنده خود را با گناه مورد خشم و غضب خدا قرار می‌دهد و باید با گریه و ناله‌، رحمت او را جلب نماید. قرآن در این باره می‌فرماید: "ادْعُواْ رَبَّکُم‌ْ تَضَرُّعًا وَخُفْیَة‌ً إِنَّه‌ُو لاَ یُحِب‌ُّ الْمُعْتَدِین‌َ ;(اعراف‌،55) پروردگار خود را از روی تضرّع و در پنهانی بخوانید." هم چنین رسول خدا9 می‌فرماید: "خوشا به حال بنده‌ای که خدا به سوی او نظر کرده و او در اثر خطایی که انجام داده از خوف خدا گریه می‌کند."(بحارالانوار، علامه مجلسی‌، ج 93، ص 335، نشر مکتبة الاسلام‌.) ج ـ حمد و ثنای الهی‌: از جمله اموری که لازم است انسان هنگام توبه و راز و نیاز با خدا داشته باشد، تمجید و ستایش ذات الهی است‌، انسان زمانی که در دعاهای رسیده از ائمه اطهار: دقت می‌کند، می‌بیند آن بزرگواران‌، روش دعا و توبه را به ما آموخته‌اند. دعاها اغلب با درود بر پیغمبر و آل او آغاز می‌شود، سپس به حمد و ثنای الهی پرداخته شده‌، آن‌گاه نعمت‌های الهی به خود یاد آوری گردد، سپس شروع به عذرخواهی و طلب آمرزش می‌کنند. زیبنده است انسان در وقت توبه و راز و نیاز با خدا، مناجات شعبانیه خمسة عشر و... که همة آن‌ها، در بردارندة دریایی از معارف و گنج‌های معنوی است‌، با حالت تضرّع و توجه به معنا و مفهوم آن بخواند و به این وسیله‌، قلب و روح خود را صفا بخشد.