من همیشه خواسته‌ام برنامه‌ریزی کنم که هم به عبادت و هم به کار و تلاش و هم به احکام و مسائلی که حتماً باید بیاموزم‌، و هم به تفریح برسم و وقتم

تصمیم شما در مورد برنامه‌ریزی بسیار مهم و ضروری است و اساساً کار بی‌برنامه یا پیشرفتی ندارد و یا پیشرفت آن بسیار کند و خسته کننده‌، خواهد بود. در این مورد مطالعه دربارة اهمیت برنامه‌ریزی شما را یاری خواهد کرد تا در این راه استوارتر قدم بردارید و بر مشکلات آن فایق آیید. دربارة اهمیت نظم شما را به وصیت امیرمؤمنان علی‌توجه می‌دهم که در بستر شهادت به امام حسن و امام حسین‌فرمود: "شما را، و تمام فرزندان وخاندانم را و کسانی را که این وصیّت به آن‌ها می‌رسد، به ترس از خدا و نظم در امور زندگی و ایجاد صلح و آشتی در میانشان سفارش می‌کنم‌... (... بتقوی‌َ الله و نظم أمرکم‌)."(نهج البلاغه‌، نامة شماره 47.) آنچه مولا در بستر شهادت به عنوان وصیت مطرح فرمود ـ که بخشی از آن نقل شد ـ جدولی است از اصول ارزش‌های اسلامی و چنان که به وضوح دیده می‌شود، نظم در رأس این جدول و در کنار تقوا و اتحاد، قرار دارد. ایشان در جایی دیگری دربارة تقسیم ساعت‌های شبانه‌روز فرمود: "در برنامة زندگی مؤمن‌، سه زمان مشخص است‌: زمانی که در نیایش با پروردگارش می‌گذرد; زمانی را که در ترمیم گذران خویش به سر می‌برد و در تأمین هزینة زندگی‌اش می‌کوشد; و زمانی که نفس را با لذات آن در قلمروی که مشروع و زیباست‌، تنها و آزاد می‌گذارد. خردمندان را نیز نسزد که جز در یکی از این سه مورد به صحنه آیند: سامان دادن به زندگی و تلاش اقتصادی‌; برداشتن گامی در راه معاد; و لذت بردنی بی‌ارتکاب گناه‌"(نهج البلاغه‌، ترجمه محمد دشتی‌، حکمت 39، انتشارات مشهور، چ دوم‌، قم 1379. ) تقسیم‌بندی‌های یاد شده شما را به سه چیز در برنامه‌ریزی‌، متناسب با سن و شرایطتان‌، توجه می‌دهد، و برنامه شما را از جهت محتوا پربار می‌کند. ولی نکاتی کلی نیز وجود دارد که رعایت آن‌ها شما را در برنامه‌ریزی موفق‌تر می‌سازد. برخی از این نکات عبارتند از: 1. هدف را به طور دقیق در برنامه منظور کنید; یعنی قبل از برنامه ریزی هدف را نزد خود مجسم کنید و تلاش کنید از کارهای فرعی که حرکت شما را به سوی هدف کند می‌کند، دوری کنید. 2. برنامة خود را روی کاغذ بیاورید و بار اضافی را از دوش حافظه بردارید و بدانید برنامة نوشته شده دارای اثری روانی در تحریک درونی برای انجام کارهایتان است‌. فعالیت‌های شما به هنگام انجام وظایف روزمره هدف مدارتر می‌شود و شما برای تنظیم وظایف روزانه تمایل بیشتری نشان خواهید داد. 3. برنامة خود را به روز کنید و بدانید اگر شما نتوانید کارهای روزانه خود را با برنامه‌ریزی کنترل کنید، هرگز نخواهید توانست زمان‌های طولانی‌تر مانند ماه و سال را در برنامه‌ریزی‌های خود جای دهید. به خاطر داشته باشید که هرچه برنامه‌های شما دقیق‌تر باشد، فرصت‌های بیشتری به سراغ شما خواهد آمد. 4. برنامه ریزی را واقع بینانه انجام دهید و از اهداف دست نایافتنی بپرهیزید و یا در برنامه‌ریزی با وقت بیشتر و با مشاوره وارد شوید. 5. زمان‌هایی را برای کارهای برنامه‌ریزی نشده و غیر مترقبه در نظر بگیرید. تجربه نشان داده که تنها 60% امکان دارد که برنامه‌ریزی کاملاً مطابق ساعت کاری شما باشد. حوادث پیش بینی نشده عوامل مزاحم‌، دزدهای زمان و دیگر نیازمندی‌ها ما را ملزم می‌کند زمانی را برای کارهای برنامه‌ریزی نشده آزاد بگذاریم‌. 7. کارها را الویت بندی کنید و اهداف مهم‌تر را در زمان‌های بهتر که احتمال تخلف کم‌تر است قرار دهید. 8. در پایان روز برنامه را چک کرده‌، تلاش کنید آن را به واقعیت‌ها نزدیک سازید.(برای آگاهی بیشتر از برنامه‌ریزی صحیح ر.ک‌: مدیریت زمان (چگونه از وقت خود بهتر استفاده کنیم‌؟)، لوتار، جی‌، سی ورت‌، ترجمة منصور توکل‌نیا، نشر جمال‌، چ دوم‌، قم 1380.)