معنای واقعی "توکل‌" چیست و چگونگی انجام آن را شرح دهید.

"توکل‌" در اصل از ماده "وکالت‌" به معنای انتخاب وکیل کردن است یعنی اعتماد و تکیه بر غیر کردن و او را نایب خود قرار دادن است‌(مفردات الفاظ القرآن‌، الراغب اصفهانی‌، ص 882، دارالقلم‌.) منظور از توکل بر خدا، این است که انسان تلاشگر، کار خود را به او واگذارد و حل‌ّ مشکلات خویش را از او بخواهد، خدائی که از تمام نیازهای او آگاه است و قدرت به حل هر مشکلی را دارد. توضیح آنکه‌: بشر برای موفقیت در زندگی‌، احتیاج به دوگونه اسباب دارد. یکی اسباب طبیعی و دیگری اسباب روحی‌، انسان برای رسیدن به مقصود خویش پس از آنکه علل و اسباب طبیعی آن را مهیا کرد، مانعی در راه وصول او به هدف جز مهیا نبودن عوامل روحی وجود ندارد، عواملی مانند سستی اراده‌، ترس‌، بی‌خردی‌، غضب‌، بدبینی و نظیر اینها، آنگاه که قلب خود را، به وسیله اتکأ و توکل کردن‌، به دریای قدرت و عظمت الهی متصل کرد، اراده و همچنین سایر صفات روحی او آنچنان نیرومند می‌شود که مغلوب هیچ عامل دیگری نشده در نتیجه به موفقیت قطعی و سعادت واقعی نایل می‌گردد.(تفسیرالمیزان‌، علامه طباطبایی‌;، ج 4، ص 65، اسماعیلیان / ر. ک‌: ترجمه تفسیرالمیزان‌، ترجمه استاد محمدرضا صالحی کرمانی‌، ج 4، ص 115، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی‌.) و در حدیثی از پیامبر گرامی اسلام‌می‌خوانیم که حضرتش فرمود: "از پیک وحی خدا، جبرئیل‌، پرسیدم‌: توکل چیست‌؟ گفت‌: حقیقت توکل این است که انسان بداند مخلوق خدا، نه زیان می‌رساند و نه نفع‌، و نه عطا می‌کند و نه منع‌، چشم امید از خلق برداشتن (و به خالق دوختن‌) هنگامی که چنین شود، انسان‌، جز برای خدا کار نمی‌کند، به غیر او امیدی ندارد، از غیر او نمی‌ترسد و دل به کسی جز او نمی‌بندد، این روح و حقیقت توکل است‌."( بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 77، ص 20، ح 4، موسسة الوفأ (یا المکتبة الاسلامیة‌) / معانی‌الاخبار، شیخ صدوق‌;، ص 261، ح 1، مؤسسة النشر الاسلامی (جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‌) / ر. ک‌: میزان الحکمة‌، محمد محمدی ری‌شهری‌، (مترجم‌: حمیدرضا شیخی‌)، ج 14، ص 7054، دارالحدیث‌. ) با توجه به مطالب فوق‌، چند نکته در توکل‌، قابل تذکر است‌: 1. مفهوم توکل‌، آنچنان که برخی پنداشته‌اند، چشم پوشی از عالم اسباب و دست روی دست گذاشتن و به گوشه‌ای خزیدن‌، نیست‌، بلکه مفهومی جز خودسازی و بلند نظری و عدم وابستگی به این و آن و ژرف نگری‌، ندارد. 2. استفاده و توجه به عالم اسباب و عوامل طبیعی و جهان طبیعت‌، عین توکل بر خداست‌; زیرا هر تأثیری در این اسباب است به خواست و اراده اوست و جدا کردن اثرات عوامل طبیعی از اراده خدا، یک نوع شرک محسوب می‌شود. آری اگر عوامل طبیعی را دستگاهی مستقل در برابر اراده خدا بدانیم‌، این با روح توکل سازگار نیست‌.(ر. ک‌: تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی و دیگران‌، ج 10، ص 297; ج 7، ص 88; ج 3، ص 173، دارالکتب الاسلامیة / ترجمه تفسیر المیزان‌، همان‌، (ترجمه استاد سید محمدباقر موسوی همدانی‌، ج 11، ص 340 و 342.) 3. توکل به معنای واقعی آن‌، انسان را از وابستگی‌ها که سرچشمه ذلّت و بردگی است نجات بخشیده و به او آزادگی و اعتماد به نفس می‌دهد; زیرا با اتکال بر قدرت بی‌پایان خداوند، خود را پیروز و فاتح می‌داند و همین سبب امید و افزایش پایداری و مقاومت می‌گردد; به همین دلیل هنگامی که مسلمانان در میدان جنگ احد، ضربه سختی خوردند، و دشمنان پس از ترک این میدان‌، بار دیگر از نیمه راه بازگشتند تا ضربه نهایی را به مسلمین بزنند و این خبر به گوش مؤمنان رسید، قرآن می‌فرماید: "همان کسانی که (برخی از) مردم به ایشان گفتند: "مردمان برای (جنگ با) شما گرد آمده‌اند، پس از آن بترسید." اما این سخن‌، بر ایمانشان افزود و گفتند: "خدا ما را بس است و نیکو حمایتگری است‌." (آل عمران‌، 173) 4. توکل‌، ثمره مستقیم توحید افعالی است‌; زیرا از دریچه چشم یک موحد سرچشمه تمام قدرتها و نیروها اوست و هر پدیده‌ای که در جهان صورت می‌گیرد بالاخره به علت نخستین این جهان یعنی ذات خداوند متعال ارتباط می‌یابد(ر. ک‌: تفسیر نمونه‌، همان‌، ج 10، ص 295.) پس مفهوم توکل از ایمان و اسلام نمی‌تواند جدا باشد و از همین روست که خداوند می‌فرماید: "وَعَلَی اللَّه‌ِ فَلْیَتَوَکَّل‌ِ الْمُؤْمِنُون‌;(مائده‌، 11) و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند."(نظر کنید به آیات‌: آل عمران‌، 122و 160; توبه‌، 51; ابراهیم‌، 11 و 12; مجادله‌، 10; تغابن‌، 13 / ر. ک‌: تفسیر نمونه‌، همان‌، ج 7، ص 87; ج 15، ص 539; ج 17، ص 189 / ترجمه تفسیرالمیزان‌، همان‌، ج 12، ص 46 / تفسیرالمیزان‌، همان‌، ج 12، ص 33.) از آنجا که توکل با ایمان‌، ارتباط مستقیم دارد، همان گونه که مردم در معرفت حق متفاوت بوده و دارای درجاتی می‌باشند، برای توکل نیز بر حسب اختلاف مقامات بندگان و ایمان آنان‌، درجات مختلفی وجود دارد.(ر. ک‌: شرح چهل حدیث (اربعین حدیث‌)، امام خمینی‌;، ص 213، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی‌;.)