مدتی است به درگاه الهی استغاثه می‌کنم و حاجاتی از خدا طلب می‌نمایم‌; با آن که شرایط دعا را هم رعایت می‌کنم‌، ولی دعای من قبول نمی‌شود; از ا

زیبنده است پاسخ در دو بخش داده شود: اول‌: علّت پذیرفته نشدن دعا دوم‌: عوامل حفظ اعتقادات دینی‌اول‌: پذیرفته نشدن دعا، علل و عوامل فراوانی دارد که به بعضی اشاره می‌شود: الف ـ رعایت نکردن آداب دعا: در روایات ائمه اطهار: برای دعا، آداب فراوانی گفته شده است تا آن جا که زمان و مکان و حالات انسان در اجابت دعا، نقش زیادی دارند، چه بسا علّت مستجاب نشدن دعا، رعایت ننمودن آداب آن باشد. ب ـ موانع استجابت دعا: گاهی مستجاب نشدن دعا بر اثر موانع است‌; نخست باید مانع را برطرف کرد; در این جا به بعضی موانع اشاره می‌شود: 1. پاک و حلال نبودن طعام‌: در روایات فراوانی یکی از علت‌های مستجاب نشدن دعا، حلال نبودن کسب و طعام بیان شده است‌، شخصی خدمت پیامبر اکرم‌رسید، عرض کرد: دوست دارم که دعای من به اجابت برسد، پیامبر6 فرمود: غذای خود را پاک کن و غذای حرام در معده خود وارد منما.(سفینة البحار، محدث قمی‌، ج 3، ص 56، نشر دارالاسوه‌.) آن حضرت در روایت دیگر فرمود: کسی که دوست دارد دعایش مستجاب گردد، باید غذا و کسب خود را پاک کند.(همان‌.) 2. آلودگی قلب بوسیله گناه‌: پیش از دعا باید از گناه توبه کرد; امام صادق‌دراین‌باره می‌فرماید: "مبادا هیچ یک از شما از خدا تقاضایی کند، مگر این که نخست حمد و ثنای او را به جا آورد و درود بر پیامبر و آل او بفرستد، بعد به گناه خود اعتراف کند و از گناه توبه کند، سپس دعا نماید."(سفینة البحار، محدث قمی‌، ج 3، ص 50 و 56 / بحارالانوار، علامه مجلسی‌;، ج 93، ص 371 و 321، نشر مؤسسه الوفأ.) 3. ترک امر به معروف و نهی از منکر: یکی از موانع استجابت دعا، ترک وظیفه امر به معروف و نهی از منکر است‌، پیامبر اکرم‌در این‌باره می‌فرماید: "باید امر به معروف و نهی از منکر کنید و گرنه خداوند بدان را بر شما مسلّط می‌کند و هر چه دعا کنند مستجاب نخواهد شد."(همان‌.) 4. ادا نکردن حقوق دیگران‌: امام صادق‌می‌فرماید: "هر کس دوست دارد دعای او به اجابت برسد، حقوقی که مردم بر او دارند ادا نماید."(همان‌.) 5. مصلحت نداشتن آن خواسته برای شخص‌: گاهی انسان از خدا چیزی می‌خواهد که به یقین ضرر و زیان دارد و چه بسا هلاکت او درآن باشد و خود نداند; خدای آگاه و حکیم که مصلحت بنده خود را می‌خواهد چنین تقاضایی را نمی‌پذیرد; بدیهی است انسان گاهی در تشخیص اشتباه می‌کند; قرآن در این‌باره می‌فرماید: "وَعَسَی‌ََّ أَن تَکْرَهُواْ شَیْ ئ‹ًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّکُم‌ْ وَعَسَی‌ََّ أَن تُحِبُّواْ شَیْ ئ‹ًا وَهُوَ شَرُّ لَّکُم‌ْ وَاللَّه‌ُ یَعْلَم‌ُ وَأَنتُم‌ْ لاَ تَعْلَمُون‌َ ;(بقره‌،216) چه بسا از چیزی اکراه داشته باشید که خیر شما در آن است‌، یا چیزی را دوست داشته باشید که شرّ شما در آن است وخدا می‌داند و شما نمی‌دانید." علی‌در این‌باره می‌فرماید: "تأخیر اجابت دعا، ترا از رحمت او ناامید نکند که همانا بخشش خداوند به اندازه خلوص نیّت است‌، چه بسا که تأخیر در اجابت دعا، برای فرد، پاداشی بزرگ‌تر در بر داشته باشد و چه بسا چیزی از خدا بخواهی و بدان دست نیابی‌، امّا دیر یا زود بهتر از آن را به تو عطا کند، یا بلایی را از تو بگرداند و چه بسا چیزی می‌خواهی که اگر به آن برسی دینت تباه گردد."(نهج البلاغه‌، فیض الاسلام‌، ص 915، نامه 31 / بحارالانوار علامه مجلسی‌، ج 77، ص 205، نشر مؤسسه وفا.) 6. گاهی انسان از خدا چیزی می‌خواهد که چه بسا، به اسباب و عواملی نیاز دارد که نخست باید آن‌ها را به دست آورد تا انسان بتواند به آن خواسته برسد، چون جهان طبیعت بر مبنای علل و اسباب است و باید از آن راه به هدف رسید. 7. علاقه خدا به راز و نیاز بنده‌: یکی از یاران امام رضا7 به آن حضرت عرض کرد: بیش از یک سال است که از خدا حاجتی طلب می‌کنم‌، ولی مستجاب نمی‌شود، در قلب من سستی و تردید ایجاد شده‌، حضرت فرمود: بپرهیز از این که شیطان بر تو راه پیدا کند و ترا وسوسه نماید، چه بسا مؤمن از خدا حاجتی طلب می‌کند و خدا حاجت او را اجابت نمی‌کند، تا او به درگاه خدا، راز و نیاز و استغاثه کند، چون خدا دوست دارد راز و نیاز او را بشنود، سپس فرمود: به خدا قسم خداوند آن چه خیر مؤمن است به تأخیر نمی‌اندازد.(بحارالانوار، همان‌، ج 93، ص 367.) دوم‌: 1. برای حفظ عقیده‌، نخست کوشش کنید، اصول دین را در خود تقویت نمایید. با مطالعه کتاب‌هایی که در این مورد نوشته شده‌، معرفت خود رابه خدا و سایر پایه‌های دین محکم کنید و با برهان و منطق خدا را بشناسید; بسیاری از شبهات که برای انسان پدید می‌آید، بر اثر سُست بودن مبانی اعتقادی است‌. اراده ترک نماز به علت اجابت نشدن دعا، دلیل بر ضعف عقیده در مرحله توحید است‌، ذات الهی هیچ نیازی به عبادت ندارد، بلکه نماز و سایر عبادات‌، موجب ترقّی و سعادت خود ما است‌. 2. سعی کنید با عبادت و توجّه بیش‌تر به خدا، وسوسه‌های شیطان را از خود دورکنید، بر نفس خود مسلّط باشید، بر خلاف وسوسة شیطان که می‌خواهد شما را از انجام واجبات باز دارد، به نماز و سایر عبادات بیش از پیش اهمیت دهید; به تلاوت قرآن با تدبّر و توجّه به معنای آن‌، عنایت داشته باشید. از خواندن دعاهای رسیده از ائمه اطهار: غفلت نکنید; دعا گنج معنوی است که اگر کسی با حضور قلب بخواند، درهای رحمت الهی به سوی او گشوده می‌شود. 3. نعمت‌های مادّی و معنوی‌، فردی و اجتماعی الهی را که خود از آن بهره‌مند هستید، به یاد آورید و شکر نعمت کنید. و از خدا بخواهید که شما را یاری فرماید تا بتوانید به خوبی عقیده و ایمان خود را حفظ نمایید. بهترین شکر نعمت‌، شکر عملی است و آن عبارت است از این که انسان هر نعمتی را در جای خود مصرف کند و با نعمت‌های الهی‌، مرتکب گناه نشود; برای مثال شکر عملی نعمت‌های زبان‌، چشم‌، گوش و سایر اعضای سالم که خدا به ما داده‌، آن است که با آن‌ها گناه نکنیم‌; بازبان دروغ نگوییم‌، غیبت نکنیم و تهمت نزنیم و چشم خود را از نگاه حرام باز داریم‌.